پس از بوشهر اهالی کهگیلویه‌وبویراحمد هم به ساخت صنایع آلاینده اعتراض کردند

روز گذشته جمعی از اهالی استان کهگیلویه‌وبویراحمد با تجمع جلوی استانداری در شهر یاسوج نسبت به ساخت یک واحد پتروشیمی در منطقه دشت سقاوه این استان اعتراض کردند. آن‌گونه که از دست‌نوشته‌ها و بنرهای معترضان معلوم است آنها ساخت این صنایع را در منطقه سبز و جنگلی دشت سقاوه موجب تخریب جنگل‌ها و آسیب جبران‌ناپذیر به منابع آبی رودخانه بشار –‌پرآب‌ترین رودخانه شهرستان بویراحمد‌– می‌دانند. اعتراض‌ها به ساخت این‌گونه صنایع فقط محدود به همین یک واحد نیست، معترضان محیط‌‌زیستی این استان  علاوه بر این به ساخت پتروشیمی دهدشت و کارخانه سیمان سپو نیز معترض هستند.

 پیش از این ساخت کارخانه‌ها و صنایعی مانند پتروشیمی و سیمان و... در صدر خواسته‌ها و انتظارات اهالی استان‌های کمترتوسعه‌یافته کشور بود. حالا اما به نظر جنبش‌های آگاهی‌رسان محیط‌‌زیستی به همه جای کشور رسیده است به‌گونه‌ای که اهالی حاضر نیستند محیط‌ زیست و طبیعت خود را پای صنایع آلاینده قربانی کنند. 

این البته اولین‌بار نیست که مردم بومی به ساخت و کلنگ‌زنی پتروشیمی در جایی اعتراض می‌کنند. تابستان امسال هم اهالی منطقه آبپخش شهرستان دشتستان بوشهر هنگام حضور وزیر صنعت و معدن دولت یازدهم مانع ساخت و راه‌اندازی پتروشیمی در محل زندگی‌شان شدند. بااین‌حال در پی اعتراض برخی از اهالی آبپخش دشتستان و فعالان  محیط‌ زیست، آغاز عملیات اجرائی پتروشیمی دشتستان (استان بوشهر) با حضور وزیر صنعت لغو شد.

واکنش اعتراضی آنها حتی تعجب محمدرضا نعمت‌زاده وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت را به دنبال داشت؛ به شکلی که در گفت‌وگویی اعلام کرد: «بوشهر نخستین استان بعد از پیروزی انقلاب در کشور است که معترض به راه‌اندازی پتروشیمی است». او همچنین افزود: «بالغ بر ۵۰ سال در زمینه صنعت فعالیت دارم و شاهد آن بوده‌ام که در هر کجا پروژه پتروشیمی در حال راه‌اندازی است، مردم استقبال کرده‌اند».  به نظر می‌رسد این دوران به پایان خود رسیده است. مسئله‌ای که فعالان و کارشناسان حوزه محیط‌ زیست آن را نشانه‌ای مثبت از آگاهی مردم نسبت به توسعه پایدار می‌دانند.

حضور اعتراضی اهالی روستای دشت سقاوه بویراحمد جلوی استانداری کهگیلویه‌وبویراحمد و همچنین فعالیت جدی و پیگیرانه دوستداران محیط‌ زیست این استان در شبکه‌های اجتماعی و گروه‌های تلگرامی نیز نشانه‌ای دیگر در همین زمینه است. یکی از کانال‌های فعال در این زمینه که گروهی از اهالی این استان در آن فعالانه مشغول بحث و تبادل‌ نظر هستند، به نام احداث پتروشیمی = مرگ طبیعت، بیشتر از سه ‌هزار نفر عضو دارد و بحث‌های تخصصی فراوانی در این زمینه در این کانال مطرح می‌شود. بخش عمده اعتراض‌ها به این پتروشیمی به این دلیل است که قرار است آب موردنیاز پتروشیمی سقاوه بویراحمد از رودخانه بشار تأمین شود. 

