تلاش داعش برای جذب اهل سنت ایران بی‌نتیجه است

متأسفانه کج اندیشان داخلی هم مستقیم یا غیرمستقیم حرف‌های داعش را می‌زنند و می‌گویند نباید به اهل سنت توجه کرد اما این رویکرد، خلاف استراتژی ثابت جمهوری اسلامی استکاری که در تخریب نمازخانه اهل سنت انجام گرفت یا مزاحمت‌های دیگر سال‌های گذشته برای تخریب برخی اماکن، کار آدم‌های تندرو و افراطی است که متأسفانه نوعی از داعش ایرانی هستند که بشدت ضد دولت و ضد استراتژی جمهوری اسلامی که تقریب مذاهب است، عمل می‌کنند

در شماره دوشنبه روزنامه ایران بخش نخست گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام علی یونسی را خواندید که در آن، زوایای امنیتی و سیاسی حوادث تروریستی اخیر تهران بررسی شده بود. آنچه پیش روی شما قرار دارد، بخش دوم گفت‌و‌گو با دستیار ویژه رئیس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی است که به تحلیل رویکرد اهل سنت ایران نسبت به وقایع منطقه و حوادث تروریستی اخیر می‌پردازد. یونسی معتقد است ریشه‌ها و پیوندهای دینی، اجتماعی و تاریخی سبب شده است که داعش کمترین عضو‌گیری را در ایران، در قیاس با سایر کشورها داشته باشد. اینکه دولت اعتدال چه رویکردی نسبت به اهل سنت داشته و خواهد داشت، بخش دیگر سخنان اوست که در ادامه می‌خوانید.

داعش در فیلمی که منتشر کرده، از اهل سنت ایران خواسته که به آنان ملحق شوند. چقدر این پیام می‌تواند مؤثر باشد؟

حتی قبل از این، حدود چند ماه پیش به خاطر داریم که داعش فیلم ویدئویی مفصلی به دو زبان فارسی و عربی منتشر کرد و از اهل سنت و علمای آنان خواست که علیه جمهوری اسلامی ایران قیام کنند اما این فیلم تبلیغاتی، بسیار احمقانه و ناشیانه و خوش باورانه تهیه شده بود، زیرا مثلاً در بخشی از آن علمای اهل سنت را تهدید کرده بودند که این خود نشان دهنده حماقت آنان بود اما این قبیل فیلم‌ها، خطاب به اهل سنتی که چند هفته قبل، شاهد بودیم که با آن شور و شوق در انتخابات شرکت کرده و اعتماد و اقبال خود را به جمهوری اسلامی نشان داده است، عبث، بی‌نتیجه‌ترین و حماقت‌آمیز‌ترین کارها بود.

چرا بی‌نتیجه و عبث است؟

زیرا نه تنها در ایران مردمسالاری دینی حاکم است، بلکه جمهوری اسلامی در پی آشتی، تقریب و وحدت شیعه و سنی است و به اهل سنت حق می‌دهد که در سرنوشت خود مشارکت کنند. اکنون می‌بینید که شوراهای شهرهای اهل سنت، دست خود اهل سنت است، فرمانداری‌ها هم دست خودشان است. دولت تدبیر و امید بخوبی به این حقیقت واقف است که باید با کمک همه اقشار جامعه از جمله اقوام و اهل سنت ایران امنیت خود را برقرار کنیم و این میسر نیست مگر اینکه آنان از طریق انتخابات سرنوشت خود را در شوراها و مجلس شورای اسلامی تعیین  و نخبگان اهل سنت نیز در اداره کشور مشارکت کنند. یادآور می‌شوم که در این زمینه، رئیس جمهوری دستوراتی داده‌اند و اقداماتی هم صورت گرفته و در آینده نیز شاهد اقدامات بیشتری در خصوص حقوق اقلیت‌ها و مذاهب خواهیم بود.

