مشاور رییس سازمان محیط زیست: به دنبال بحران آبی، به زودی شاهد تشدید فرونشست شهر‌ها خواهیم بود

به گزارش تسنیم، تابستان ۱۴۰۴ در حالی فرارسیده که بحران آب در ایران دیگر نه پنهان، نه هشدارآمیز، بلکه به‌وضوح وباتمام عوارض خود نمایان شده است؛ از سدهای نیمه‌جان و خالی تا سفره‌های زیرزمینی که نشانی از حیات ندارند، و فرونشستی که هر روز گستره‌ جدیدی از خاک ایران را در خود فرو می‌برد. با وجود این وضعیت بحرانی، هنوز اقدام مؤثر و منسجمی از سوی نهادهای مسئول برای مهار این شرایط صورت نگرفته است.

حتی راهکارهای ساده و قابل اجرای مانند ایجاد چاه‌های جذبی که می‌توانند در هنگام بارش‌های سیلابی به تغذیه سفره‌های زیرزمینی کمک کنند  به‌کلی نادیده گرفته شده‌اند. در چنین شرایطی، سکوت و بی‌عملی، به‌روشنی خود یکی از عوامل تشدید بحران به شمار می‌آید.

در رابطه با این موضوع،دکتر علی بیت‌اللهی مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید: یکی از روش‌های اصلی برای استفاده از آب‌های سطحی، چه به صورت سیلاب، روان‌آب یا بارندگی‌های موضعی که در سطح معابر جمع می‌شوند، بهره‌گیری از چاه‌های جذبی است. این آب‌ها هم از نظر تردد مشکلاتی ایجاد می‌کنند و هم در صورت عدم مدیریت، به‌سادگی هدر می‌روند و تبخیر می‌شوند. استفاده از چاه‌های جذبی در این زمینه بسیار مؤثر است؛ چرا که هم به تقویت منابع آب زیرزمینی کمک می‌کند و هم موجب کاهش نرخ فرونشست زمین می‌شود.

وی بیان کرد: اساساً یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خطر فرونشست، مکان‌یابی صحیح چاه‌های جذبی و تغذیه آن‌ها از طریق آب‌های سطحی است. با این حال، متأسفانه در هیچ‌کجای کشور، تأکید می‌کنم که در هیچ شهری چنین طرحی به‌صورت جامع و هدفمند اجرا نشده است. پیشنهاداتی در شهر اصفهان مطرح شده بود، اما متأسفانه آن‌ها نیز به سرانجام نرسید.

مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست تصریح کرد: با وجود اهمیتی که چاه‌های جذبی دارند، توضیح مشخص و جامعی در مورد آن‌ها در سیاست‌گذاری‌های مدیریت منابع آب و مقابله با فرونشست وجود ندارد. این در حالی است که یکی از اصلی‌ترین روش‌های مقابله با پدیده فرونشست زمین همین چاه‌های جذبی هستند. در واقع تمهیدات مقابله با فرونشست زمین در کشور ما به طوری کلی اجرایی نشده است.

بیت‌اللهی با اشاره به آسیب میراث فرهنگی کشور به دنبال فرونشست گفت: متاسفانه شاهد آسیب‌های جدی به آثار تاریخی هستیم و در محافل کارشناسی و تخصصی نیز بارها به این مسئله اشاره شده، اما در عمل اقدام قابل توجهی برای کاهش اثرات فرونشست صورت نگرفته است.

وی افزود: برای اقدامات مقابله با فرونشست، قبل از هر چیز باید تخصیص اعتبار انجام شود؛ امری که برعهده سازمان برنامه و بودجه است، اما متأسفانه این کار به‌درستی پیش نمی‌رود. از سوی دیگر، مقابله مؤثر با فرونشست نیازمند پیگیری جدی و مداوم از سوی دستگاه‌های اجرایی، شهرداری‌ها و سایر نهادهای ذی‌ربط است؛ موضوعی که اغلب پس از مدت کوتاهی فراموش می‌شود و به مرور زمان از دستور کار خارج می‌شود.

مشاور رییس سازمان حفاظت محیط زیست  اضافه کرد: البته موضوع صرفاً به چاه‌های جذبی محدود نمی‌شود. شیوه‌های آبیاری، نوع کشت و زرع، نحوه استفاده از فضای سبز شهری و روش‌های آبیاری آن، همگی از عواملی هستند که باید در کنار هم بررسی شوند. متأسفانه هیچ‌یک از این موارد به‌درستی در کارنامه عملکردی دستگاه‌های اجرایی دیده نمی‌شود.

بیت‌اللهی هشدار داد: متأسفانه پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد در آینده نزدیک، فرونشست در بسیاری از شهرها تشدید خواهد شد. این مسئله طبیعی است، چرا که نسبت به سال گذشته با کاهش بارندگی مواجه بوده‌ایم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی، حداقل همان راه‌حل‌هایی که شما نیز اشاره کردید  مانند بهره‌برداری از چاه‌های جذبی در زمان بارندگی‌های شدید پاییز و زمستان  می‌تواند بخشی از آب مصرف‌شده را جبران کند. این حجم عظیم از آب که در فصل‌های بارندگی جاری می‌شود، بدون هیچ بهره‌برداری مؤثری از دست می‌رود.