«علی برکه» نماینده جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) در لبنان است. در آستانه روز جهانی قدس با او گفت و گو کردیم و نظرش را درباره موضوعات مختلف از جمله انتقال رهبران حماس از قطر به کشورهای دیگر، سند سیاسی جدید حماس، مرزهای سال ۱۹۶۷، وضعیت حماس پس از انتخاب «اسماعیل هنیه» به عنوان رئیس دفتر سیاسی و روابط خارجی این جنبش بویژه با ایران صریح و شفاف پرسیدیم.
در ادامه متن کامل این گفت و گو می آید:
به تازگی خبرهایی درباره منتقل شدن رهبران حماس از قطر به کشورهای دیگر مطرح شده است. برخی می گویند این افراد قرار است به لبنان بیایند. از طرفی گفته می شود آمریکا به دولت لبنان فشار آورده که از پذیرش رهبران حماس اجتناب کند. صحت این اخبار تا چه اندازه است؟
**علی برکه: باید از مقام های لبنان بپرسید که آیا کسی از رهبران حماس به لبنان آمده یا چنین فشارهایی در کار بوده است یا نه. اما مسلم است که اسرائیل سعی دارد از مکان جدید افرادی که دوحه را ترک کرده اند اطلاع پیدا کند و ما به آنها اطلاعات نخواهیم داد.
حماس اخیرا از سند سیاسی جدید خود رونمایی کرد و این موضوع بازتاب های متفاوت داشت. آیا آنگونه که برخی می گویند حماس دچار پوست اندازی و تغییر جهت شده و می خواهد به سمت صلح با رژیم صهیونیستی پیش برود؟
**علی برکه: این سند ثمره تجربه سی ساله حماس از سال ۱۹۸۷ تا ۲۰۱۷ است. دفتر سیاسی قبلی حماس تصمیم گرفت اصول کلی و سیاست های گذشته جنبش را در قالب سندی منتشر سازد تا شفافیت بیشتری در قبال مردم فلسطین و کشورهای عربی و اسلامی به کار گیرد و هیچ مساله مخفی و زیر میزی وجود نداشته باشد. سند اخیر هم بیانگر سیاست های حماس و اصول کلی آن در رفتار سیاسی به ویژه در زمینه نزاع با رژیم صهیونیستی و روابط فلسطین با کشورهای عربی و اسلامی و کشورهای دیگر است که در دسترس همگان قرار گرفته و ناظران می توانند با توجه به این اصول و سیاست های کلی عملکرد جنبش را دنبال کنند. این سند به منزله یک نوع اقدام و ابتکار نیست بلکه تعبیری از افکار و اندیشه ها و اصول سیاست های حماس در قبال نزاع با رژیم صهیونیستی و مسائل کلی منطقه است.
اما شما در این سند پذیرفته اید که کشور فلسطین در مرزهای سال ۱۹۶۷ تشکیل شود که بسیاری این را به شناسایی اسرائیل تعبیر کرده اند.
**علی برکه: با پذیرش کشور فلسطین در مرزهای ۱۹۶۷ حماس هیچ تغییری در اصول خود نداده است. بعضی ها برداشت غلطی از بند ۲۰ این سند داشتند و این سوء فهم به مخاطب برمی گردد چرا که حماس تاکید کرده که خاک فلسطین از بحر تا نهر و از الناقوره در شمال تا ام الرجرج در جنوب را شامل می شود و حتی از یک وجب آن دست برنخواهد داشت. با این وجود حماس اعلام کرده که برپایی کشور مستقل فلسطین در محدوده «خط چهارم» را می پذیرد و نگفت «مرزهای چهارم». چون ما خط تعیین شده در چهارم ژوئن را مرز بین المللی به شمار نمی آوریم. این خط خط آتش بس است نه مرز و ما مرز بودن آن را به رسمیت نمی شناسیم. بعضی ها در این باره به اشتباه افتاده اند. سازمان آزادی بخش فلسطین حرف از مرز به میان آورده ولی ما حرف از مرز نزدیم. حرف ما این است که اگر توافقی در خصوص تشکیل کشور فلسطین در خط چهارم ژوئن صورت بگیرد ما مخالفتی با آن نداریم، اما هدف حماس این نیست، هدف راهبردی جنبش حماس آزادی همه خاک فلسطین از بحر تا نهر است و ما از این موضع خود کوتاه نمی آییم.
