جريان سوم؟ - عملكرد روحانی این مساله را سوزاند

چند روز قبل غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی نایب رئیس فراکسیون مستقلین درباره لزوم ایجاد جریان سوم در عرصه سیاسی کشور به خبرآنلاین گفت: «در همان ابتدای مجلس دهم تشخیص دادیم یک افراطی‌گری در جبهه‌بندی‌ها تحت عنوان راست و چپ درحال رخ دادن است، لذا از همان ابتدا تشخیص دادیم که این دسته‌بندی‌ها دیگر اقبالی ندارد برای همین در همان زمان جریان مستقل به عنوان جریان سوم ظهور و بروز پیدا کرد. من فکر می‌کنم استقبال مردم باتوجه به خاطرات تلخی که از تندروی‌های جریان اصولگرایی و دلواپسان و همچنین افراطی‌گریی‌هایی که از جریان اصلاح‌طلب شاهد بودند گرایش‌شان به سمت معتدلین یا مستقلین بیشتر خواهد شد.»

اما چنین نشد و نگاه‌ها به سمت دو جریان سنتی باقی ماند چرا که جریان سوم دارای راهبرد و استراتژی مشخصی نیست و نتوانسته به عنوان یک جریان مستقل در رقابت‌های سیاسی خود را مطرح کند. بسیاری از سیاسیون حزب اعتدال و توسعه را آغازگر تبلیغ جریان سوم سیاسی می‌دانند.

این حزب در ابتدا با رویکرد اصولگرایی پا به عرصه گذاشت اما مورد پذیرش اصولگرایان قرار نگرفت و سعی در نزدیک‌کردن خود به جریان اصلاحات داشت که باز هم توفیقی نداشت، بنابراین تلاش کرد مولد جریان سوم باشد. محمود واعظی رئیس دفتر رئیس‌جمهور یکی از علاقه‌مندان به شکل‌گیری جریان سوم بود و چندی پیش بیان جمله «نه با اصولگرای تند و نه با اصلاح‌طلب تند هیچ ائتلافی نداشتیم» از سوی او با واکنش‌هایی همراه شد به نحوی که سعید نورمحمدی فعال سیاسی گفت: «واعظی می‌خواهد با اهداف انتخاباتی حزب اعتدال و توسعه را به عنوان جریان سوم جا بیندازد.»

انتقاد مرعشی از حزب اعتدال و توسعه

دیروز هم حسین مرعشی عضو حزب کارگزاران در پاسخ به این سوال که حزب اعتدال و توسعه به دنبال ایجاد یک جریان سوم در کشور است؟ چرا ایجاد یک جریان سوم کار ساده‌ای نیست، گفت: چون زیست سیاسی شکل گرفته است. درست است که احزاب در کشور ما کمرنگ هستند اما جبهه‌ها حضور پررنگی دارند. یعنی شما وقتی می‌گویید چپ و راست، یا اصلاح‌طلب و اصولگرا تکلیف تا عمق روستاهای ایران نیز مشخص است. وی افزود: اگر کسی در ایران می‌توانست جبهه سوم درست کند، حزب کارگزاران با محوریت آقای هاشمی می‌توانست این کار را صورت دهد که البته نتوانستیم، بنابراین تکلیف‌مان را خیلی زود در جبهه اصلاحات روشن کردیم. مرعشی ادامه داد: «جامعه به این سمت نمی‌آید چرا که اینگونه شکل گرفته است.

چپ و راست از زمان مجلس دوم شکل گرفت و ریشه دارد و همه شخصیت‌های فعال کشور تکلیف خود را روشن کردند. حزب اعتدال و توسعه از نظر خودش وقتی نتوانست در جبهه اصولگرایی حضور، سهم و نقشی داشته باشد علاقه‌مند به ایجاد یک جریان سوم در کشور شد، که این کار غیر ممکن است. ضعف‌های موجود از سوی دولت آقای روحانی در سیاست، اقتصاد و مدیریت ظهور کرد، زمینه اجتماعی این حرکت را بیش از پیش تضعیف کرد. اگر دولت آقای روحانی که موفق شد برجام را ایجاد کند، ‌در حفظ برجام نیز موفق می‌بود، شاید زمینه‌ای برای ایجاد یک نحله و گفت‌وگوی جدیدی به نام اعتدال شکل می‌گرفت.» وی تصریح کرد: «آقای روحانی دستاوردهای زیادی در دولت نخست خود داشت اما نتوانست این دستاوردها را حفظ کند. بنابراین در دور دوم آنگونه که باید و شاید موفق نبود و دستاوردهایش خیلی سریع از دست رفت و همین سبب شد تا زمینه رشد یک تفکر سوم نیز از دست برود و ضعیف شود.»

