خاموشی بزرگراه های پایتخت یک سوال بزرگ در شهر ایجاد کرده مبنی براینکه« آیا دید شبانه در خیابان ها به علت سیاست های مرتبط با کرونا (corona) ، کور شده یا پای کمبود برق در میان است؟» بررسی ها درباره این مشکل جدید در تهران نشان می دهد ترددهای ضروری در شب های پایتخت با پنج تهدید همراه شده که مهم ترین آن« ایمنی ترافیکی صفر» است.
خطای سیاست گذاری( فول سیاستی) در نحوه مدیریت و تامین انرژی خانگی و صنعتی، پنج تهدید بزرگ را متوجه پایتخت کرده است. ناتوانی در تنظیم بازار انرژی در فصل سرد سال سبب شده از حدود یک ماه گذشته چراغ های به ظاهر بی صاحب در شهر خاموش شوند. این چراغ ها که در معابر بزرگراهی و خیابان ها واقع شده اند هرچند به ظاهر و در نتیجه ضعف مدیریت شهری در تامین حقوق شهروندان در این مورد ، از سوی متولی تامین انرژی پایتخت بی صاحب تلقی شده و خاموش شده اند ولی در واقع روشنایی شبانه ناشی از روشن بودن این چراغ ها یکی از حقوق شهروندان ومتعلق به همه آنهاست. به گزارش« دنیای اقتصاد»، درحالی که حدود یکماه از تصمیم متولی مدیریت و تامین انرژی برای خاموشی شبانه معابر و بزرگراه های شهر تهران می گذرد بررسی ها حاکی از مسئله تراشی گسترده در شهر برای چشم پوشی از حل درست مسئله سوءمصرف انرژی در تهران است.
خاموشی های مطلق شبانه در تهران که از حدود یک ماه قبل همزمان با زمان منع تردد شهروندان در ساعات ۲۱ تا ۴صبح اعمال شد عملا و به علت ماهیت سیستم های روشنایی پایتخت از حدود ساعت ۷ شب، رگ های اصلی ترافیکی در شهر تهران را به حالت خاموشی مطلق درآورده است.
بررسی ها نشان می دهد درحالی که شهروندان تهرانی از حدود یک ماه قبل در ترددهای شبانه خود با معضل تاریکی مطلق در معابر مواجه شده اند دو فرضیه درباره علت این خاموشی ها مطرح شده است. این مسئله از یک زاویه به ضعف شدید در رابطه با اطلاع رسانی از علت این امر از سوی نهاد متولی مربوط می شود.
یک برداشت شهروندان تهرانی از علت بروز خاموشی های گسترده و تاریکی مطلق شبانه در رگ های اصلی ترافیکی شهر تهران این است که این اقدام به دنبال تصمیم ستاد ملی کرونا (corona) برای کاهش ترددهای شبانه صورت گرفته است تا به این روش در کنار سایر محدودیت های اعمال شده برای ترددهای شبانه این رفت و آمدها را کاهش دهد. یک برداشت دیگر آن است که این اقدام برای مدیریت سوءمصرف برق و صرفه جویی در مصرف برق شهر تهران در فصل سرد درحال انجام است تا از این طریق مصرف گاز در نیروگاه ها کاهش یابد و نیروگاه ها برای تولید برق ناچار به استفاده از سوخت های پرگوگرد نباشند. استفاده از سوخت های پرگوگرد در صنایع و نیروگاه های اطراف تهران در زمستان امسال آلودگی هوای شهر در این فصل را به میزان چشمگیری تشدید کرد. نتایج بررسی های« دنیای اقتصاد» نشان می دهد اصل ماجرا مربوط به برداشت دوم شهروندان بوده است. به این معنا که علت اصلی خاموشی های اخیر معابر و بزرگراه های شهر تهران تلاش متولی تامین و مدیریت انرژی برای کاهش مصرف انرژی در شرایط فعلی است. در واقع متولی این موضوع به خاطر ضعف و ناتوانی در تنظیم بازار تامین و مدیریت انرژی ناشی از سوءمدیریت در این زمینه تصمیم به خاموشی شبانه گرفته که نه تنها مشکل اصلی در این زمینه برطرف نشده بلکه مشکلات جدیدی به آن افزوده شده است.
