یک شرکت بریتانیایی به نام اکسیتک( Oxitec) در چارچوب برنامه کاهش جمعیت پشه های ناقل اقدام به اصلاح ژنتیکی این حشره ها و پخش آنها در ایالت فلوریدای آمریکا نموده است ، به گونه ای که جنس ماده آنها بعد از رها شدن در محیط هیچوقت به بلوغ نمی رسند.
مقامات ایالتی در آمریکا گفته اند که آفت کش ها به طور فزاینده ای تأثير خودشان را در برابر این آفات از دست داده اند و باید برای مقابله با آنان به روش های جایگزین، همچون اصلاح ژنتیکی و رها کردن این نوع حشرات در طبیعت روی آورد.
آندره لی، مدیر اجرایی بخش حشرات ایالت فلوریدا، می گوید:« امید ما این است که بتوانیم جمعیت پشه ها را به صورت موثرتری کنترل کنیم و نگذاریم این نوع پشه ها از یک حدی بیشتر باعث بیمار شدن شهروندان ساکن ایالت مان شوند. متأسفانه ابزارهای ما برای کنترل پشه های ناقل در حال کاهش است و این باعث شده است که به راه های جایگزین برای مهار آن ها فکر کنیم.»
در این روش، پشه ها به صورت ژنتیکی اصلاح شده اند تا هر بچه پشه ماده پیش از رسیدن به سن بلوغ و توانایی تولید مثل بمیرد. تعداد پشه های ماده در هر نسل نصف می شود تا جایی که جمعیت در نهایت به صورت کامل از بین برود.
علت تمرکز بر پشه های ماده به این خاطر است که پشه های نر نیش نمی زنند و با مکیدن خون عامل انتقال بیماری نیستند، ولی ماده ها قادرند هر دوی این کارها را انجام دهند. امری که آنان را مستعد پخش بیماری ها می کند.
پشه های تصحیح شده محصول شرکت اکسیتک در جعبه ای حاوی تخم مرغ وغذا برای لاروها قرار داده شده اند. یک هفته بعد از آن که آب به این جعبه ها اضافه شد، حدود ۱۲ هزار پشه نر یکی یکی شروع به خروج از جعبه می کنند.
منتقدان این پروژه آزمایشی می گویند امکان دارد این طرح عواقب ناخواسته ای داشته باشد که در پایان به ضرر اکوسیستم طبیعی تمام شود.
دانا پرلز، رئیس پروژه« دوستان زمین»، یک گروه حمایت از محیط زیست مستقر در واشنگتن می گوید:« هنگامی که شما یک اکوسیستم را مختل کنید، خواه یک اختلال کوچک باشد یا یک اختلال بزرگ، کار شما تأثير خواهد گذاشت. تاریخ بارها و بارها به ما آموخته است که در مورد آزمایش ها و فناوری های جدید مهندسی ژنتیک باید احتیاط بیشتری بکنیم چرا که وقتی این محصول ژنتیکی را در طبیعت آزاد می کنید دیگر نقطه برگشتی ندارد و نمی توانید همه چیز را به حالت قبل برگردانید.»
این نخستین باری است که فن آوری اصلاح ژنتیکی در مورد پشه ها در خاک آمریکا عملیاتی می شود. مسوولان پروژه در مقابل انتقادها گفته اند که آژانس حفاظت از محیط زیست نگرانی ها را بررسی نموده و اجازه اجرایی شدن طرح را داده است.
پشه های موسوم به« آیدس آیگیپتی»( Aedes aegypti یا حشره مصری) دو هفته عمر می کنند تنها ۴ درصد جمعیت کل پشه ها را تشکیل میدهند ، با این حال به علت عامل ایجاد و انتقال بسیاری از بیماری ها همچون تب دنگی، تب زرد، ویروس زیکا و غیره هستند. این حشره بومی آفریقا است اما دانشمندان می گویند احتمالا در حدود سال ۱۶۰۰ وارد خاک آمریکا شده است.
قرار است شش جعبه شامل ۱۲ هزار پشه نر به مدت ۱۲ هفته در محل های از پیش تعیین شده در ایالت فلوریدا آزاد شوند. پژوهشگران در دانشگاه ام آی تی می گویند رها کردن این حشرات به دلیل عمر کوتاهشان تغییر پایدار و دائمی در محیط ایجاد نخواهند کرد و از این نظر جای نگرانی نیست.
مسئولان شرکت بریتانیایی اکسیتک نیز می گویند این حشره، که نوع ماده آن خون انسان را به هر غذایی ترجیح می دهد، به علت غیربومی بودن نقشی اساسی در اکوسیستم فلوریدا بازی نمی کنند در نتیجه نگرانی ها از« گرسنه ماندن قورباغه ها» بی مورد است.
نگرانی ها ولی از سوی دیگر درباره« پادزهر» پیش بینی شده از سوی مؤسسه نیز ابراز شده است. دانشمندان شرکت اکسیتک محصول ژنتیکی خود را به گونه ای دستکاری نموده اند که اگر پشه های ماده پیش از سن بلوغ به آنتی بیوتیک تتراسایکلین دسترسی پیدا کنند میتوانند زنده بمانند.
منتقدان می گویند اگر این پشه ها به طریقی، برای مثال از محل آنتی بیوتیک های دور ریخته شده در فاضلاب ها، به این منبع دسترسی پیدا کنند آنگاه خواهند توانست در محیط دوام بیاورند.
استفاده از روش اصلاح ژنتیک پشه ها برای جایگزینی سموم ضد آفات روشی تقریباً جدید به شمار می رود. پیشتر این محصولا شرکت اکسیتک به مدت سه سال در برزیل امتحان شده بود.
- 13
- 1
