ورزنه، شهري كه يكي از مهم‌ترين تالاب‌هاي ملي و جهاني را در خود جاي داده، شوربختانه چند سالي است ر و به خشكسالي و بهتر بگوييم نابودي گذاشته است. اين تالاب كه بيش از ۱۰ ميليون سال قدمت دارد. گاوخوني به صورت دائمي از زاينده رود و همچنين به شكل فصلي از رودخانه ايزدخواست تامين مي‌شود كه هر دو فعلا خشك هستند اما واقعيتي كه نمي‌توان از آن چشم پوشي كرد، لطمات جبران‌ناپذيري است كه خشكي گاوخوني نه‌تنها بر محيط زيست بلكه بر انسان‌ها وارد مي‌كند.
ريزگردهاي سمي و خطرناكي كه در بستر خشك اين تالاب وجود دارند، توسط باد و عمليات انتقال هوا به شهرها و روستا مي‌آيند و امراض همچون سرطان ريه را به همراه دارند. متاسفانه طبق آمار، در چند سال اخير بسياري از مردم شهرستان ورزنه (نزديك‌ترين شهر به گاوخوني) دچار انواع بيماري‌ها شده‌اند و اين در حالي است كه پيش از آن سرطان در اين منطقه بسيار نادر بود. به همين خاطر برخي از كارشناسان سلامت و محيط زيست اعلام كرده‌اند كه اگر خشكي تالاب گاوخوني به همين صورت ادامه پيدا كند، در ۱۰ سال آينده ۱۰ هزار نفر سرطاني در يزد،۳۵ هزار سرطاني در اصفهان و دو هزار و ۵۰۰ نفر سرطاني در شهركرد فقط بر اثر ريزگردهاي برخواسته از گاوخوني خواهيم داشت.تالاب‌ها محل تجمع پساب‌ها هستند.
به اين دليل كه تالاب در انتهاي حوزه آبريز رودخانه‌ها هستند و تمام مواد شيميايي رودخانه‌ها در تالاب‌ها ريخته مي‌شود.حال اگر اين تالاب‌ها خشك شوند ريزگردهايي كه در بيابان‌هاي پيراموني آن‌ها وجود دارند، چون رطوبتي نيست در هوا معلق مي‌مانند و تا ارتفاع چهار هزار متري بالا مي‌روند و تا دو هزار كيلومتر مي‌توانند از محل خود دور شوند. به همين خاطر ريزگردهاي حورالعظيم به تهران رسيدند.
مهم‌ترين آسيبي كه خشكي تالاب گاوخوني بر محيط دارد، اين است كه رسوباتي مانند كادميم و جيوه و ديگر فلزات سنگيني كه طي سالياني متمادي از شهرها و كارخانجات به تالاب ريخته شده و در آن رسوب كرده، با يك باد از سطح تالاب برداشته شده و به صورت ريزگردها به شهرها برده مي‌شود و باعث سرطان‌هاي گوناگوني مي‌شود. اما همين آمار و ارقام نگران كننده باعث شده تا حرف و نقل‌هاي متفاوتي درباره گاوخوني زده شود و همه به نوعي در تلاش نجات گاوخوني باشند. اين حرف‌ها و نظرات و گاهي راه حل‌ها اغلب از زبان مسئولان استاني و كشوري زده مي‌شود كه البته تاكنون نتيجه چشمگير يا حداقل قابل رويتي نداشته است.
مسعود زرفشاني
- 19
- 4
