۶۰ تا ۷۰ درصد واردات کشور در حوزه کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای است و در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد نیز کالاهای مصرفی را تشکیل می‌دهند.
صادرات غير نفتي ايران شامل مواد پتروشيمي و ميعانات گازي مي‌شود؛ به همين‌دليل با افزايش قيمت جهاني صادرات غير نفتي افزايش مي‌يابد.
با افزایش یا کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، نرخ اقلام موجود در ليست صادرات غير نفتي نیز دستخوش تغییر و تحول می‌شود.
صادرات غیرنفتی به ۴۱.۶ میلیارد دلار و واردات به ۴۷.۶ میلیارد دلار رسیده است.
افتخار برخي دولتمردان، نام بردن از ميزان صادرات غيرنفتي است؛ درحالي كه بخش عظيمي از صادرات غيرنفتي مربوط به پتروشيمي و ميعانات گازي مي‌شود كه چندان جاي افتخار ندارد. يعني توليد و خدمات ايران هنوز كه هنوز است نتوانسته جاي خود را در ميان كالاهاي صادراتي باز كند. با نگاهي به آمارها مي‌بينيم كه برخي اقلام توليدي ايران همچون فرش و صنايع دستي نسبت به پتروشيمي و ميعانات گازي، تنها بخش كوچكي را به خود اختصاص داده‌اند. به گفته كارشناسان منتقد در اين زمينه توسعه صادرات غیرنفتی یعنی رشد اقتصادی، کاهش بیکاری و به طبع آن کاهش ناهنجاری‌های اجتماعی، بنابراین لازم است به «باور عمومی» تبدیل شود و همه آحاد مردم اعم از مدیران دولتی و کارآفرینان بخش خصوصی، کارگران، کارکنان و حتی مردم به فکر صادرات باشند اما هنوز هيچ كدام از اين اتفاقات محقق نشده است. بارها اين نقد به مسئولان وارد شده تا برخي صادرات را جزو صادرات نفتي به حساب نياورند و خالص صادرات غير نفتي را كه مربوط به كالاها و خدمات توليدي ايران و حداقل واسطه‌اي مي‌شود، در ليست صادرات غيرنفتي قرار دهند. اما همچنان برخي اقلام جزو صادرات غيرنفتي به شمار مي‌آيند و اين موجب مي‌شود كه برخي آمار منتشر شده از سوي گمرك را اشتباه يا خيالي بدانند.
واردات ۴۷.۶میلیاردی شد
چندي پيش فرود عسگري، رييس کل گمرک جمهوری اسلامی ایران، با ارائه آمار تجارت خارجی ایران در ۱۱ ماهه ابتدای سال جاری گفت: صادرات غیرنفتی به ۴۱.۶ میلیارد دلار و واردات به ۴۷.۶ میلیارد دلار رسید است. در ۱۱ ماهه ابتدای سال جاری، ۴۱.۶ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی صورت گرفته که رشد پنج درصدی را تجربه کرده است؛ در حالی که در این مدت، ۴۷.۶ میلیارد دلار واردات صورت گرفته که از رشد ۲۴ درصدی برخوردار بوده است. ۶۰ تا ۷۰ درصد واردات کشور در حوزه کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای و حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد نیز کالاهای مصرفی را تشکیل می‌دهند.
رقم صادرات غیر نفتی ایران
اين در حالي است كه آذر امسال معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت آمار صادرات غیر نفتی کشور را براساس آمار گمرک کشور در هشت ماه سال جاری رقم ۲۸.۵ میلیارد دلار اعلام كرد و گفت که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، هنوز یک درصد عقب هستیم. به گفته مجتبي خسروتاج به جز میعانات گازی می‌توانیم نتیجه بگیریم رشد صادرات داشته‌ایم واز چهار ماهه گذشته رشد صادرات آغاز شده است. در مرداد امسال ۱۶.۶ درصد رشد صادرات نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشتيم و در شهریور امسال نسبت به شهریور ۹۵ ، ۱/۷ درصد و مهر امسال نسبت به مهر سال ۹۵ نيز رشد صادرات ۵.۸ درصد بوده است. در بخش واردات نيز در هشت ماه امسال ۳۲.۵ میلیارد دلار واردات داشته‌ایم که تراز تجاری آن چهار میلیارد دلار منفی بوده است. در اين ميان سوالي كه مطرح مي‌شود، اين است كه چگونه در مدت سه ماه رقم صادرات غيرنفتي مي‌تواند از ۲۸.۵ ميليارد دلار به ۴۱.۵ ميليارد دلار برسد؟ اين موضوع را از يكي از اعضاي اتاق بازرگاني جويا شديم؛ او در پاسخ به اين پرسش گفت: اطلاعي ندارم و فكر مي‌كنم اين آمار درست نباشد. مهر ماه حتي بيش از اين بود و به بيش از ۳۰ ميليارد دلار مي‌رسيد.
