در ماه های اخیر یکی از اتفاقات مهمی که در بازار خودرو افتاده این است که به گفته دست اندرکاران این بازار، حتی در شرایطی که تقاضای چندانی برای خرید اتومبیل های داخلی وجود ندارد، اما با این همه قیمت ها رو به بالا هستند. بررسی روند بازار خودرو در چند هفته اخیر نشان می دهد که قیمت انواع خودروهای داخلی در همین چند روز، بیش از ۲۰درصد گران شده و این روند علیرغم نبود مشتری و رسیدن سطح معاملات به صفر همچنان، افزایشی است. به گفته فعالان بازار خودرو یکی از دلایل مهم در این آشفتگی قیمت ها، افزایش قیمت دلار است که در هفته های اخیر از مرز ۲۲ هزار تومان نیز عبور کرده، این در حالی است که به گفته کارشناسان فقط حدود نیمی از بهای تمام شده یک خودرو داخلی متاثر از نرخ ارز است و با این همه گویی قیمت ها در این بازار از خود دلار هم سبقت گرفته؛ افزایش قیمتی که در چند ماه ابتدایی شروع سال جاری بیشتر از همیشه مطرح بوده و با این سوال در میان اذهان عمومی همراه شده که با وجود کرونا، کاهش تقاضا یا حتی تاثیر پایین قیمت ارز بر تولید خودروهای داخلی ، علت گرانی این روزهای اتومبیل های ایرانی چیست؟ یکی از نکته های عجیب در این بازار این است که بخش زیادی از قطعات خودروهای تولید داخل ایرانی است و به نظر می رسد وابستگی عمیقی میان قیمت ارز و تولید اتومبیل وجود ندارد. این موضوع را حتی خود قطعه سازان نیز تائید می کنند و محمدرضا نجفی منش، مدیر این انجمن در این باره به رسانه ها می گوید:« بیش از ۸۰درصد قطعات نصب شده بر روی خودروهای داخلی ایرانی تولید داخل است». مدیر انجمن قطعه سازان چند وقت پیش بود که به بالا رفتن قیمت اتومبیل در این بازار اشاره کرد و این طور گفت:« آمارها نشان می دهد، افزایش قیمت ها میان سال های ۹۵ تا ۹۷، کم و بیش دو برابر شده است، به عبارتی قیمت مس از ۱۶۰۰۰ تومان به ۲۹۰۰۰ تومان، پلیمر آلیاژی از ۴۹۹۰ تومان به ۸۰۰۰، کائوچو از ۳۶۰۰ تومان به ۶۵۰۰ تومان، کائوچو طبیعی از ۴۲۰۰ به ۸۵۰۰، سرب از ۶۹۰۰ تومان به ۱۱۵۰۰ تومان، فولاد آلیاژی از ۲۲۰۰ به ۳۸۰۰، آلمینیوم از ۵۹۰۰ تومان به ۱۰۵۰۰ تومان، تغییر کرده است ». وی افزود:« بطور میانگین در این سال ها ۷۳ درصد رشد قیمتی داشتیم که این میزان بر فعالیت قطعه سازان و خواسته هایشان تأثیر جدی داشته است».
باز هم وعده های مسئولان
بالا رفتن قیمت دلار یا افت ارزش پول ملی، هر چه که باشد، خودرو نیز این روزها از غافله گرانی جانمانده و حسابی می تازد. این افزایش قیمت تا جایی پیش رفته که حتی وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز به این موضوع واکنش نشان داده و از متعادل شدن قیمت ها در روزهای آینده سخن می گوید. حدود دو روز پیش بود که معاون وزارت صمت در این باره به ایرنا گفت:« هر چند فروشندگان خودرو قیمت های بالا و غیرمنطقی از خریداران طلب می کنند، اما بررسی قیمت های خودروسازان از سال ۹۷ تا پایان خرداد ماه امسال شیب صعودی بسیار ملایمی را نشان می دهد». به گفته مهدی صادقی نیارکی:« افزایش قیمت این روزهای خودرو در بازار ناشی از افزایش نرخ ارز است و آن دسته از افرادی که به خودرو به چشم کالای سرمایه ای نگاه می کنند، قیمت های پیشنهادی خود را با نرخ ارز منطبق می کنند». این مقام مسئول ابراز امیدواری کرد با تلاش های بانک مرکزی در مدیریت تقاضای ارز و تثبیت نرخ آن در روزهای آینده، همچنین افزایش تیراژ و عرضه خودروسازان، متعادل سازی قیمت ها در بازار را شاهد باشیم.