 برخی به وجود شکاف‌هایی در مناطق سنی نشین به‌عنوان یکی از عوامل تمایل تروریست‌ها برای فعالیت در این مناطق اشاره می‌کنند. نظر شما در این باره چیست؟

مایل نیستم از تعبیر شکاف استفاده کنم. تفاوت قومی و مذهبی در ایران هست، اما ریشه پیوندهای اجتماعی، ملی، مذهبی و دینی در ایران بسیار بسیار عمیق و پایدار است. همیشه از خارج از مرزها تلاش شده در این پیوند رخنه‌ای ایجاد کرده و نزاع‌های قومی یا مذهبی راه بیندازند، اما کمترین توفیق را داشتند. ایران با اینکه جمعیت اهل سنت زیادی در خود دارد، اما در مقایسه با دیگر کشورها، داعش کمترین جذب نیرو را از ایران داشته است. نمی‌خواهیم بگوییم که اصلاً اهل سنت ایران به داعش نپیوسته، اما در مقایسه با دیگر کشورها بسیار بسیار کم و ناچیز است.

در اطلاعیه وزارت اطلاعات پس از حوادث اخیر، آمده بود که بسیاری از داعشی‌ها با کمک خانواده‌های آنان دستگیر شده‌اند. در این باره نظرتان چیست؟

طبیعی است که در هر خانواده‌ ایرانی، اگر احساس شود که فرزند یا یکی از اعضای فامیل رفتار غیرمتعارفی دارد، خود آن خانواده بر خود تکلیف می‌داند که موضوع را به نهادهای ذی ربط اطلاع دهد. اساساً در ایران، خود مردم، همانند نیروهای اطلاعات هستند. نکته مهم دیگر اینکه همه علمای اهل سنت، روشنفکران و احزاب قانونی اهل سنت همراه جمهوری اسلامی هستند و این نکته مهمی است. آقای دکتر روحانی با توجه به این معنا یک حوزه مشخصی را مأمور کرده است که به اهل سنت و اقوام ایرانی توجه شود. اینکه من مأموریت پیدا کردم، هدف این بود که به خواسته‌ها و نیازهای آنان توجه شده و ارتباط برقرار شود و تاکنون هم موفق بوده‌ایم. بهترین دلیل برای موفقیت نگاه مثبت دولت و ایجاد دستیاری ویژه، مشارکت گسترده و رأی بالایی است که اهل سنت ایران در انتخابات اخیر به روحانی داده‌اند. این نشان می‌دهد که آنان پیام دولت را دریافته‌اند. از این‌رو با اینکه این مناطق همچنان با محرومیت رو به رو هستند و رقبای روحانی نیز با تکیه بر این محرومیت تلاش‌های تبلیغی بسیاری انجام دادند، اما مردم این مناطق تحت تأثیر آن تبلیغات قرار نگرفتند و تشخیص دادند که دولت کنونی در توجه به آنان هم از نظر فرهنگی و هم از نظر اقتصادی، مسیر درستی در پیش گرفته است.

در دولت یازدهم، تلاش‌های شما  برای تسهیل شرایط برای اهل سنت ایران، با سنگ اندازی‌هایی مواجه بود. آیا این احتمال وجود دارد که تفکر مخالف رویکرد شما، از این حملات داعش سوء‌استفاده کند و مدعی شود که باید سیاست گذشته نسبت به اهل سنت را دنبال کنیم؟

داعش همیشه تلاش کرده است بگوید جمهوری اسلامی ضداهل سنت است، آنان را تحقیر می‌کند، محروم نگه داشته‌اند و به ارزش‌های دینی آنان بی‌توجه است. این تبلیغ پی در پی گروه‌های تکفیری و وهابی هم هست. متأسفانه کج اندیشان داخلی هم مستقیم یا غیرمستقیم حرف‌های آنان را می‌زنند و می‌گویند نباید به اهل سنت ایران توجه کرد اما این رویکرد، خلاف استراتژی ثابت جمهوری اسلامی یا تأکید مداوم رهبر معظم انقلاب بر تقریب و وحدت است. این گروه‌های تندرو به گونه‌ای عمل می‌کنند که نتیجه‌اش به نفع داعش است. حتی بعید نیست که بعد از این اتفاقات، برخی خوشحال شوند و بگویند که دیدید ما راست می‌گفتیم. جمهوری اسلامی نه تنها احتیاطاً برای جلوگیری از پیوستن اهل سنت به داعش، بلکه اگر حتی هیچ تروریسمی نباشد هم جذب اهل سنت را وظیفه دینی، حکومتی، مردمی و استراتژی خود می‌داند. تقریب شیعه و سنی، تاکتیک نیست، وحدت، ابزار نیست بلکه هدف است. اگر دشمنی هم نباشد، ما باید به این هدف دست یابیم. زیرا توسعه کشور در گرو تقریب و امنیت است. حکومت وظیفه دارد به همه مردم ایران یکسان و عادلانه توجه کند. معتقدم باید حتی برای انتصاب شایستگان اهل سنت در سمت‌های اجرایی تبعیضی نباشد و همچنین برای رفع محرومیت از مناطق اهل سنت نباید کوچک‌ترین تعللی صورت پذیرد.

