به گزارش ایسنا، بارها لقب‌هایی همچون دروازه ملل، محور توسعه شرق، قلب نهفته اقتصاد ایران، یکی از ۱۴ نقطه استراتژیک دنیا در حمل‌ونقل و ترانزیت و هزاران نام و شعار دیگر که در توصیف چابهار می‌شود را شنیده‌اید، اما این‌ها کجا و چابهار واقعی کجا، اگر سری به چابهار بزنید سرزمین موج و مرجان را زمین تا آسمان متفاوت‌تر ازآنچه دیده و شنیده‌اید خواهید شناخت.
بندر اقیانوسی چابهار به سبب ویژگی استراتژیک و جغرافیایی خود هرچند از مدت‌ها پیش موردتوجه ایران و بسیاری از کشورها قرارگرفته اما عمق محرومیت در آن به‌قدری است که تلاش‌های بسیار برای محرومیت‌زدایی از آن تاکنون به‌جایی نرسیده است، البته سوءمدیریت و اختصاص نیافتن به‌موقع اعتبارات نیز درروند محرومیت‌زدایی از چابهار مؤثر هستند چراکه بسیاری از کارشناسان معتقدند توجه‌شایانی متناسب با محرومیت‌ها و ویژگی منحصربه‌فرد چابهار به این بندر نمی‌شود و طرح‌های محرومیت‌زدایی در چابهار روند کند و لاک‌پشتی را می‌گذارند.
بندر فوق راهبردی چابهار پایین‌ترین شاخصه‌های زندگی در کشور را دارد، نیمی از جمعیت شهر چابهار با جمعیتی بالغ‌بر بیش از ۵۶ هزار نفر در فاجعه‌بارترین و بدترین شرایط در مناطق حاشیه شهر زندگی می‌کنند، به‌طوری‌که چابهار بالاترین نرخ حاشیه‌نشینی در کشور را به نسبت جمعیتش دارد.
حاشیه‌نشینی چابهار در جهان کم‌سابقه است
حاشیه‌نشینی در چابهار به‌قدری جدی است که رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار میگوید: حاشیه‌نشینی چابهار پدیده‌ای بین‌المللی است، چراکه به گواه صاحب‌نظران جهانی سرعت رشد حاشیه‌نشینی و الگوی زیست حاشیه‌نشینان در مناطق حاشیهنشین چابهار در جهان کم‌سابقه است.
معین‌الدین سعیدی می‌افزاید: هرگز نمی‌توان از جایگاه ملی و فراملی بندر راهبردی چابهار سخن گفت، در حالی نیمی از چابهار با بیش از ۵۶ هزار نفر جمعیت در محدوده ۱۲۰۰ هکتاری مناطق حاشیهنشین چابهار شامل مرادآباد، کمب، میرآباد، جنگلوک، عثمان‌آباد، رمین، نوک‌آباد و هوت آباد به‌صورت غیررسمی زندگی می‌کنند.
سعیدی اضافه می‌کند: فاجعه‌بارترین و بزرگ‌ترین منطقه حاشیهنشین کشور روستای کمب چابهار است، چراکه در این نقطه جمعیتی ۲۶ هزار نفر از کودکان، زنان و مردان با کمترین امکانات بهداشتی، زیرساختی، آب آشامیدنی و فضای آموزشی در بدترین نقطه از ایران زندگی می‌کنند.
یکی از اهالی منطقه کمب چابهار میگوید: خانواده ۶ نفره من قبلاً در بخش دشتیاری چابهار به کار کشاورزی مشغول بودند که پس از خشکسالی‌های مداوم مجبور شدیم به امید یافتن کار و زندگی بهتر به چابهار نقل‌مکان کنیم.