آیا انتشار این سند ارتباطی با تغییرات اخیر در کادر رهبری حماس یعنی انتخاب «اسماعیل هنیه» به عنوان رئیس دفتر سیاسی به جای «خالد مشعل» دارد؟
**علی برکه: خیر. انتخابات یک عملیات سیاسی است که هر چهار سال یکبار تکرار می شود. دوره ریاست خالد مشعل بر دفتر سیاسی حماس به پایان رسیده بود و طبیعی بود که در این انتخابات فرد دیگری به جای او معرفی شود. نامزدهای دیگری هم وجود داشت که از بین آنها اسماعیل هنیه توانست اکثریت آرا را در شورای عمومی جنبش حماس به دست آورد. تجدید رهبران حماس یک اتفاق کاملا طبیعی است و از صحت و سلامتی جنبش و عملکرد مبتنی بر دموکراسی آن حکایت دارد.
برادرمان اسماعیل هنیه از یک شخصیت کاریزماتیک برخوردار است؛ پیش از این در مسئولیت های مهمی همچون نخست وزیری و رهبری غزه در دوره های گذشته خدمت کرده است. ما امیدواریم در دوره ریاست وی بر دفتر سیاسی حماس، روابط با کشورهای عربی و اسلامی تقویت شود تا اهداف ملت فلسطین در دستیابی به آزادی و استقلال و بازگشت به کشور را تحقق بخشیم.
در شرایطی که بین کشورهای منطقه اختلاف های زیادی وجود دارد شما با چه مکانیسمی می خواهید روابط خارجی خود را تنظیم کنید؟
**علی برکه:رابطه با کشورها، متفاوت است. می توان با برخی روابط بسیار خوب با برخی هم خوب و با بعضی دیگر قابل قبول داشت. ما تعیین نوع روابط را به کشورهای عربی واگذار می کنیم اما استحکام این روابط در گرو حمایت این کشورها از آرمان فلسطین و ملت فلسطین است. ما نسبت به تقویت روابط با کشورهای عربی و اسلامی اهتمام داریم و نمی خواهیم وارد محورهای عربی – عربی یا عربی – اسلامی شویم چون فلسطین به کمک های همه نیازمند است و جنبش حماس نیز در نبرد آزاد سازی فلسطین نیازمند کمک های همه است.
روابط حماس با ایران در سال های اخیر فراز و نشیب های زیادی داشته است. براورد شما از این روابط در دوره جدید چیست؟
**علی برکه: روابط ما با ایران بسیار خوب و رو به بهبود است و در حال حاضر اوضاع بهتر از قبل شده است. هیات هایی از طرف حماس اعزام شده اند و دیدارهایی با مسئولان ایرانی انجام گرفته و روزهای آینده روشن خواهد شد که روابط بهبود یافته است.
