هر چقدر که برای حضور زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری ممانعت به‌عمل می‌آید، به‌همان مقدار گروهی از زنان اصرار دارند تا صدای اعتراضی‌شان شنیده شود که اعظم طالقانی دختر آیت‌الله مرحوم طالقانی با ثبت-نام‌های متوالی، به‌نوعی سردمدار این اراده اعتراضی به‌شمار می‌رود.
«١۶ مورد رجل در قرآن آمده که فقط سه بار از این ١۶ بار معنای مرد می‌دهد. باقی رجال در قرآن به معنای انسان بود. این‌طور تفاسیر از قرآن نادرست است. ما این اصل را اصلی می‌بینیم که در مکتب اسلام ریشه دارد. البته یکی، دو سال پیش شورای نگهبان فراخوان داد و از همه خواست تا نظرشان را در این رابطه اعلام کنند.» مطالب فوق بخشی از سخنان اعظم طالقانی در رد رجل سیاسی بیان شده است.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
بالاخره کی تکلیف تفسیر رجل سیاسی معین می‌شود.
هیچ چیز نامعلومی وجود ندارد و رجل سیاسی‌ای که در قانون‌اساسی آمده است، همان فعال سیاسی است.
به همین دلیل در همه انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام می‌کنید؟
بله. دقیقا به همین دلیل.
اما معلوم است که تایید صلاحیت نمی‌شوید.
بله خودم می‌دانم که به من اجازه حضور در انتخابات را نمی‌دهند. اما این دلیل نمی‌شود از یک حق مسلم خودم و همه زنان ایرانی بگذرم. من با ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری به مخالفان حضور زنان این پیام را می‌دهم که نظرشان قانونی نیست و حتما باید تجدیدنظر کنند. همانطور که ما زنان، پیش از انقلاب و در همه سال‌های استقرار جمهوری اسلامی در همه صحنه‌ها پابه‌پای مردان فعالیت کردیم، همانطور هم این حق را داریم که شانس رئیس‌جمهور شدن خود را امتحان کنیم. اینکه گروهی اصرار دارند، این حق را از ما سلب کنند، دلیل خوبی نیست که خودمان هم با این بی‌قانونی کنار بیاییم. به‌همین دلیل تا جایی که امکان داشته باشد، در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام خواهم کرد.
این اصرار ریشه در چه اراده یا انگیزه‌ای دارد؟
من رفتاری را که با قانون همخوانی ندارد به چالش بکشم و به آقایان گوشزد کنم که نگاه‌شان به زن و اراده-ای که به محدود کردن زنان دارند، اشتباه است. در واقع من با این روش از حق‌الناس نیمی از جمعیت کور دفاع می‌کنم.
مساله این است که صدای‌تان شنیده نمی‌شود.
مهم نیست که کسی به صدای اعتراضی من یا زنان دیگر توجه می‌کند یا نه. چیزی که اهمیت دارد، این است که ما زنان بدانیم از چه حقوقی برخورداریم و باید برای احقاق این حق خسته نشویم و تلاش‌های‌مان را انجام بدهیم تا انشاءالله روزی برسد که زنان ایرانی هم برای رئیس‌جمهور شدن خودشان را در معرض رای مردم بگذارند.
به نظر می‌رسد منتظر روشن شدن تکلیف «رجل سیاسی» هستید؟
در ابتدای روزهایی که پیش‌نویس اولیه قانون اساسی را می‌نوشتند و قانونِ نوشته شده به امضای امام خمینی نیز رسید، جنسیت کاندیداهای ریاست‌جمهوری معلوم نشده بود. اما گروهی از علما این طور نظر داشتند که در قانون حتما مشخص شود که رئیس‌جمهور مرد باشد که امام توصیه‌شان این بود که با علما صحبت کنید که آقایان ولی قبول نکرده بودند که زنان هم فرصت شرکت در انتحابات ریاست‌جمهوری را داشته باشند که در نهایت اصل ۱۱۵ قانون اساسی با این مضمون که «رئیس‌جمهور باید از رجال مذهبی و سیاسی با شرایط زیر... باشد». تصویب و نهایی شد.
این به این معنی بود که «فقط» مردان می‌توانند در انتخابات ریاست‌جمهوری شرکت کنند؟
نه. اما به یاد دارم که یکی از آقایان مرجع‌تقلید با گفتن اینکه «اگر شیخ فضل‌الله‌نوری هم شوم، امکان دارد، اجازه بدهم زنان در جمهوری‌اسلامی رئیس جمهور شوند.» مخالفت سرسختانه خودش را نشان داده بود. بالاخره چنین فضایی موجب شد تا واژه مبهم رجل‌سیاسی در قانون گنجانده شود.
با همه این اوصاف، بنده همچنان معتقدم که شرکت در انتخابات ریاست‌جمهوری حق مسلم من و همه زنان کشورم است و به‌همین دلیل تحت هیچ شرایطی کوتاه نمی‌آیم. در واقع به قدری به این مساله ایمان دارم که حاضرم در هر دادگاهی شهادت دهم و اثبات کنم که با نگاه قرآنی، منع زنان از ریاست‌جمهوری را نمی‌توان ثابت کرد. قرآن اصلا در امور سیاسی و اجتماعی نگاه جنسیتی ندارد. در قرآن هم تحقیق مفصلی کردم، ١۶مورد رجل در قرآن آمده که فقط سه بار از این ١۶بار معنای مرد می‌دهد. باقی رجال در قرآن به معنای انسان بود. این‌طور تفاسیر از قرآن نادرست است. ما این اصل را اصلی می‌بینیم که در مکتب اسلام ریشه دارد. البته یکی-دو سال پیش شورای‌نگهبان فراخوان داد و از همه خواست تا نظرشان را در این رابطه اعلام کنند.
این نوع نگاه به زنان تبعاتی هم می‌تواند داشته باشد؟
حتما. به هرحال نادیده گرفتن حق مسلم نیمی از جمعیت کشور هزینه‌های زیادی را به‌طور حتم تحمیل خواهد کرد. حالا این رفتار نابهنجار از هر گروه و جریانی می‌تواند سر بزند. شما نمی‌توانید به نیمی از جامعه بی‌توجهی کنید و توقع داشته باشید، همه شاداب و امیدوار و با انگیزه باشند. بسیاری از زنان ایرانی در علم، فعالیت‌های اجتماعی، ورزشی و... پیشتازند و خب! وقتی در بزنگاه مهمی چون انتخابات ریاست جمهوری احساس حاشیه‌نشینی پیدا می‌کنند، طبیعی است که با نوعی سرخوردگی مواجه می‌شوند که باید گفت، آثارِ سوءِ چنین حالتی بر هیچ کس نمی‌تواند پوشیده باشد. به‌همین دلیل توصیه‌ام به دست‌اندرکاران این است؛ با در نظر گرفتن اینکه نظام ما نظامی اسلامی است، راضی نشوند که بر اساس یک تشخیص و نگاه اشتباه، نیمی از جمعیت کشور از حق مسلم‌شان محروم شوند.
حرفی مانده است؟
من تا زمانی که بتوانم، تلاش‌هایم را برای احقاق حق زنان ادامه خواهم داد.
- 10
- 5