خالد هوت می‌افزاید: تا یک سال پیش نگهبان منطقه آزاد بودم والان به دلیل تعدیل نیرو سه ماه است که بیکارم؛ بارها به منطقه آزاد مراجعه کرده‌ام اما جواب درستی به من نداده‌اند؛ اکنون درآمدم فقط یارانه است که مبلغ ناچیز یارانه هم باوجود برخورداری از ۴ فرزند در خانواده کفاف زندگی را نمی‌دهد.
نماینده مردم چابهار در مجلس حاشیه‌نشینی را سد راه توسعه سواحل مکران می‌داند میگوید: هرچند اقداماتی تاکنون از سوی برخی دستگاه انجام‌شده اما با وسعت کار همخوانی ندارد چراکه با شهری مواجه ھستیم که نیمی از آن به‌صورت غیررسمی شکل‌گرفته است که در نوع خود در کشور بی‌نظیر است.
حاشیه‌نشینی مانع توسعه سواحل مکران
به عقیده عبدالغفور ایرانژاد، اگر فکری به حال حاشیه‌نشینی در چابهار نشود توسعه سواحل مکران با معضلی جدی مواجه می‌شود، چراکه حاشیه‌نشینی در چابهار با رشد سرطان‌گونه‌ای روبه‌روست و برخی دستگاه نیز با عمل نکردن به وظایف خود در کارگروه حاشیه‌نشینی این رشد را سریع‌تر می‌کنند.
به گفته نماینده چابهار با پیگیری‌های استاندار سابق ۳۰ درصد اعتبارات استانی به حاشیه‌نشینی اختصاص داده شد که متأسفانه علی‌رغم این مصوبه هنوز این مھم محقق نشده است.
ایرانژاد ریشه حاشیه‌نشینی طولانی در چابهار را در ایجاد منطقه آزاد تجاری می‌داند و میگوید: افرادی که از روستاها و شهرهای گوناگون به امید یافتن کار و درآمدی بهتر در منطقه آزاد تجاری به چابهار مهاجرت کرده‌اند اکنون در مناطق حاشیه شهر ساکن هستند و توسعه نامتوازن و گسترش حاشیه‌نشینی یکی از پیامدهای ایجاد منطقه آزاد تجاری و صنعتی در چابهار است.
عبدالغفور جدگال یکی از اهالی منطقه کمب چابهار میگوید: ابتدا برای یافتن کار به کارگاه‌های تولیدی و کارخانه‌های منطقه آزاد چابهار رفتم و در مجتمع پتروشیمی چابهار به‌عنوان کارگر فضای سبز مشغول به کار شدم اما پس از مدتی شرکتی که پیمانکاری فضای سبز پتروشیمی را به عهده داشت همه کارگران بومی را ازآنجا اخراج و کارگرانی غیربومی را از سایر نقاط کشور به چابهار آورده و مشغول به کارکرد.
محرومیتی فاجعه‌بار در مناطق حاشیهنشین چابهار
ساکنان حاشیهنشین چابهار پایین‌ترین شاخص‌های زندگی را دارند و در فاجعه‌بارترین شرایط زندگی‌می‌کنند؛ بهداشت چندانی هم به دلیل فقر مطلق در مناطق حاشیهنشین رعایت نمی‌شود، در برخی خانه‌ها ۴ یا ۵ خانواده در کنار هم زندگی کرده و اگر یکی از افراد خانه به بیماری واگیری مبتلا شود، سایر خانه نیز به‌راحتی بیماری را دریافت می‌کنند.
یکی از ساکنان بزرگ‌ترین منطقه حاشیهنشین کشور(کمب چابهار) میگوید: سه خانواده دریک خانه کوچک ۱۵۰متری که آب و برق هم ندارد، زندگی می‌کنیم و اگر بیماری نادری شایع شود به‌راحتی همه را درگیر می‌کند. خدا نکند که بیماری کشنده باشد.