شما از بهبود در روابط خارجی حماس سخن گفتید. آیا به همان اندازه به دنبال بهبود روابط با دیگر گروه های فلسطینی و از همه مهمتر تشکیلات خودگردان فلسطین هستید؟
**علی برکه: ما به دلیل روابط سرد بین حماس و تشکیلات خودگردان فلسطین به ویژه رئیس این تشکیلات متاسفیم. «محمود عباس» از ماه آوریل (فروردین) و پیش از انتخابات داخلی حماس و اعلام سند آن تدابیر بی سابقه ای علیه خانواده های تحت محاصره فلسطینی در غزه اتخاذ کرد که محاصره آنها را شدت بخشید. تشکیلات خودگردان برای مجازات اهالی غزه از مسئولان رژیم صهیونیستی خواست تا برق نوار غزه را قطع کند و نیز پرداخت حقوق به کارکنان تشکیلات خودگردان در غزه را متوقف کرد و تعداد کارکنان خود را که برخی از آنها عضو جنبش فتح بودند کاهش داد. اقداماتی از این قبیل به ضرر مصالحه داخلی فلسطین است و کمکی به وحدت ملی نمی کند علاوه بر اینکه ناراحتی شدید همه گروه ها را به دنبال داشته است.
این وحدت ملی چگونه رخ خواهد داد؟
**علی برکه: باید برخی طرف های داخلی فلسطین از مواضع خود کوتاه بیایند و هماهنگی امنیتی با رژیم صهیونیستی را متوقف سازند و تقویت وحدت ملی بر اساس مبانی روشن و واضح را در اولویت کار خود قرار دهند.
شما نماینده حماس در لبنان هستید و می دانید که اردوگاه های فلسطینی در لبنان از نظر امنیتی و اقتصادی در وضعیت بدی قرار دارند. واقعا این اردوگاه ها به کجا می روند و تا کی باید شاهد درگیری های خونبار بین ساکنان اردوگاه ها باشیم؟
**علی برکه: اردوگاه های فلسطینی نمادی از مساله پناهجویان است و این مساله با حملات امریکایی صهیونیستی مواجه است. اردوگاه های فلسطینی در لبنان آخرین پایگاهی است که موضوع پناهجویان را زنده نگه داشته است چون مساله پناهجویان در کشورهای دیگر به نحوی حل و فصل شده اما پناهجویان فلسطینی مقیم لبنان تنها مانع موجود بر سر راه مصالحه موهوم با رژیم صهیونیستی هستند. رژیم صهیونیستی با حق بازگشت فلسطینی ها مخالفت می کند و می خواهد مردم فلسطین به دور از خاک وطن و مرزهای فلسطین آواره بمانند. برای همین نیز هر چند وقت یکبار شاهد تنش های امنیتی در برخی اردوگاه های لبنان هستیم تا فلسطینی های مقیم این کشور به کشورهای دورتر کوچ داده شوند. سخنان اخیر نتانیاهو درباره لزوم پایان دادن به فعالیت موسسه «اونروا» شاهدی بر این مساله است.
این اردوگاه ها اینک به مامن گروه های تروریست تبدیل شده است. شما نگران نیستید؟
**علی برکه: هیچ گروهی قادر نیست به تنهایی بر اردوگاه ها به ویژه اردوگاه عین الحلوه سیطره پیدا کند چرا که در این اردوگاه ۱۰۰ هزار فلسطینی سکونت دارند و بیست گروه فلسطینی و رهبری سیاسی یکپارچه اداره آن را در دست دارند. علاوه بر اینکه نیروهای مشترک امنیتی نیز برای کنترل اوضاع تلاش می کنند. جنبش حماس و گروه های فلسطینی دیگر اجازه نخواهند داد اردوگاه به صندوق پستی بعضی ها تبدیل شود یا صلح و ثبات داخلی لبنان از این ناحیه مورد تعرض قرار گیرد.
رابطه تان با نهادها و گروه های لبنان چگونه است؟
**علی برکه: بسیار خوب، برجسته، شفاف و برخاسته از اعتماد. ما نسبت به حفظ این رابطه اصرار داریم و درصدد ارتقای آن هستیم تا به این واسطه از امنیت اردوگاه ها حراست به عمل آوریم. روابط ما با حزب الله و جنبش امل نیز بسیار خوب است و ملاقات های دایمی برای کمک به پناهجویان فلسطینی و همکاری مشترک برای حفظ امنیت اردوگاه ها وجود دارد.
- 11
- 4
