مدت‌هاست که خشکسالی کار به‌دست سیستان و بلوچستان داده است. آنچنان که از حدود دو دهه گذشته این استان با کاهش نزولات آسمانی روبه‌رو بوده و عرصه را بر اهالی تنگ کرده است. به گفته رئیس اداره تحقیقات هواشناسی سیستانوبلوچستان از ابتدای سال زراعی ۹۷- ۱۳۹۶ حدود ۳۴۵ روز سپری و تنها ۴/۲۹ میلی‌متر بارش در استان دریافت شده است. «آرمان» در این گزارش با محمدنعیم امینی‌فرد، رئیس مجمع نمایندگان سیستانوبلوچستان گفت‌وگو کرده و به زوایای دیگر خشکسالی در این استان پرداخته است.
در حالی تنها ۲۰ روز دیگر به پایان سال زراعی جاری باقی مانده است که به گفته رئیس اداره تحقیقات اداره‌کل هواشناسی سیستانوبلوچستان در ۳۴۵ روز سپری شده تنها ۲۹ میلی‌متر باران در این استان باریده و در برخی مناطق حدود ۲۰۰ روز باران نباریده است. امسال سیستانوبلوچستان برای دومین سال کم بارش‌ترین استان کشور شد و خشکسالی همچنان صددرصد مساحت این استان پهناور را در برگرفته است، اما گویا هرچه می‌گذرد تیغ خشکسالی برنده‌تر می‌شود، چرا که در مناطق شمالی، مرکزی و جنوبی سیستانوبلوچستان وضعیت بارش و منابع آبی مناسب نیست و در برخی مناطق از جمله چابهار نزدیک به ۲۰۰ روز است که باران نمی‌بارد.
رئیس اداره تحقیقات هواشناسی سیستانوبلوچستان گفت: از ابتدای سال زراعی ۹۷- ۱۳۹۶ حدود ۳۴۵ روز سپری شده و تنها ۴/۲۹ میلی‌متر بارش در استان دریافت کرده‌ایم. این در حالی است که در شرایط طبیعی باید تا این موقع از سال زراعی ۱۱۳ میلی‌متر باران دریافت می‌شد. ا... بخش ریگی افزود: در ۲۰ روز باقی مانده از سال زراعی جاری حدود سه برابر میزان نزولات جوی دریافتی امسال مورد نیاز است تا به شرایط عادی بارش سالانه برسیم، اما با توجه به الگوهای پیش‌یابی، همچنین اتفاقی رخ نمی‌دهد.
نیم میلیون نفر مهاجرت را آغاز کرده‌اند
نماینده زابل در مجلس درباره شرایط سخت شمال سیستانوبلوچستان و مهاجرت اجباری نیم میلیون نفر از ساکنان شمال استان هشدار داد. حبیب ا... دهمرده با اشاره به شرایط بحرانی در منطقه سیستانوبلوچستان گفت: منطقه سیستان دارای ۵۰۰ هزار نفر جمعیت است که زندگی مردم در آنجا براساس کشاورزی و دامپروری شکل گرفته است. این کشاورزی و دامپروی بر رودخانه هنرمند استوار بود، یعنی هماگونه که مصر بر اساس نیل شکل گرفت، سیستان نیز بر اساس هیرمند شکل گرفته است. او اظهارکرد: منشأ اصلی رودخانه هیرمند در افغانستان است و در یکی-دو دهه اخیر سد و بندهای ایجاد کردند و موانعی ایجاد کردند که فقط خودشان از آب استفاده کنند.
در پی این اقدام، حقابه و سهم ایران از آب به‌شدت کم شده است. دهمرده بیان کرد: طبق قرارداد بین ایران و افغانستان سهم ما از آب رودخانه هیرمند زیر یک میلیارد مترمکعب در سال است که افغان‌ها به این قرارداد نیز پایبند نبوده‌اند، در همین سال زراعی فقط دو درصد سهم آب ایران به منطقه سیستان رسیده است و بهانه افغان‌ها کاهش نزولات آسمانی است. در حالی که کاهش نزولات آسمانی به اندازه‌ای نبوده است که ۹۸درصد سهم ایران کاهش یابد. او که در دولت احمدی‌نژاد، به عنوان استاندار سیستانوبلوچستان فعالیت می‌کرد، ادامه داد: ما می‌دانیم که افغانستان مشکلی برای برداشت آب از هیرمند ندارد و همین مشخص می‌کند که آنها عمدا اجازه نداده‌اند که آب به ایران برسد.
این نماینده مجلس با اشاره به کوچ مردم سیستان در سال ۵۰ به استان گلستان در پی کاهش آب رودخانه هیرمند خاطرنشان کرد: در حال حاضر مردم سیستان دار و ندارشان را از دست داده‌اند و البته جایی را هم ندارند که این بار به آنجا کوچ کنند. او ادامه داد: در سیستان نه درآمدی، نه کارخانه‌ای و نه صنعتی وجود ندارد. این نماینده مجلس ادامه داد: اگر دولت این اقدامات را انجام ندهد مهاجرت ۵۰۰ هزار نفر از مردم سیستان به سایر نقاط کشور شروع می‌شود، اگرچه در حال حاضر نیز برخی از مردم سیستان از این منطقه کوچ کرده‌اند و با این مهاجرت‌ها تمامیت ارضی ما دچار مشکل می‌شود، چراکه با تخلیه سیستان مرز بعدی ما کویر است و نگهداشت این مرز قطعا امکانات و تجهیزات سنگینی لازم دارد.
دهمرده تصریح کرد: نگهداشت این مردم در منطقه سیستان نیاز به عزم جدی دولت دارد و درغیر این صورت این مردم به مناطق حاشیه‌ای روی می‌آورند که حاشیه‌نشینی برای جامعه سم است. به گزارش عصر ایران، او خاطرنشان‌کرد: مرز برای ما یک فرصت است نباید ما آن‌را این گونه رها کنیم و مرزنشینان را مورد بی‌مهری خودمان قرار دهیم.
گسترش حاشیه نشینی با خشکسالی
رئیس مجمع نمایندگان سیستانوبلوچستان در این باره به خبرنگار«آرمان» می‌گوید: ما با خشکسالی دامنه‌دار در استان سیستانوبلوچستان روبه‌رو هستیم که کاملا هم تشدید پیدا کرده است، یعنی یک خشکسالی ۱۸ ساله در این استان داریم. به‌ویژه در یکی-دو سال اخیر که ابعاد آن به مرز بحران نیز رسیده است. محمدنعیم امینی‌فرد می‌افزاید: در بلوچستان سه هزار شبکه آب آشامیدنی هم نداریم و از آن میزانی که وجود دارد، هزار و ۲۰۰ شبکه آب آشامیدنی باید با تانکر آبرسانی شود.
او ادامه می‌دهد: خشکسالی در استان منجر به گسترش حاشیه‌نشینی شده است. همچنین ذخایر پشت سدها شدیدا کاهش پیدا کرده و وضعیت ما در استان برخلاف استاندارد کشوری است. رئیس مجمع نمایندگان سیستانوبلوچستان اظهار می‌کند: در کشور ۷۰ درصد جمعیت در شهرها و ۳۰درصد در روستاها ساکن هستند، اما در استان ما این نسبت ۵۰ - ۵۰ است. امینی‌فرد توضیح می‌دهد: همچنین معیشت مردم این دیار عمدتا از طریق کشاورزی تامین می‌شود و خشکسالی در سیستانوبلوچستان بلاواسطه در همه وجوه زندگی مردم اثر گذاشته است.
نگین باقری
- 18
- 3
