آیا انسان‌ها ۱۴۸ هزار سال قبل کفش می‌پوشیدند؟!

به گزارش فرادید، تجزیه و تحلیل جدیدی از ردپاهای باستانی در آفریقای جنوبی نشان می‌دهد انسان‌هایی که این ردپاها از آن‌ها بجا مانده است ممکن است صندل‌هایی با کف سخت پوشیده باشند.

محققان مایل نیستند به صورت قطعی نتیجه‌گیری محکمی درباره‌ی استفاده از کفش در گذشته‌های دور داشته باشند، اما ویژگی‌های غیرعادی این ردپاها ممکن است قدیمی‌ترین مدارکی را ارائه دهد که نشان دهد مردم در عصر حجر میانه از کفش برای محافظت از پاهای خود در برابر سنگ‌های تیز استفاده می‌کردند. 

نویسندگان این مطالعه نشانه‌های سالم‌مانده روی تخته‌های سنگی سه مکان مختلف در ساحل کِیپ را بررسی کردند که هیچ کدام مستقیماً تاریخ‌گذاری نشده‌اند. با این حال، بر اساس قدمت سایر سنگ‌ها و رسوبات مجاور، محققان حدس می‌زنند ردپاهای یافت‌شده در مکانی به نام Kleinkrantz ممکن است بین ۷۹۰۰۰ تا ۱۴۸۰۰۰ سال قدمت داشته باشد. 

برخلاف ردپای انسان پابرهنه، اثری از انگشت روی این ردپاها نیست، اما اتنهای قدامی گرد، حاشیه‌های واضح و شواهد احتمالی از نقاط اتصال بند دارند. تخمین زده می‌شود نشانه‌های مشابهی که در مکانی به نام گوکاما یافت شده‌اند، بین ۷۳۰۰۰ تا ۱۳۶۰۰۰ سال قدمت داشته باشند.

محققان می‌گویند: «در همه‌ی موارد، ردپاهای ادعاشده دارای ابعادی هستند که به طور کلی با ردپاهای انسان‌تباران سازگار است. به نظر می‌رسد اندازه‌های ردپاها با ردپاهای نوجوان یا افراد کوچک-بزرگسال انسان مطابقت داشته باشد.» 

محققان برای آزمودن این نتیجه‌گیری، رد پای خودشان را با پوشیدن صندل‌هایی شبیه دو جفت کفش مختلف بجا گذاشتند که در طول تاریخ توسط مردم بومیِ سان (San) آفریقای جنوبی استفاده می‌شد و هر دوی این کفش‌ها حالا در موزه نگهداری می‌شوند. آزمایش‌ها نشان داد استفاده از کفش‌هایی با کف سخت روی ماسه‌های مرطوب، ردپاهایی با لبه‌های واضح، بدون اثری از انگشتان پا و فرورفتگی‌هایی در محل رسیدن بندهای چرمی به کف به جای می‌گذارند، درست مانند علائمِ موجود در سایت باستانی Kleinkrant. 

رد پاهای سایت Kleinkrant ممکن است ۱۴۸۰۰۰ قدمت داشته باشند. 

محققان می‌گویند: «در حالی که ما این شواهد را قطعی در نظر نمی‌گیریم، اما این سه مکان دارای نشانه‌هایی از حضور انسان‌تباران کفش‌پوش است، ردپاهایی که با استفاده از صندل‌هایی با کف سخت ایجاد شدند.» محققان با پیش‌بینی انگیزه‌ی احتمالی استفاده از چنین کفش‌هایی، توضیح می‌دهند که جست‌وجوی غذای ساحلی مستلزم بالا رفتن از صخره‌های تیز بوده و در عین حال خطر پا گذاشتن روی خارپشت‌های دریایی را هم به همراه داشته است. 

«در عصر حجر میانه، پارگی جدی پا ممکن بود منجر به مرگ شود. در این سناریو، استفاده از ککفش کاملا نجات‌بخش بود.» 

با توجه به دشواری تفسیر نشانه‌های سنگی، همراه با این واقعیت که هیچ کفش واقعی از عصر حجر میانه تا به حال پیدا نشده است، بی‌میلی محققان برای اعلام هرگونه تفسیر قاطعانه قابل‌درک است. هرگونه صندل چرمی اگر متعلق به آن دوره باشد، تا حالا باید تجزیه شده باشد.

پیش از این مطالعه، قدیمی‌ترین مدرک استفاده از کفش از دو اثر بجامانده از کودکان نئاندرتال در غاری در یونان، ۱۳۰۰۰۰ سال قدمت داشت. سایر ردپاهای نئاندرتال در فرانسه هم به عنوان مدارکی از پاهای پوشیده با کفش تفسیر شده‌اند، اگرچه هر دو مورد موضوع بحث هستند. 

نویسندگان مطالعه با تأکید بر دشواری چنین تحلیل‌هایی، اشاره می‌کنند که ردپاهای کشف‌شده در نِوادا در دهه ۱۸۸۰ در آغاز به انسانی که صندل پوشیده بود نسبت داده شدند، اما بعداً مشخص شد ردپاهای یک تنبل غول‌پیکر هستند. محققان می‌گویند: «در این مورد، ردپاهای تنبل که کاملاً با ردپاهای هومینین‌های پابرهنه فرق داشت، در آغاز توسط دیرین‌شناسان حرفه‌ای با ردپاهای هومینین‌های پابرهنه اشتباه گرفته شد.» 

به همین دلیل محققان از ارائۀ ادعاهای بزرگ و قطعی درباره یافته‌های خود چشم‌پوشی می‌کنند؛ با این حال، بر اساس تحلیل‌هایشان حدس می‌زنند ممکن است انسان‌های عصر حجر میانه هنگام عبور از سطوح تپه‌های شنی، کفش به پوشیده باشند.

نتایج این مطالعه در مجله Ichnos منتشر شده است.