احیای بافت فرسوده بودجه نمی‌خواهد

نبود ایمنی در ساخت و سازهای تهران مساله جدیدی نیست. این امر بارها از سوی رسانه‌ها، مدیران شهری، مسئولان و کارشناسان امر مطرح شده است، هرچند این مقوله نیازمند بودجه و توجه مسئولان امر است، چون هم اکنون در ساخت و سازها مقوله‌ای تحت عنوان ایمن‌سازی در شهر تهران مورد توجه قرار نمی‌گیرد. با وجود اینکه شهر تهران روی گسل زلزله قرار دارد و هر لرزه و پس‌لرزه‌ای فاجعه‌ای می‌آفریند، اما با بررسی اقدامات انجام شده در مدیریت شهری قبل شاهد ارائه جواز ساخت و ساز به ساختمان‌ها، برج‌ها و مال‌ها در خیابان‌ها و کوچه‌های کم عرض بودیم

غافل از اینکه هرگونه امدادرسانی در مواقع بحرانی در این ساخت و سازها غیرممکن است. یک نماینده مجلس گفت: در جلسات بررسی و برنامه‌ریزی بودجه ٩٨ که با حضور اعضای مجمع نمایندگان تهران در سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، موضوع مدیریت بحران شهر تهران و بافت فرسوده شهری به‌عنوان دو چالش اولویت‌دار مورد توجه برای تخصیص منابع بودجه‌ای و اعتباری لازم قرار گرفت.

دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در استان تهران و یک میلیون و ۲۷۰ هزار نفر در شهر تهران در بافت فرسوده زندگی می‌کنند، این موضوع با توجه به رشد روزافزون جمعیت در استان تهران و شرایط ساخت‌ و‌ ساز در آنکه در برخی محلات پر از کوچه‌های تنگ و باریکی است که حتی امکان عبور یک خودروی معمولی هم از آن وجود ندارد، نحوه خدمت‌رسانی به ویژه در مواقع بحرانی را با مشکل روبه‌رو می‌سازد و تلفات ناشی از آن را افزایش می‌دهد. چندی قبل هم شکرچی‌زاده، معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: حدود ۲۶ کیلومتر مربع از مساحت شهر تهران از کل ۷۰۰ کیلومتر مربع در پهنه گسل‌های اصلی قرار دارد. احداث ساختمان‌های با اهمیت فراوان همچون برج با ۱۲ طبقه یا بیشتر، بیمارستان‌ها، انبار نفت یا پمپ بنزین در این پهنه‌ها ممنوع است.

به گفته او حدود ۹۰۰ پرونده برج در تهران مفتوح، حدود ۶۰۰ برج ساخته شده و باقی نیز در حال ساخت است. از این تعداد قریب به ۱۰۰ برج در پهنه گسل‌ها قرار دارد. همچنین۱۶بیمارستان در سطح تهران در این پهنه‌ها قرار دارند. این ساختمان‌ها باید در اولویت مقاوم‌سازی قرار بگیرند و گسترش پیدا نکند. همچنین اگر برای وزارت بهداشت امکان دارد نسبت به جابه‌جایی آنها اقدام کند. همین اتفاق باید برای پمپ بنزین‌ها، انبارهای نفت و... نیز بیافتد. در بهمن ۹۶، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان تهران از عزم مسئولان استان برای نوسازی بخشی از بافت فرسوده پایتخت

در سال آینده خبر داد. نعمت ا... ترکی درباره نوسازی بافت‌های فرسوده گفت: در استان تهران برابر ارزیابی و رصدی که داشتیم حدود ۲۵ درصد بافت استان فرسوده است، این میزان شامل بافت فرسوده شهر تهران و شهرستان‌های پیرامونی است. از سوی دیگر در زمینه مدیریت بحران نه تنها در پایتخت، بلکه در کشور نیز با چالش‌های متعدد مواجه هستیم. برای مثال در سنوات گذشته مدیریت شهری بسیاری از سوله‌های بحران به ورزشگاه یا محیطی برای فیلم‌سازی تبدیل شده بود.

اعتبارات ویژه ایمن‌سازی تهران در بودجه ۹۸

نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس با تشریح وضعیت ایمنی شهر تهران در برابر زلزله از تخصیص منابع بودجه‌ای برای مدیریت بحران شهر تهران و بافت فرسوده شهری در سال ۹۸ خبر داد. فاطمه ذوالقدر درباره ایمنی شهر تهران در مقابل زلزله گفت: موضوع امنیت شهر تهران و اینکه تهران روی گسل قرار دارد و کوچک‌ترین لرزه‌ای می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیر جانی و مالی برای شهر و شهروندان داشته باشد، در نشست‌های متعدد که با دستگاه‌های مختلف از جمله وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، ستاد مدیریت بحران و هلال احمر و شهرداری داشته‌ایم و همواره مورد پیگیری قرار گرفته است.

