زنگ خطر برای دموکرات‌ها

نیویورک تایمز به درس‌های انتخابات بریتانیا برای دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه پرداخت. به اعتقاد این روزنامه، انتخاب جانسون هم قدرت پوپولیسم و هم محدودیت آن را به نمایش گذاشت و به همین دلیل جمهوری‌خواهان باید توجه کنند که پوپولیسم همیشه و همه‌جا جواب نمی‌دهد. در مقابل دموکرات‌ها نیز باید به سرنوشت حزب کارگر بیندیشند؛ چراکه شکست این حزب بیش از همه چیز نتیجه چرخش به سوی چپ رادیکال بود. شاید به همین دلیل باشد که بایدن در سخنرانی اخیر خود نسبت به عواقب تندروی هشدار داده است.

بریتانیا روز جمعه در حال شمارش آخرین آرا بود اما در این طرف اقیانوس اطلس، دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان به این فکر بودند که چه عاملی باعث شد تا بوریس جانسون چنین پیروزی قاطعی به دست بیاورد: آیا این یک نشانه خوب برای انتخاب مجدد دونالد ترامپ در سال ۲۰۲۰ است یا اینکه هشداری بزرگ برای دموکرات‌ها به حساب می‌آید؟ به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، چنین اتفاقی در ژوئن سال ۲۰۱۶ نیز افتاده بود: مردم خشمگین بریتانیا رای به خروج از اتحادیه اروپا دادند و ۵ ماه بعد هم ترامپ علیه هیلاری کلینتون دست به شورش زد. روز جمعه در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید، ترامپ به این باور رسید که تاریخ می‌تواند خود را تکرار کند. جانسون در باب پیروزی بزرگش گفت: «این (پیروزی) شاید مقدمه یک ارمغان بزرگ‌تر برای کشور ما باشد.» با این حال اگرچه مشابهت‌هایی وجود دارد اما اختلافاتی هم بین انتخابات بریتانیا و انتخابات آمریکا که در سال آینده برگزار می‌شود، وجود دارد.

جانسون برای انتخابات جدید از همان احساسات پوپولیستی استفاده کرد که در سال ۲۰۱۶ موجبات پیروزی ترامپ و برگزیتی‌ها در دو سوی اقیانوس اطلس شده بود. اما به‌عکس انتخابات در ایالات متحده، جانسون از فرسایش مردم برای برگزیت استفاده کرد و با شعار «بیایید کار برگزیت را یکسره کنیم» پیروزی قابل توجهی به‌دست آورد. ترامپ پس از پیروزی جانسون یک‌سویه ابراز خوشحالی کرد، در حالی که نخست‌وزیر بریتانیا عاجزانه سعی کرده است فاصله‌اش را با رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده حفظ کند. این نکته حاکی از یک تفاوت دیگر بین دو رهبر است: سبک اخلال‌گرانه رئیس‌جمهوری و عدم شهرت وی در بین بخش عظیمی از رای‌دهندگان بیشتر از آنکه وی را شبیه بوریس جانسون کند، او را قابل قیاس با جرمی کوربین، رهبر ورشکسته حزب کارگر می‌کند.

جانسون با توجه به شهرت پوپولیستی‌اش پیشنهاد اتحاد با راست‌گرایان افراطیِ طرفدار برگزیت را رد کرد و وی بدون آنها توانست فاتح پارلمان بریتانیا شود. او پیروزی را با عملی کردن به وعده‌های خود درباره مدارس و خدمات درمانی عمومی به‌دست آورد که این مشخصه یک سوسیال دموکرات اروپایی است. پیروزی جانسون برای جمهوری‌خواهانی که در آغوش ترامپ غش کرده‌اند، تنها تداوم قدرت پوپولیسم را نشان نداد، بلکه محدودیت‌های آن را هم آشکار کرد. برای دموکرات‌ها هم که درگیری بین طیف پیشرو و معتدل آن به‌وضوح دیده می‌شود و درگیری طولانی مدتی در مورد چرخش به چپ در آن دیده می‌شود، شکست حزب کارگر می‌تواند نمونه مفیدی باشد.

با این حال معادل کوربین در بین نامزدهای پرازدحام دموکرات‌ها دیده نمی‌شود؛ چراکه کوربین به‌عنوان فردی تفرقه‌افکن در درون حزب کارگر شناخته شده است. توماس رایت، مدیر مرکز ایالات متحده و اروپا در موسسه بروکینگز گفت: «شکست حزب کارگر در بریتانیا موجب خواهد شد تا در ایالات متحده این مساله به‌عنوان بزرگ‌ترین چالش مورد بحث قرار گیرد.» رایت افزود: «برخی دموکرات‌ها می‌گویند حزب کارگر باخت برای اینکه فردی نامحبوب و ضدیهودی بود.» او تصریح کرد: «برخی دموکرات‌ها اما بر این باورند که برنامه‌های اقتصادی کوربین معضل اصلی حزب کارگر بوده است.»

جو بایدن، دموکرات میانه‌رو که در نظرسنجی‌های انتخابات ریاست‌جمهوری در درون حزب پیشتاز است در سانفرانسیکو که برنامه جمع‌آوری اعانه برای کارزار انتخاباتی‌اش بود، تندروی را عامل شکست حزب کارگر معرفی کرد. او گفت: «نگاه کنید ببینید وقتی حزبی بیش از حد به سمت چپ کشیده می‌شود، چه بلایی سرش می‌آید.»