ائتلافی در اصلاح‌طلبان بدون کارگزاران شکل نمی‌گیرد

مرعشی ادامه داد: دوستانی که در حزب اعتدال و توسعه جمع شده بودند دوستان اصولگرایی بودند که به آقای هاشمی نزدیک بودند اما تفاوت آنها با حزب کارگزاران این است که حزب کارگزاران در جبهه اصلاحات اثرگذار است یعنی حزب کارگزاران در جبهه اصلاحات دارای یک جایگاهی است که هیچ اتحاد و ائتلافی در اصلاح‌طلبان شکل نمی‌گیرد مگر اینکه حزب کارگزاران در آن حضور داشته باشد. وی افزود: اشکالی که به حزب اعتدال و توسعه وارد است، این است که آنها مطلقا نتوانستند در جبهه اصولگرایان حضور و پایگاهی داشته باشند یعنی حزب اعتدال و توسعه به اهداف مهم خود نرسیده است.

جبهه اصولگرایان هیچ وقت اعتنایی به حزب اعتدال و توسعه نداشته و این حزب حتی حضور حداقلی هم در این جبهه نداشته است. از نظر من حزب اعتدال و توسعه از اهداف خود فاصله گرفته است. این حزب برای ورود به جبهه اصلاحات نیز احتیاط می‌کند و تأکید دارند که ما اصلاح‌طلب نیستیم. مرعشی گفت: کارگزاران که خواسته اصلی خود را اصلاح‌طلبی می‌داند خاستگاه خود را رها نمی‌کند که برود با حزبی که نه میانه است و نه جایگاهی در اصولگرایی دارد، ائتلاف کند. برویم با حزب اعتدال و توسعه ائتلاف کنیم چه اتفاقی بیفتد؟ آن چیزی که ما با این ائتلاف از دست می‌دهیم در برابر آن چیزی که باید به دست بیاوریم خیلی بیشتر است. در کشور درست کردن جریان سوم کار ساده‌ای نیست. اگر کسی در ایران می‌توانست جبهه سوم درست کند، حزب کارگزاران با محوریت آقای هاشمی می‌توانست این کار را صورت دهد که البته نتوانستیم، بنابراین تکلیف‌مان را خیلی زود در جبهه اصلاحات روشن کردیم.

پارلمان اصلاحات جایگزین شورای عالی نیست

مرعشی درباره وضعیت کنونی پارلمان اصلاحات هم به «فارس» گفت: پارلمان اصلاحات طبق آن چیزی که در حزب‌ کارگزاران سازندگی مصوب و از آن حمایت کرده و می‌کنیم، این است که این پارلمان جایگزین شورای عالی نیست و این را به عنوان نهادی بالاتر از شورای عالی دیدیم که اشخاص حقیقى عضو شوراى عالى، به جای این‌که به روش کدخدامنشی تعیین شوند، یک نهاد دموکراتیک آنها را انتخاب کند. وی افزود: اینکه همه احزاب اعم از کوچک و بزرگ ۱۵ کرسی داشته باشند، مورد قبول ما نیست و گفته‌ایم که باید دسته‌بندی شوند و به تعداد ۳، ۶، ۹، ۱۲ و ۱۵ نفر نماینده داشته باشند استان‌ها و شهرستان‌ها هم باید سهم روشنی در پارلمان داشته باشند و این یکی از شرط‌های کارگزاران است.

فکر هم می‌کنیم برای انتخابات مجلس فرصت استقرار پارلمان را نخواهیم داشت، چون این کار زمان‌بر است و مراحل زیادی دارد. قانون انتخاباتی که الآن مجلس تصویب کرده به درد انتخابات ۹۸ نخواهد خورد، چون رفت و برگشتش بین شورای نگهبان زیاد خواهد بود، لذا انتخابات را باید بر اساس قانون قبلی پی بگیریم و در پارلمان اصلاحات هم کار عملا به بعد از انتخابات مجلس موکول می‌شود. مرعشی در واکنش به اینکه «بحث این است که در لیست‌بندی به مشکل برخورده‌اند.» اظهار داشت: نه! در مورد لیست‌بندی به لطف شورای نگهبان آن‌قدر تعداد افرادمان کم خواهد بود که لیست راحت بسته و اختلافمان حل می‌شود.