بشار در رگ‌های کشاورزان جاریست

بسیاری از رسانه‌ها و خبرگزاری‌های محلی خبر تجمع صبح روز گذشته معترضان به ساخت پتروشیمی در یاسوج را منتشر کردند. خبرگزاری موج در همین زمینه نوشت: «بهشتی، یکی از این معترضا‌ن گفت: تمام کشورهای پیشرفته و حتی جهان سوم و بقیه استان‌های کشور با یک چشم‌انداز و دوراندیشی چندساله روی تمامی طرح‌های مخرب، از جمله طرح فوق تخریبی پتروشیمی خط بطلان و قرمزی می‌کشند. ولی متأسفانه نماینده بویراحمد و دنا با عقبگرد، برای چند سال بیشتر ماندن خود در مجلس، دست به بزرگ‌ترین اشتباه تاریخ بویراحمد می‌زند و با نابودکردن اکوسیستم منطقه، روخانه‌ها، آلوده‌کردن آب‌های سطحی و زیرزمینی منطقه را رقم زده است».

دانشی، یکی دیگر از معترضان هم گفت: «اگر هدف اشتغال و درآمد مردم است، آیا نماینده بویراحمد و دنا و سرمایه‌گذار نمی‌توانند با یک تا دو درصد از تسهیلات هشت ‌هزار‌ میلیارد تومانی طرح پتروشیمی فوق تخریبی سقاوه که برابری دارد با بودجه ده‌ها سال استان کهگیلویه‌وبویراحمد، تمام منطقه لوداب مارگون و پاتاوه را با کشاورزی مکانیزه و باغات این منطقه و دامداری مدرن احیا کنند و همچنین با ایجاد صنایع تولیدات مواد غذایی پوشاک و تولیدات صنایع خانگی و مبلمان، یاسوج را همچون شهری بی‌نظیر تبدیل کنند، و هم اینکه مردم مستقیما وارد چرخه اقتصاد شوند، و درآمد بیشتری داشته و سهم بسزایی در رشد و شکوفایی صادرات غیرنفتی داشته باشند». این معترض تصریح کرد: «همچنین نماینده مردم در مجلس می‌تواند با حفظ اکوسیستم منطقه و طبیعت بکر بویراحمد صنعت مدرن گردشگری را احیا کند، با احداث پتروشیمی سقاوه هدف فقط جیب سرمایه‌داران و تسهیلات فراوان برای طرح‌ها است».

محمدی یکی از این معترضان نیز گفت: طبق اظهارات مسئولان، آب موردنیاز صنعت پتروشیمی قرار است از رودخانه بشار تأمین شود. حجم آب موردنیاز هر واحد پتروشیمی به حدی زیاد است که این حجم آب در پتروشیمی‌های عسلویه از آب دریا، در ماهشهر از رودخانه کارون، در اصفهان و شیراز از سدها و در اراک از چاه‌های عمیق تأمین می‌شود. با فرض اینکه این منبع آب به‌طور کامل منتقل شود، که در فصل تابستان کل حجم آب منتقل خواهد شد حتی نیمی از آب موردنیاز پتروشیمی را تأمین نمی‌کند و این رودخانه آب موردنیاز کشاورزان زیادی را تأمین می‌کند و امکان انتقال این منبع از لحاظ حقوقی وجود ندارد. ما جمعی از کشاورزان اجازه هیچ‌گونه تعرض به حقوق خود را نخواهیم داد و با انتقال این منبع آب به صورت قانونی برخورد خواهیم کرد، رودخانه بشار در رگ‌های کشاورزان آن جاریست، بگذارید در مسیر عدالت جریان داشته باشد».

دفاع مسئولان

درهمین‌حال مسئولان دولتی همچنان از این پروژه دفاع می‌کنند. عزت‌اله بهشتی‌فرد، مدیرکل منابع طبیعی کهگیلویه‌وبویراحمد، دراین‌باره به ایسنا گفت: زمین پتروشیمی بویراحمد متعلق به دولت بود و تمام مراحل قانونی در واگذاری رعایت شده است. زمین پتروشیمی بویراحمد سندی رسمی به نام دولت جمهوری اسلامی ایران داشت و با طی تمام مراحل قانونی به شرکت مجتمع بین‌المللی پتروشیمی دنا، بویراحمد واگذار شد». او با اشاره به اینکه در سطح استان یک‌میلیون‌و ٤٥٤‌ هزار هکتار از اراضی ملی به نام دولت سند دارد، عنوان کرد:

«برای پتروشیمی بویراحمد هم سه نقطه را پیشنهاد دادند که مکان فعلی به مساحت ٨١ هکتار دارای پیوست زیست‌محیطی و استعلامات ١١گانه امور اراضی است که از این میزان زمین، از زمین‌های سنددار به نام دولت به پتروشیمی بویراحمد اختصاص یافته و واگذار شده است. علاوه‌بر او داریوش دیودیده، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کهگیلویه‌وبویراحمد، نیز دراین‌باره تصریح کرد: همه مراحل قانونی مجوز پتروشیمی سقاوه بویراحمد طی شده و هیچ منع قانونی برای شروع عملیات اجرائی آن وجود ندارد. استعلام‌های لازم از دستگاه‌های مختلف برای صدور مجوز پتروشیمی سقاوه بویراحمد صورت گرفته و اجازه فعالیت در این منطقه برای احداث پتروشیمی داده شده است».

مسئولان این استان می‌گویند با راه‌اندازی این پتروشیمی‌ هزار فرصت شغلی در استان به وجود می‌آید و برای تکمیل و بهره‌برداری این پروژه هشت هزار ‌میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. 

این بودجه‌ها را صرف توسعه پایدار کنید

یکی از کاربران در گروه تلگرامی معترضان به این پتروشیمی در اعتراض چنین مطلبی نوشته است: «درصورتی‌که به نحو مناسب روی پتانسیل‌های خاص سرزمینی متعلق به استان و منطقه سرمایه‌گذاری شود؛ یعنی مواردی مانند گردشگری، مزرعه گیاهان دارویی، دامپروری صنعتی و صنایع وابسته مورد توجه قرار گیرد، مسلما کارکرد اقتصادی بهتری دارد؛ اما این اتفاق هرگز نمی‌افتد! زیرا اصولا زیرساخت اداری و اجرائی طرح‌های بلندمدت و پربازده با کارشناسی واقعی در کشور ضعیف است. به زبان ساده‌تر انگیزه لازم برای شروع این طرح‌ها وجود ندارد؛ یعنی این کارها مستلزم توزیع اعتبارات بین افراد مختلف است که دراین‌صورت امکان واگذاری تسهیلات ارزان‌قیمت و کلان به صاحبان قدرت و ارتباطات خاص محدود می‌شود.

این یک رویه کلی است و با یک بررسی ساده می‌توان متوجه خسارت‌باربودن و بی‌محل‌بودن طرح پتروشیمی در دل طبیعت بکر بود. باید گفت که پتروشیمی و صنایع این‌چنینی آلوده‌کننده محیط‌ زیست و سرطان‌زا هستند. خصوصا در کشورهای جهان سوم که بعضا استانداردهای رهاسازی پسماند در طبیعت رعایت نمی‌شود. شما کافی است به شهرهای صنعتی خودمان سری بزنید... همچنین باید پرسید: «چرا کشورهای پیشرفته و قدرتمند صنایع این‌چنینی را محدود کرده‌اند و شدیدا در این زمینه در کشورهای جهان سوم سرمایه‌گذاری می‌کنند. احتمالا آن هم از سر ایثار و دلسوزی است!».

یکی دیگر از کاربران هم نوشته؛ قرار است ‌میلیون‌ها مترمکعب آب مورد نیاز این پتروشیمی از رودخانه بشار تامین شود که بی‌تردید منجر به آلودگی و خشک‌شدن این رودخانه خواهد شد، این در حالی است که همین الان در مسیر رودخانه بشار ‌هزاران نفر از راه کشاورزی، طرح ماهی، دامداری و... مشغول زندگی و کسب درآمد هستند. به همه اینها زیبایی طبیعت این منطقه را هم اضافه کنید که خود یک جذابیت مهم گردشگری است، حالا به این فکر کنید تخریب همه اینها برای اشتغال‌زایی در نهایت برای ‌هزار نفر آیا ارزشش را دارد؟ این رودخانه اگر خشک یا کم‌آب شود، ساکنان آن مناطق خالی از سکنه می‌شود و اهالی در بهترین حالت باید بروند حاشیه شهرهای یاسوج یا شهررضا کارگری کنند».