این مسئله آسیب های قابل توجهی را متوجه شهر تهران کرده و گرو ه های بسیاری از مسئولان در زمینه های مختلف و همچنین شهروندان به این تصمیم و اقدام معترض شده اند. به رغم ابراز مخالفت های جدی از سوی پلیس راهور، نیروی انتظامی، شورای شهر، شهرداری و شهروندان پایتخت هم اکنون متولی تامین انرژی در پایتخت کماکان از روشن کردن چراغ های معابر اصلی و بزرگراهی و همچنین عمده خیابان های اصلی وحتی فرعی در ساعات شبانه جلوگیری به عمل می آورد. با این دلیل که این اقدام منجر به صرفه جویی در مصرف برق در فصل سرد خواهد شد و میتوان از این طریق میزان مصرف برق و گاز و فعالیت نیروگاه ها و در نتیجه میزان آلودگی هوای شهر تهران را مدیریت کرده و کاهش داد.
موضوع اصلی آن است که در شرایط فعلی قیمت تمام شده تامین و توزیع برق برای مصارف خانگی و غیرخانگی بسیار بالاتر از قیمت فروش برق است و همین موضوع سوءمصرف و مصرف بی رویه برق در کشور را تشدید و فشار بر نیروگاه های تولید برق را به جهت نیاز به افزایش برق بیشتر مضاعف کرده است.
این درحالی است که گاز و سایر انرژی هایی که هم اکنون در اختیار مصارف خانگی و غیرخانگی قرار دارد نیز با چنین حالتی مواجه است و این موضوع منجر به سوءمصرف انرژی در کشور شده است. در واقع چرخه تولید، تامین و فروش انرژی به لحاظ اقتصادی معیوب است و تعیین دستوری و غیرواقعی قیمت ها خود یک عامل مخرب در افزایش سوءمصرف انرژی در کشور محسوب می شود. سوءمدیریت در بازار تامین و توزیع انرژی باعث شده هم اکنون و در سردترین فصل سال افزایش مصرف گاز خانگی منجر به ایجاد کمبود در تامین گاز موردنیاز برای صنایع و نیروگاه ها شود. این اقدام باعث شد در روزهای سرد امسال برخی نیروگاه ها وصنایع به استفاده از سوخت های پرگوگرد نیز روی آورده و همین اقدام منجر به تشدید آلودگی هوای تهران و چند کلان شهر دیگر کشور نیز شد. با توجه به اینکه قیمت انرژی در کشور بهایی نامتعارف دارد این موضوع منجر به مصرف نامتعارف انرژی نیز شده است. تصمیم اخیر متولی تامین و مدیریت انرژی نه تنها منجر به برطرف شدن مشکلات ایجاد شده ناشی از مصرف نامتعارف انرژی در فصل زمستان نشد بلکه دست کم ۵ چالش جدید نیز به چالش های قبلی تهران ناشی از این موضوع افزوده شد.
در چنین شرایطی سؤال اصلی آن است که چگونه میتوان اثبات کرد که خاموشی و تاریکی مطلق شبانه معابر شهر تهران منجر به کاهش سطح آلودگی هوا به علت کاهش فعالیت نیروگاه ها برای تامین برق خواهد شد؟
در فضای ایجاد شده ناشی از ناتوانی مدیریت شهری در مطالبه واحقاق حقوق شهروندان برای روشن بودن و روشن ماندن معابر و بزرگراه ها برای ترددهای ضروری شبانه و تامین امنیت آنها، این تصمیم نادرست متولی مدیریت و تامین انرژی پایتخت، پشت مصوبه ضدکرونایی دولت درخصوص منع تردد شبانه بین ساعات ۲۱ تا ۴ صبح پنهان شده است. به طوریکه بسیاری از شهروندان تصور می کنند با توجه به اینکه محدودیت های عبور و مرور به دنبال مصوبه ضدکرونایی در این بازه زمانی شبانه اعمال می شود بنابراین تاریکی مطلق شبانه نیز ناشی از این تصمیم و اقدام مکمل آن محسوب می شود تا به نفع کنترل این بیماری، از حجم ترددهای شبانه بکاهد.