این نماینده مجلس ادامه داد: در نشست با دستگاه‌های مختلف از دستگاه‌های متولی خواستیم که طرحی جامع درباره مقاوم‌سازی شهر تهران و مدیریت بحران آن انجام دهند تا آسیب‌ها را به میزان حداقل کاهش دهیم. او با بیان اینکه درباره مدیریت بحران شهر تهران با شش چالش اساسی روبه‌رو هستیم، گفت: یکی از کلیدی‌ترین این چالش‌ها، بافت فرسوده است که در این زمینه چهره نمایی فرسودگی استان تهران انجام شده و طرح بازآفرینی شهری با هدف بهسازی، نوسازی و مقاوم سازی مناطق و محلات فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی با مسئولیت وزارت راه و شهرسازی در حال انجام است. این نماینده مجلس دهم ابراز کرد:

باید در نظر داشت که برای مدیریت بحران شهری از سه عنصر ارتباطات، راه و امنیت به‌طور همزمان بهره گرفت که بازآفرینی شهری پیش‌نیاز تمامی اقدامات دیگر به حساب می‌آید. به گزارش خانه ملت، این نماینده مجلس گفت: در همین خصوص در جلسات بررسی و برنامه‌ریزی بودجه ٩٨ که با حضور اعضای مجمع نمایندگان تهران در سازمان برنامه و بودجه برگزار شد، موضوع مدیریت بحران شهر تهران و بافت فرسوده شهری به‌عنوان دو چالش اولویت‌دار مورد توجه برای تخصیص منابع بودجه‌ای و اعتباری لازم قرار گرفت.

اقدامات در زمینه نوسازی بافت فرسوده کارآمد شود

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران درباره احیای بافت فرسوده به خبرنگار «آرمان» می‌گوید:‌ مدیریت بافت فرسوده کشور فقط با تخصیص بودجه حل و فصل نمی‌شود، بلکه در این حوزه دو مشکل اساسی وجود دارد. یکی اینکه هنوز شیوه مداخله در این زمینه اجماع نشده است. همچنین هنوز چگونگی احیای بافت فرسوده با چه ساز و کار و شیوه‌ای مشخص نیست، چون برخی بر این باور هستند که باید بافت‌های فرسوده را به شکل کلی تخریب کرده و به‌جای آن ساختمان‌های بلندمرتبه احداث کرد.

محمد سالاری می‌افزاید: برای مثال هم‌اکنون رئیس جمهور در طرح مسکن امید چنین دیدگاهی را دنبال می‌کند. مقوله دیگر هم شیوه مداخله مناسب و تداوم مطالعاتی بوده که در دهه‌های گذشته و تجربیاتی که در دهه‌های گذشته در کشور اتفاق افتاده و به مقوله بازآفرینی توجه کرده است. در واقع بازآفرینی شهری مخالف مدل تخریب و نوسازی است. در آن شیوه باید در ابعاد مختلف کالبدی، شهرسازی و معماری، زیست محیطی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصاد شهری ورود پیدا کرد و به نوعی مساله نوسازی بافت فرسوده را کارآمد کرد. به گفته او جالب است بدانید که بخشی از اقدامات در زمینه کارآمد کردن ساخت و سازهای ساختمان شامل؛ نوسازی ساختمان می‌شود و بخش دیگر آن از بین بردن آسیب‌ها در ابعاد گوناگون است. این عضو شورای شهر تهران می‌افزاید: بنابراین باید دولت و مدیریت شهری در راستای بازآفرینی شهری در قالب ستاد بازآفرینی شهری اقدام کنند. این اقدامات فقط از سوی کارشناسان و اساتید دانشگاهی پذیرفته می‌شود. سالاری تاکید می‌کند: دولت به‌جای تصویب بودجه می‌تواند آن را در قالب بسته‌های تشویقی در راستای بازآفرینی شهری هزینه کند. برای مثال در این شرایط می‌توان به بانک‌های عامل یارانه پرداخت کرد.

همچنین در زیرساخت‌ها به مدیریت شهری کمک کرد. به گفته او شهرداری تهران نیز می‌تواند در زمینه زیرساخت‌ها با کمک مالکان اقدامات مناسب انجام دهد. در این وضعیت نهضت احیا و نوسازی بافت فرسوده به این شکل در کشور شکل می‌گیرد. به گفته او تحقق این مهم از طریق مدیریت شهری و ارائه بسته‌های تشویقی امکان‌پذیر است. اگر این رویکرد انجام شود و تمامی دستگاه‌های مربوطه به وظایف خود عمل کنند، با وجود اینکه سهم هر یک از نهادها در انجام وظایف ناچیز است، طبیعتا مشکلی در زمینه نقدینگی و احیای بافت فرسوده وجود ندارد.

زهرا سلیمانی