جنبه های مختلف یک گرانی
در روزهایی که گفته می شود حدود ۸۰ درصد از قطعات خودرو ساخت داخل است، اما قیمت ها همچنان با شیب صعودی همراه هستند. حسین ساسانی، تحلیل گر توسعه پایدار در پاسخ به این سوال که چرا با وجود این که نرخ ارز ارتباط کمتری با صنعت خودرو دارد، اما همچنان روند صعودی در این بازار حاکم است، این طور به« همدلی» پاسخ داد:« افزایش این روزهای قیمت خودرو از یک سو به دلیل عدم آشنایی مردم با رفتارهای اقتصادی است و از سوی دیگر به دلیل ناکارآمدی مدیران این صنعت. هر بار که شرکت های خودروساز افراد را برای شرکت در قرعه کشی ترغیب می کنند و متقاضیان زیادی در این قرعه کشی ثبت نام می کنند زمینه برای افزایش قیمت فراهم می شود. افراد زیادی به دنبال این هستند که نقدینگی خود را از ریال تبدیل کنند به منبعی با ارزش، در این میان عده ای به دنبال سرمایه گذاری در بورس هستند، عده ای در مسیر ارزش و سکه برای حفظ دارایی های خود تلاش می کنند و عده دیگری نیز به دنبال سرمایه گذاری در صنعت خودرو هستند، بنابراین حتی در شرایطی که عرضه خودرو پایین است و متقاضی زیاد، در طرح های قرعه کشی شرکت می کنند و زمینه را برای افزایش هر چه بیشتر قیمت اتومبیل فراهم می کنند».
قرعه کشی بهانه ای برای افزایش قیمت خودرو
این روزها وضعیت بازار خودرو متفاوت تر از قبل شده؛ چرا که یک سری تصمیمات به خصوص در زمینه فروش توسط کارخانجات گرفته شد. یکی از مهم ترین موارد قرعه کشی خودرو بود که مخالفان و موافقان مختلفی نیز داشت. در نخستین هفته خرداد بود که سیاست جدید وزارت صنعت برای متعادل کردن بازار خودرو با عرضه خودروهای صفر کیلومتر آغاز شد؛ طرح پیش فروش خودرو که تنها مختص به متقاضیانی بود که مصرف کننده واقعی خودرو هستند. آن روزها کارشناسان بر این باور بودند که با اجرای این طرح حضور دلالان در این بازار کمرنگ تر از همیشه می شود، اما ماجرا آنطور که پیش بینی می شد پیش نرفت، موضوع قابل تأمل آن است که بر اساس آمارها و شنیده ها، تعداد زیادی از افراد برای قرعه کشی ثبت نام کردند؛ تا جایی که در مقابل ۱۰۰هزار خودرویی که برای عرضه گذاشته شده بود، حدود ۷ تا ۸ میلیون متقاضی وجود داشت و همین بهانه کافی بود تا حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد قیمت ها در این بازار رشد کند. هر چه که بود در ماه های اخیر حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در طرح قرعه کشی خرید خودرو ثبت نام کردند، این در حالی بود که تعداد اندکی اتومبیل برای عرضه به بازار وجود داشت. ساسانی با اشاره به این اتفاق به« همدلی» گفت:« ثبت نام برای قرعه کشی در ایران در حالی اتفاق می افتد که در هیچ جای دنیا این روش برای فروش اتومبیل تجربه نشده است، بنابراین نتیجه این است که رفتارهای اقتصادی و اجتماعی مردم کشور ما است که در بالا رفتن قیمت اتومبیل نقش ایفا می کند. این رفتارها و استقبال مردم برای سرمایه گذاری در صنعت خودرو فقط ساخته ایران است، موضوعی که باعث شده تا با وجود این که بسیاری از قطعات ساخت داخل کشور است و ارزبری ندارد، همچنان قیمت اتومبیل های داخلی رو به افزایش باشد».
