کامپیوتر پیشرفته ۳۵ دلاری

اینکه یک کامپیوتر کوچک و بسیار ارزان بتواند عملکرد کامپیوترهای گران‌قیمت را داشته باشد، ایده کامپیوترهای «رسپری‌پای» است. سری کامپیوترهایی که حالا نسخه چهارم آن به‌عنوان پیشرفته‌ترین مدل از خانواده این کامپیوترها با قیمت ۳۵ دلار عرضه شده است. رسپری‌پای یک رایانه بسیار کوچک و ارزان با تمام قابلیت‌های یک رایانه واقعی است که می‌توان از آن در سیستم‌های روباتیک، اتوماسیون، اینترنت اشیاء و... استفاده کرد.

• این محصول تغییرات محسوسی را نسبت به مدل‌های قبلی به خود دیده و برای اولین‌بار، قادر است عملکردی هم‌تراز با یک PC را برای کاربران به ارمغان آورد. این محصول جدید که با نام کامل Raspberry Pi ۴ Model ۸ شناخته می‌شود، از پردازنده چهار هسته‌ای ۶۴ بیتی با فرکانس ۵/ ۱ گیگاهرتزی بهره می‌برد و دارای حافظه رم در سه نسخه یک، ۲ یا ۳ گیگابایتی است.

• این کامپیوتر مجهز به درگاه اترنت گیگابیت، شبکه وایرلس دوآل باند ac۱۱، بلوتوث ۵، دو درگاه USB ۳ و دو درگاه USB ۲، پشتیبانی از دو مانیتور حداکثر رزولوشن ۴K، کارت گرافیک VideoCore VI و پشتیبانی از OpenGL ES ۳.x و سازگار با تمام محصولات قبلی رسپری‌پای است.

شرکت سازنده یعنی بنیاد رسپری‌پای برای اولین‌بار، این محصول را در چند مدل حافظه رم روانه بازار خواهد کرد به‌طوری که مدل پایه مجهز به رم یک گیگابایتی با قیمت ۳۵ دلار، مدل مجهز به رم ۲ گیگابایتی با قیمت ۴۵ دلار و بالاخره مدل مجهز به رم ۳ گیگابایتی با قیمت ۵۵ دلار به فروش خواهد رفت. خوشبختانه امکان نمایش تصاویر ۴K روی دو نمایشگر با کدک HEVC/‎ H.۲۶۵ در رسپری‌پای ۴ فراهم شده است. در رسپری‌پای ۴ به جای استفاده از درگاه USB-B از درگاه پیشرفته USB-c استفاده شده که حدود ۵۰۰ میلی‌آمپر جریان بیشتر را به ارمغان خواهد آورد. همچنین خروجی HDMI نوع A جای خود را به کانکتورهای HDMI نوع D داده‌ است. درگاه اترنت نیز از قسمت پایینی به قسمت بالایی و سمت راست بُرد منتقل شده، اما کانکتور PoE همچنان سر جای قبلی خود باقی مانده است. با این حساب، رسپری‌پای ۴ از PoE HAT پشتیبانی خواهد کرد.

در رسپری‌پای ۴ از سیستم‌عامل مبتنی بر Debian ۱۰ Buster استفاده شده که تغییرات محسوسی را نسبت به پلت‌فرم قبلی به خود دیده است. از جمله این موارد می‌توان به رابط کاربری امروزی و ارتقایافته و اپلیکیشن‌های به‌روز شده همانند مرورگر وب Chromium ۷۴ اشاره کرد. کیت ساخت کامپیوتر دسکتاپ با استفاده از رسپری‌پای ۴ حدود ۱۲۰ دلار عنوان شده استبنیاد رسپری‌پای همواره محصولات جانبی را نیز برای مینی کامپیوترهای خود در نظر می‌گیرد که شامل یک کیس محافظ، یک منبع تغذیه، کابل‌های HDMI و چند ماژول می‌شوند. البته دیگر تولیدکنندگان لوازم جانبی نیز محصولاتی را در این زمینه تولید و روانه بازار کرده‌اند.

کامپیوتری به اندازه کارت بانکی

حال که با برخی از مشخصات رسپری‌پای ۴ آشنا شده‌ایم، بهتر است نیم‎نگاهی نیز به قابلیت‌های و کارکردهای محصولات رسپری بیندازیم. رسپری‌پای، کامپیوتری در حدواندازه یک کارت بانکی است که توسط مهندسان بنیاد رسپری‌پای که مقر آن در انگلستان واقع شده، طراحی و تولید می‌شود. این محصول بیشتر در زمینه‌های آموزشی، پژوهشی و علمی‌مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه رسپری‌پای به چنان محبوبیتی در میان کاربران آی‌تی دست یافته که از آن به‌عنوان یکی از سه محصول پرفروش در زمینه کامپیوترهای چندکاره یاد می‌شود. این بردها را می‌توان در دل هر دستگاهی مشاهده کرد؛ از لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌ها گرفته تا روبات‌ها، پهپادها و دیگر محصولات مبتنی بر هوش مصنوعی و اینترنت اشیا. جالب آنکه حتی از رسپری‌پای برای آزمایش‌های در ایستگاه فضایی بین‌المللی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع، با این محصول تحولی عظیم در عرصه یادگیری علوم کامپیوتری به‌وقوع پیوست.

این به اصطلاح مینی‌کامپیوتر مبتنی بر سیستم‌عامل لینوکس طراحی شده و اغلب تولیدکنندگان لینوکس، یک نسخه ویژه برای رسپری‌پای طراحی کرده‌اند. از میان سیستم‌عامل‌هایی که به‌صورت اختصاصی برای این محصول توسعه‌ داده‌ شده‌اند می‌توان به Raspbian و Pidora اشاره کرد که به ترتیب بر پایه «دبیان» و «فدورا» طراحی شده‌اند. البته می‌توان پلت‌فرم‌های اندروید و نسخه iot ویندوز ۱۰ را نیز روی آن نصب کرد.

شاید این پرسش پیش بیاید که با رسپری‌پای چه کارهایی می‌توان انجام داد یا به بیانی علمی‌تر، چه پروژه‌هایی را می‌توان اجرایی کرد. در پاسخ باید بگوییم که محدودیتی در این زمینه وجود ندارد و می‌توان با اندک خلاقیت، کاربردهای مختلفی را برای آن تعریف کرد. از جمله این موارد می‌توان به تبدیل تلویزیون‌های قدیمی‌به تلویزیون‌های هوشمند، طراحی دستگاهی برای کنترل روبات‌ها، ساخت فیلم‌هایی به سبک تایم لپس، طراحی قاب عکس دیجیتال، ساخت سیستم اتوماسیون خانگی، استفاده به‌عنوان یک کنسول و اجرای بازی‌های قدیمی، استفاده به‌عنوان یک وب‌سرور، طراحی سیستم‌های امنیتی، افزایش آنتن‌دهی شبکه‌‌های وایرلس خانگی و... اشاره کرد.