۵۰ درصد صادرات غیرنفتی میعانات و پتروشیمی!
انتقادي كه هميشه مطرح بوده، مربوط به احتساب صادرات صنايع پتروشيمي و ميعانات گازي با عنوان صادرات غير نفتي است كه عمليات خاصي بر آن صورت نمي‌گيرد و به نوعي به صورت خام صادر مي‌شوند.
بنابراين دولتمردان نبايد خود را فريب بدهند و كالاهاي وابسته به نفت را جزو صادرات غيرنفتي به حساب بياورند. مدتي قبل نيز نایب رييس اول کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران با تاکید بر اهمیت صنعت پتروشیمی در توسعه صادرات غیرنفتی اظهارکرد: باید قبول کرد که ایران یک کشور نفتی است و پایه صادرات برخی کالاها نفت بوده اما آنچه اهميت دارد، افزایش ارزش افزوده و تکمیل زنجیره ارزش در این کالاهاست و ره آورد تکمیل زنجیره ارزش به ویژه درصنعت پتروشیمی می تواند سهم مناسبی در توسعه صادرات داشته باشد.
بي‌توجهي به ظرفيت‌هاي اصلي
عدنان موسی‌پور معتقد است كه «صادرات کالاهای غیرنفتی که هیچ وابستگی به نفت نداشته باشند، سالانه بیشتر از ۱۲ میلیارد دلار نیست و سرمایه‌گذاری‌هایی که اكنون در حال انجام است، برای تقویت بخش غیرنفتی کشور نیست؛ بنابراین دولت و بخش خصوصی بايد با برنامه‌ریزی‌های جامع و کاربردی مسیر توسعه صادرات را تسهیل کنند. در خصوص نقش صنعت پتروشیمی در صادرات، جایگاه و ظرفیتی که این صنعت می‌تواند در افزایش درآمدهای کشور و ایجاد اشتغال داشته باشد، نظرات متفاوتی وجود دارد اما برآیند این نظرات استفاده از ظرفیتهای صادراتی کشور در بخش پتروشیمی است». با اين حال به نظر مي‌رسد دولتمردان همچنان بر عملكرد خود پافشاري دارند، ظرفيت‌هاي اصلي را ناديده مي‌گيرند و خام فروشي را روزبه‌روز توسعه مي‌دهند.
نبض صادرات غير نفتي با قيمت نفت مي‌زند
محسن بهرامی ارض قدس در اين باره مي‌گويد: بخش عمده‌ای از صادرات غیرنفتی را میعانات گازی و محصولات پتروشیمی (نزدیک۵۰درصد) تشکیل می‌دهند و با افزایش یا کاهش قیمت نفت در بازارهای جهانی، نرخ این اقلام نیز دستخوش تغییر و تحول می‌شود و این تغییرات نیز در تراز تجاری کشور اثر جدی دارد و با توجه به اين موارد باید تکمیل زنجیره ارزش و توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی با هدف کاهش خام فروشی مورد توجه بیشتری قرار بگيرد تا شاهد ارزآوری بیشتری باشیم.
رشد سه درصدی صادرات غیرنفتی ایران در سال ۹۵
بر اساس جزيیات آمار گمرک، صادرات غیرنفتی در سال ۹۵ به ۴۳ میلیارد و ۹۳۰ میلیون دلار و حجم واردات به ۴۳ میلیارد و ۶۴۸ میلیون دلار رسید. صادرات غیرنفتی ایران در ۱۲ ماهه سال ۹۵در مجموع به ۴۳ میلیارد و ۹۳۰ میلیون دلار رسید که این میزان در مقایسه با سال ۹۴به میزان ۳/۵۴ درصد رشد داشته است.
همچنین واردات ایران در سال ۹۵ به ۴۳میلیارد و۶۸۴ میلیون دلار رسید که در مقایسه با سال۹۴ به میزان ۵/۱۶ درصد رشد نشان می‌دهد. در سال گذشته وزن کالاهای وارداتی ایران به ۳۳میلیون و ۳۹۹هزارتن رسید؛ در حالی‌که در این مدت ۱۲۹میلیون و ۶۴۸ هزارتن انواع کالا صادر شد. در مجموع حجم تجارت خارجی کشور سال گذشته ۸۷ میلیارد و ۶۱۴ میلیون دلار بوده است.
- 9
- 1