امان‌الله جدگال با بیان اینکه در مناطق حاشیه شهر هیچ‌چیز وضع خوبی ندارد، می‌افزاید: مردم محروم و زیرخط فقر حاشیه چابهار فاقد امکانات رفاهی بوده و آب و برق و فضای بهداشتی و آموزشی ندارند. به دلیل کمبود آب با شغل کارگری مجبورم دو هفته یک‌بار یک تانکر آب شرب بخرم که بازهم کفاف زندگی با ۴ فرزند را نمی‌دهد.
وی میگوید: از ۴ سال قبل بارها به ما وعده ساماندهی را داده‌اند ولی هیچ اقدامی تاکنون انجام نگرفته است، مثلاً از حدود چهار سال قبل پرونده‌هایی برای خرید انشعاب برق تشکیل و از اهالی روستای کمب هزینه دریافت شده اما تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته است .
خبری از ساماندهی نیست !
معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان ملی زمین و مسکن در سفری که اسفندماه سال ۹۵ به چابهار داشت در جمع حاشیه‌نشینان قول داد که در ۱۸ماه آینده سکونتگاه‌های غیررسمی چابهار ساماندهی می‌شوند.
محمدرضا عظیمیان گفت: زمین‌های حاشیه‌شهر چابهار که متعلق به بنیاد مسکن انقلاب اسلامی بود، طی مصوبه‌ای به وزارت راه و شهرسازی محول شد تا کار ساماندهی مناطق حاشیهنشین تسریع شود.
البته رئیس سازمان ملی زمین و مسکن به ساخت مدارس در حاشیه‌شهر هم اشاره‌ای و گفت: به ازای هر دو مدرسه‌ای که از سوی نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس سیستان و بلوچستان ساخته شده، یک مدرسه توسط وزارت راه و شهرسازی برای حاشیه‌نشینان احداث می‌شود.
اما هرچند کمتر از ۳ ماه دیگر به وعده رئیس سازمان ملی زمین و مسکن برای ساماندهی حاشیه‌نشیان مانده اما به نظر نمی‌رسد حاشیه‌نشینی در چابهار حالا حالا ها تمام شود، چراکه هنوز اقدام شایانی برای ساماندهی حاشیه‌نشینان صورت نگرفته و از آن ۳۰ درصد اعتباراتی که قرار بود برای ساماندهی حاشیه‌نشینی اختصاص یابد، خبری نیست.
البته اگر به نگاه امام‌جمعه چابهار به حاشیه‌نشینی در این بندر نگاه کنیم حاشیه‌نشینی ابعاد فراتری را به خود می‌گیرد.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین موسوی که از اوایل انقلاب تاکنون نماینده ولی‌فقیه در چابهار و امام‌جمعه این شهر است دلیل حاشیه‌نشینی را زمین‌خواری می‌داند و میگوید: طی ۳۰سال اخیر بارها حاشیه‌نشینان چابهار ساماندهی شده‌اند ولی باز از نقطه دیگری از شهر سر برآوردند.
به گفته امام‌جمعه چابهار، حاشیه‌نشینی در چابهار با سایر کشور متفاوت است و بیشتر زمین‌خواری است چراکه زمین‌خواران افراد فقیر و فاقد شناسنامه را اجیر می‌کنند و از آنان می‌خواهند بر روی زمین‌های موردنظر آن‌ها زندگی کنند.
حجت‌الاسلام موسوی به شورای امنیت و تأمین استان توصیه‌می‌کند که یک گروه تحقیقی قوی، متدین و متعهد را برای شناسایی زمین‌خواران به چابهار اعزام کند.
باید فوراً فکری به حال حاشیه‌نشینی در چابهار کرد، چراکه نمی‌توان از مشکلات امنیتی که حاشیه‌شهر برای چابهار به وجود آورده به‌راحتی صرف‌نظر کرد، شاید به دلیل همین است که بسیاری از مسئولان حاشیه‌نشینی را سد راه توسعه سواحل مکران می‌دانند.
- 15
- 4