درحالی که علت اصلی این ماجرا به ناتوانی در تنظیم بازار انرژی مربوط می شود. این موضوع باعث شده است تا برق بزرگراه ها قطع و چراغ های روشنایی آنها در تاریک ترین ساعات، خاموش شود.
در شرایطی که این مسئله برای بسیاری از شهروندان به رویدادی آزاردهنده تبدیل شده است و نگرانی از بابت بروز رویدادهای پیش بینی نشده مانند تصادفات و ناامنی را افزایش داده است ولی ظاهرا مدیریت شهری تهران به رغم ابراز نگرانی از این موضوع، توان پیگیری و مطالبه حقوق شهروندان در این زمینه را ندارد و خاموشی ها و تبعات آسیب زننده آن به شهر همچنان ادامه دارد.
در نتیجه این ناتوانی، هم اکنون بی تدبیری بزرگ در شهر تهران رقم خورده است و درحالی که شب های پایتخت باید روشن بوده و روشن بماند معابر بزرگراهی و اصلی شهر تهران از حدود ساعت ۷ شب در تاریکی مطلق فرو می رود.
نخستین مشکلی که از بابت تاریکی مطلق گریبانگیر شهر تهران شده کاهش سطح ایمنی در شهر و افزایش ناامنی است. طبق آمارهای موثق در دی ماه که معابر و بزرگراه های شهر تهران خاموش بود میزان سرقت افزایش یافت.
خطر بالای تصادف به واسطه تاریکی بزرگراه ها و خیابان ها به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. نزدیک به ۲۵ درصد از تصادفات رانندگی در شب رخ می دهد و این موضوع نشان می دهد در شرایطی که عمق دید رانندگان در تاریکی به میزان قابل توجهی کاهش پیدا می کند کاهش سطح روشنایی خیابان ها و بزرگراه ها اقدامی بسیار خطرناک و تهدیدکننده به شمار می رود.
ترس خودروسواران در بزرگراه ها از تصادف و بروز حادثه با خودروها و افرادی که برق خودروی آنها به صورت ناگهانی و در تاریکی شب قطع شده و در حاشیه بزرگراه توقف کرده اند از دیگر مواردی است که در این زمینه میتوان به آن اشاره کرد. در بسیاری از موارد در حاشیه بزرگراه ها همواره رانندگانی مشاهده میشوند که به علت خرابی خودرو و قطع سیستم برق توقف کرده اند و در انتظار نیروهای امدادی برای تعمیر خودرو مانده اند. تاریکی مطلق شبانه خطر تصادف خودروهای درحال حرکت با این راننده ها و خودروهای آنها را به میزان قابل توجهی افزایش خواهد داد.
ایجاد حس شهر آشفته در شهروندان به علت تاریکی مطلق و از بین رفتن احساس امید و مشارکت در آنها در اقداماتی که نیاز به مشارکت همه شهروندان وجود دارد از دیگر آسیب های تاریکی مطلق شهر است.
ترس از تردد در بزرگراه ها در شب برای شهروندانی که به هر علت ناچار به تردد در ساعات شب در معابر و بزرگراه های پایتخت هستند از آسیب های دیگر این تصمیم است. چرا که نه تنها برخی از شهروندان به واسطه شغل، بیماری و... ناچار به تردد در ساعات شب هستند بلکه از آنجا که عملا شهر پیش از شروع ساعات منع تردد و از همان ابتدای زمان تاریکی در خاموشی فرو میرود ، همه شهروندان حتی افرادی که پیش از ساعت ۹ شب در شهر تردد دارند با این ترس مواجه می شوند.