قیمت مواد اولیه هم افزایش یافته است
این تحلیل گر توسعه پایدار در ادامه به« همدلی»، گفت:« یکی دیگر از دلایل افزایش قیمت اتومبیل در ماه های اخیر به افزایش قیمت مواد اولیه برای تولید قطعات خودرو برمی گردد. در واقع افرادی که در این حوزه کار می کنند به خوبی می دانند که با افزایش قیمت دلار هزینه تهیه مواد اولیه برای تولید قطعات افزایش یافته است». ساسانی افزود:« امروز اگر سرمایه های زیادی به صنعت خودرو رفته، به دلیل این است که بی ثباتی در اقتصاد کشور ما حاکم است و به دلیل این که صنعت خودرو نیز بخشی از اقتصاد است بنابراین این صنعت نیز از نوسانات اقتصادی تبعیت می کند. در چنین شرایطی چه قطعه ساز و چه تولیدکننده خودرو به دلیل این که به نوعی به صورت غیر مستقیم با مواد اولیه در ارتباط است و تهیه مواد اولیه نیز نه این که بر مبنای ریال باشد بلکه بر مبنای دلار است، بنابراین افزایش قیمت دلار بر این صنعت تاثیر قابل توجهی می تواند داشته باشد». این کارشناس توسعه پایدار در ادامه افزود:« علاوه بر این که قیمت تمام شده برای تولید قطعات خودرو در چنین شرایطی افزایش می یابد ، مدیریت نامناسب نیز عامل دیگری است که بر این افزایش قیمت ها می تواند تاثیرگذار باشد».
ضعف مدیریتی؛ دلیل محکمی برای افزایش قیمت خودرو
حسین ساسانی در ادامه صحبت های خود با« همدلی»، گفت:« یکی از ضعف های موجود در سیستم صنعت خودروی کشور این است که این صنعت مدیرانی ندارد که بتوانند هزینه تهیه مواد اولیه مورد نیاز برای ساخت قطعه را کاهش دهند. در واقع افراد متخصص برای مدیریت در این حوزه جذب نشده و مثلا اگر فردی از تخصص خوبی برای مدیریت اوضاع برخوردار بوده از این فرد برای مدیریت استفاده نشده و بهانه هایی مانند این که شما دانش فوق العاده ای دارید و با مجموعه هماهنگ نیستید آورده شده است تا از این فرد برای مدیریت استفاده نشود».
این کارشناس افزود:« این در حالی است که در صورت بهره گیری از افراد متخصص هزینه لازم برای خرید مواد اولیه می تواند کاهش یابد. بر همین اساس علی رغم این که ارتباط کمتری میان ارز و قطعات خودرو وجود دارد ، با این همه قیمت ها همچنان صعودی هستند». ساسانی در ادامه به« همدلی»، گفت:« تا زمانی که این شرایط تعیین کننده باشد و آشفتگی در بازار وجود داشته باشد، هیچ انتظاری نمی توان از بازار برای کاهش قیمت داشت. این آشفتگی ها به نوع مدیریت در کشور برمی گردد و تا زمانی که این سیستم در اقتصاد حاکم باشد و رفتارهای مردم نیز تغییر
- 18
- 1