بایدن خاطرنشان کرد که وی انتظار چنین نتیجه‌ای داشته است. او افزود: «این نتیجه ایده‌هایی است که از پایه منطقی برخوردار نیست.» این تحلیل برای کسانی که وی را به سناتور برنی سندرز از ورمونت و الیزابت وارن از ماساچوست ترجیح می‌دهند، یک تحلیل چندان دقیق نیست. بایدن این نکته را هم گوشزد کرد که قول‌ و قرارهای جانسون که از لحاظ جسمی و عاطفی مشابه دونالد ترامپ در آمریکا است، موجبات این پیروزی را فراهم آورد. این شباهت آنجا نمود پیدا می‌کند که ترامپ بلافاصله پس از پیروزی جانسون در بریتانیا توییت کرد: «این پیروزی بزرگی برای جانسون است. خبرهای خوشی در حوزه مبادله تجاری با لندن در راه است.»

اما این عشق یک‌طرفه دونالد ترامپ به جانسون را نشان می‌دهد. در حالی که رابطه تنگاتنگی بین دو کشور از نظر تاریخی وجود دارد اما در این انتخابات یک مشخصه بارز وجود داشت و آن اینکه جانسون سعی کرد دوستی خود با ترامپ را برجسته نکند و شیوه دوری و دوستی را در ایام انتخابات برگزیند و به همین دلیل در اجلاس ناتو در لندن، برای اینکه پایگاه رایش آسیب نبیند، از رئیس‌جمهوری آمریکا دوری کرد.

ترامپ در بریتانیا شخصیتی همچون رادیواکتیو دارد که محافظه‌کاران ترس آن داشتند که حمایت ترامپ از بوریس جانسون، موجب سوختن پایگاهشان نزد رای‌دهندگان شود. تا زمان توییت‌های ترامپ در روز پنج‌شنبه ترامپ تا حد زیادی خود را از انتخابات بریتانیا دور نگه داشته بود. اما در جبهه دموکرات‌ها، چهره‌های لیبرال مانند وارن و سندرز هیچ‌کدام حاضر نشدند آشکارا کوربین را که متهم به ضدیت با یهود است، مورد تایید قرار دهند. تنها کسی که از جبهه دموکرات‌ها، آشکارا کوربین را مورد حمایت قرار داد، حامی سندرز، یعنی آلکساندریا اکاسیو کورتز، نماینده مجلس نمایندگان از نیویورک بود. کورتز یک چهره برجسته در کارزار انتخاباتی سندرز به حساب می‌آید.

او روز پنج‌شنبه در یک توییت آشکارا از کوربین حمایت کرد. استیفن بنن که پیش‌تر مشاور استراتژیک ترامپ بود، بر این باور است که بین نتیجه رفراندوم سال ۲۰۱۶ در بریتانیا و پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا در همان سال پیوندی دیده می‌شود. او حالا می‌گوید که پیروزی جانسون در انتخابات بریتانیا می‌تواند یک زنگ خطر برای دموکرات‌ها در انتخابات سال ۲۰۲۰ باشد. او تصریح می‌کند: «این شکست فقط به خاطر (شخصیت) کوربین نبوده است. اگر آنها علت واقعی دست رد زدن به سینه کوربین را درک نکنند، ممکن است در انتخابات سال ۲۰۲۰ درس سختی بگیرند.» اما بنن این نکته را هم خاطرنشان می‌کند که انتخابات اخیر در بریتانیا یک درس قابل توجه هم برای راست‌ها داشت. جانسون پیشنهاد کارزار مشترک با طرفداران سرسخت و راست‌گرای برگزیت را رد کرد و خود را حامی برنامه‌های مرکزی حزب محافظه‌کار نشان داد.

بنن می‌گوید: «شما در حزب محافظه‌کار میل کمی برای پوپولیسم می‌بینید. آنها متوجه شدند که نیاز چندانی به استفاده از آن ندارند.» برخی تحلیلگران بریتانیایی این استدلال را که حزب کارگر به دلیل برنامه کاری‌اش شکست خورد رد می‌کنند و می‌گویند برنامه‌هایی مانند افزایش کمک‌های خدمات درمانی بین رای‌دهندگان محبوبیت زیادی داشت. آنها می‌گویند معضل اصلی رهبری حزب‌شان بوده است. این تحلیلگران بر این باورند که ایدئولوژی چپ افراطی کوربین حتی شخصی مانند وارن را هم میانه‌رو نشان می‌دهد.

آنها در قیاس کوربین با سندرز هم، سناتور ورمونت را چهره‌ای دوست‌داشتنی می‌دانند. کارزار انتخاباتی سندرز به این نتیجه رسیده است که چرخش آنها به چپ موجب می‌شود طبقه کارگر چندفرهنگی جذب این کارزار شود، این در حالی است که آنها از طبقه سفید روستایی غافل می‌شوند. برای برخی دموکرات‌ها، برنامه مورد استفاده کوربین یک قمار خطرناک برای حزب‌شان به حساب می‌آید: چرخش به منتهی‌الیه چپ در حزب کارگر موجب نشد تا کارگران مرکز‌نشین و شمال بریتانیا به حزب کارگر رای بدهند؛ در عوض این برنامه سبب شد تا چپ‌های میانه‌روی خواهان باقی ماندن در اتحادیه اروپا در بخش جنوبی بریتانیا در این انتخابات در حمایت از حزب کارگر تنها بمانند.

با این حال آناند منون، پروفسور علوم سیاسی در کالج کینگ در لندن بر این باور است که برنی سندرز نسبت به کوربین یک چهره سیاسی بسیار موثر به حساب می‌آید. برای دموکرات‌ها اما قاطعیت و تمرکز جانسون روی برنامه خود و دوری از مباحث چالش‌برانگیز مانند خدمات درمانی عمومی موجب شده است تا یک درس اساسی از انتخابات بگیرند. منون می‌گوید: این نشان می‌دهد که نظم و انضباط در کارزار انتخاباتی بسیار مهم است و افزون بر این ساده‌سازی پیام هم اهمیت قابل توجهی دارد.