این اقدام همچنین می تواند یکی از عوامل مهم تشدید ترافیک های سنگین در شهر در ساعات آخر منتهی به ۹ شب و شروع منع تردد شبانه باشد. چراکه بسیاری از افراد برای عدم برخورد با تاریکی مطلق تلاش می کنند تا هر چه سریع تر خود را به مقصد رسانده و با تاریکی و خاموشی و خطرات ناشی از آن روبرو نشوند.
ولی تجربه دنیا در این زمینه روایت دیگری را حکایت می کند. نگاهی به تجربه کشورها نشان می دهد حتی اگر تاریکی های مطلق شبانه به نفع کنترل گسترش ویروس کرونا (corona) در شهر ناشی از کاهش تردد بود ولی کشورهایی که مانند ایران با شیوع گسترده این بیماری مواجه هستند ، اقدام به خاموشی شهر برای کنترل کرونا نکرده اند.
بررسی وضعیت ۵ شهر بزرگ و مهم دنیا که هم اکنون به شدت با شیوع ویروس کرونا دست به گریبان هستند نشان می دهد در هیچ کدام از این ۵ شهر شامل لندن، مسکو، پاریس، برلین و نیویورک، به رغم شیوع گسترده ویروس کرونا، اقدامی در جهت خاموشی مطلق شبانه انجام نشده است.
در واقع در هیچ کدام از این شهرها برق بزرگراه ها به خاطر کرونا قطع نشده است. در برخی از این شهرها مانند پاریس روشنایی آن دسته از مراکزی که شب ها به محل تجمع شهروندان برای تفریح و گردش تبدیل میشوند ( مانند رستوران ها، مراکز خرید و...) از ۸ شب تا ۶ صبح قطع می شود ولی روشنایی بزرگراه ها خاموش نمی شود.
این اقدام در شهر تهران ناهمخوان و متضاد با سیاست های شهرهای بزرگ دنیاست که هم اکنون به لحاظ شیوع ویروس کرونا (corona) در شرایطی مشابه ایران قرار دارند. این در حالیست که در تهران اقدامی برعکس انجام می شود. یعنی برق بزرگراه ها قطع می شود اما مراکز تفریحی و گردشی و مراکز خرید در شب نیز روشنایی دارند و به فعالیت خود ادامه می دهند. در چنین شرایطی بسیاری از مردم پس از تردد در خیابان ها و بزرگراه های خاموش و ناامن به سمت این مراکز حرکت کرده و به این مکان ها می رسند و این اقدام در نهایت منجر به افزایش تصادفات و... می شود.
بررسی ها و تحلیل های کارشناسی نشان می دهد این اقدام نه تنها اثری در کنترل ویروس کرونا ندارد بلکه در کاهش مصرف انرژی نیز به صورت مستمر و مؤثر، چندان اثرگذار نخواهد بود و حتی در صورت اثرگذاری مسائل و مشکلات تازه تر و متفاوت تری را به مشکلات قبلی یعنی شیوع ویروس کرونا و سوءمصرف انرژی اضافه خواهد کرد.
بهترین راهکار برای مدیریت سوءمصرف انرژی، واقعی سازی قیمت فروش انرژی است. در کشورهای توسعه یافته و در شهرهای مدرن دنیا هزینه مصرف برق به حدی واقعی است که خود این موضوع یعنی قیمت های واقعی، بازدارنده اصلی در برابر سوءمصرف یا مصرف بی رویه انرژی و همچنین عامل تعادل بخش تولید و مصرف انرژی است.
واقعی شدن قيمت انرژی میتواند یک بازدارنده قوی در برابر مصرف بی رویه انواع انرژی ها از جمله برق وگاز باشد و در نتیجه این اقدام نیازی به انجام اقدامات بی اثر و پرخطر برای مدیریت مصرف انرژی با هدف کاهش مصرف نیست.
- 15
- 5