در دولت یازدهم اقدامات بسیار خوبی برای حضور اهل سنت در ارکان مختلف نظام اجرایی کشور صورت گرفت، برای دولت دوازدهم رویکرد شما چیست؟

افزایش حضور نخبگان اهل سنت در ارکان دولت، جزو وعده‌های دولت است و حتماً به آن عمل می‌کند، ضمن اینکه دولت این اقدامات را شروع کرده است. چند ماه قبل از انتخابات، رئیس جمهوری به تمام دستگاه‌های اجرایی دستور اکید دادند که شایستگان اهل سنت به کار گرفته شوند. این دستور، بسیار بیشتر از آنچه اهل سنت مطالبه و درخواست کرده است را محقق می‌کند. این رویکرد نظام است. چنان که هم‌اکنون چندین هزار نفر از نخبگان و معتمدان اهل سنت در شوراهای حل اختلاف حضور دارند.

بنابراین نه تنها بواسطه حضور در شوراها، اداره شهرهای اهل سنت نشین به عهده خودشان است، بلکه دعاوی و اختلاف‌های خود را نیز خودشان حل می‌کنند. اما باوجود وضعیت ممتازی که نسبت به گذشته شاهد آن هستیم، به‌عنوان نماینده رئیس جمهوری هنوز راضی نیستم. انتظارات نخبگان اهل سنت، بحق، بیش از این است، از جمله آنان انتظار دارند که در راستای دستورات مؤکد رهبری، حرمت مقدسات اهل سنت حفظ شده و آزادی انجام مراسم اهل سنت هم تضمین شود. زیرا هر از چند گاهی معدود افراد افراطی و تندرو در مسیر انجام مناسک از سوی آنان مزاحمت ایجاد می‌کنند.

مانند آنچه بتازگی در یافت آباد صورت گرفت و نمازخانه اهل سنت بسته شد؟

البته در این مورد رفع مزاحمت شد، اما این‌ها افراد خودسری بودند که کار آنان به نوعی تکمیل کار داعش است.

داعش ادعا می‌کند که جمهوری اسلامی مخالف اهل سنت است، این گروه معدود و افراطی هم در داخل بهانه ایجاد می‌کنند؛ کاری که در تخریب نمازخانه اهل سنت انجام گرفت یا مزاحمت‌های دیگر سال‌های گذشته برای تخریب برخی اماکن، کار آدم‌های تندرو و افراطی است که متأسفانه نوعی از داعش ایرانی هستند که بشدت ضد دولت و ضد استراتژی جمهوری اسلامی که تقریب مذاهب است، عمل می‌کنند.

این‌ها وحدت را قبول ندارند و برخلاف نظر اکثر مردم ایران و مقامات عالی نظام، به اهل سنت اهانت می‌کنند. وقتی می‌گویم خلاف نظر اکثریت ایران، زیرا در همین جلسه تجلیل از فعالان ستاد آقای روحانی در وزارت کشور، دیدیم که مولوی عبدالحمید چگونه از سوی شیعیان حاضر تجلیل و مورد تشویق قرار گرفت و چقدر برای ایشان احترام قائلند. عبدالحمید هم گفت که دولت باید اسلام و ایران را تقویت کند و این چیزی است که همیشه امام راحل و رهبر معظم انقلاب می‌گفتند و در رأس برنامه‌های دولت نیز همین ارزش‌ها قرار دارد، اما عناصر افراطی برخلاف این کار عمل می‌کنند.