به گزارش ایلنا، رفاه در مفهوم عام به شکلهای مختلف در جوامـع گونـاگون مطـرح گردیـده اسـت.در بسیاری از ایدئولوژیهای انسانی و آسمانی از جمله مهمترین اهداف بر شمرده شده سعادت بشری است و رفاه و تأمین مورد نظر آنها در قالب مفاهیمی نظیر عدل، یاری به نیازمنـدان، امنیت، آزادی و... معنا می یابد.
در جمهوری اسلامی ایران نیز پس از پیروزی انقلاب، رفاه اجتماعی به عنوان یک خط مشی در قانون اساسی مورد نظر قرار گرفت که اصول ۳-۲۱-۲۹-۳۱-۴۳ قانون اساسی به وضوح این گرایش را نشان میدهد.
در این میان در زمانی که بیش از هر زمان دیگر دیگر گفتمان مبارزه با فقر در بین نخبگان و در فضای عمومی کشور جاری و ساری است و ضرورت شکل گیری یک عزم همگانی و اجماع فراگیر برای مبارزه با فقر بیش از پیش احساس می شود ضرورت یک واکاوی نگاه و رویکرد امام خمینی ( ره) بنیان گذار جمهوری اسلامی به مقوله رفاه و زدودن فقر از چهره جامعه از آن رو اهمیت دو چندان دارد .
واقعیت این است که رسیدگی به وضعیت فرودستان و محرومان تا آخرین لحظه عمر دال مرکزی گفتمان رفاهی امام خمینی بوده است . در وصیتنامه امام خمینی یکی از آخرین توصیه های ایشان این است که " به همه در کوشش برای رفاه طبقات محروم وصیت می کنم " و از سوی دیگر در همین وصیتنامه تاکید دارند که"رئیس جمهور ووکلای مجلس از طبقه ای باشند؛ که محرومیت و مظلومیت مستضعفان ومحرومان جامعه را لمس نموده و در فکر رفاه آنان باشند". دقت در این مساله ضروری است که در نگاه امام خمینی (ره) نه تنها برنامه و سیاست دولتمردان باید متمرکز بر افزایش رفاه محرومان باشد بلکه خود دولتمردان و سیاست گذاران هم باید طوری زندگی کرده باشند که "تلخی محرومیت ورنج گرسنگان و پابرهنگان را بفهمند."
اصولا در دیدگاه امام خمینی یکی از تفاوت های مهم نظام اسلامی و نظام شاهنشاهی در این است که " کارهای عمرانی آن زمان اختصاص داشت تقریبا به شهرها آن هم به محلات مرفه ؛ و فقرا و مردمان محروم از آن امور بهره ناچیزداشته یا نداشتند؛ ولی دولت فعلی و بنیادهای اسلامی برای این طایفه محروم باجان و دل خدمت می کنند."
حضرت امام خمینی در متن تنفیذ بنی صدر اولین رئیس جمهور نظام اسلامی نیز صراحتا از مردم می خواهند تا زمانی که "ایشان بر محور عدل اسلامی عمل میکند و جانبدار مستمندان و مستضعفان هستند و از اعمال شِبه طاغوت اجتناب میکنند " از همکاری و معاونت دریغ ننمایند.
امام خمینی در متن تنفیذ حکم محمد علی رجایی دومین رئیس جمهور اسلامی ایران نیز به ایشان توصیه می کنند " در خدمت به خلق خدا، خصوصاً تودههای مستضعف، احساس غرور و سرافرازی نمایند". بنیان گذار جکهوری اسلامی در متن تنفیذ خود به آیت الله خامنه ای( سومین رئیس جمهورایران اسلامی ) نیز ضرورت توجه به محرومان و مستضعفین را متذکر می شوند و خطاب به ایشان بیان می کنند " رأی ملت مسلمان متعهد و تنفیذ آن محدود است به اینکه ایشان به همان نحو که تا کنون خدمتگزار اسلام و ملت و طرفدار قشر مستضعف، و به حکم قرآن کریم اشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ (آنانی که با اویند برکافران سختگیر، و بین خویش مهربانند. فتح: ۲۹) بودهاند از این پس نیز به همان تعهد باقی باشند و از طریق مستقیم انسانیت و اسلام انحراف ننمایند، که ان شاء اللَّه نمی نمایند."
در دیدگاه بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران آرمان ملت و دولت ومسولین کشور این است که روزی فقر و تهیدستی از جامعه ما رخت بربندد و تاکید دارند و مردم کشور باید "از رفاه در زندگی مادی و معنوی برخوردار باشند."
از سوی دیگر نگاه امام خمینی به مقوله رفاه و توسعه یک نگاه همه جانبه است که هدف اصلی آن "از بین بردن فقر و اصلاح شرایط زندگی برای اکثریت قاطع مردم ماست " . این بدین معناست که با وجود تاکیدات موکدی که ایشان بر ضرورت توجه به محرومان دارند اما براین باورند که در ارتقا رقاه نباید جامعه را دسته بندی کرد و دولت و نظام باید بهبهود زندگی همه شهروندان را دستور کار خود داشت باشند.
از سوی دیگر رویکرد امام خمینی در حرکت به سمت توسعه و رفاه رویکرد آمرانه و از بالا به پایین نیست بلکه ایشان معتقدند باید " همه باهم " پیش رویم و تاکید دارند همه اصلاحات "با مشارکت کامل همه مردم باشد" نه قسمتی از مردم و بر این باورند که برچیدن ریشه فقر و استضعاف فقط وقتی ممکن است که " همه دست به دست به هم بدهیم "
در رویکرد رفاهی امام خمینی دارابودن یک صنعت ملی و مستقل یک اصل مهم است اما این بدین معنانیست که باید کشور را در انزوا قرار دارد . ورود به بازارهای جهانی و تعامل با دنیا مورد توجه امام خمینی بوده است و ایشان صراحتا عنوان می کنند " ایران اسلامی از نظر اقتصادی به صورتی رشد نماید که بازارهای جهان را از آن خود کند."
توجه به رفاه اجتماعی بویژه پس از پایان جنگ هشت ساله، مورد تأکید بیشتر بینان گذار جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت به طوری که برای تعریف سیاستهای بازسازی، شورایی تحت عنوان شـورای سیاستگذاری بازسازی با دستور امام خمینی تشکیل شد . در تاریخ ۱۱/۷/۱۳۶۷ امام خمینـی (ره) در نامـه ای خطـوط اصـلی سیاستهای این شورا را اینچنین تبیین فرمودند: «برنامه ریزی در جهت رفاه متناسب مردم، مبارزه با فرهنگ مصرفی و تشویق به تولیدات داخلی، خروج از تکیه بـر صـادرات نفـت، آزادی صادرات و واردات، و به طور کلی آزادی تجارت بر اساس قانون و با نظارت دولت در نوع و قیمت و همچنین توسـعه حـضور مـردم در کـشاورزی و صـنعت و تجـارت و بازسازی شهرهای تخریب شده و شکستن طلسم انحـصار در تجـارت داخـل و خـارج وبسط آن به توده های مردم و جامعه".
در جمع بندی می توان عنوان کرد که توجه به توسعه همه جانبه ، حمایت ویژه از محرومان و مستضعفین بویژه در حل مشکل مسکن آنها ، ضرورت از بین بردن فقر در جامعه ، اهمیت حضور و مشارکت همه مردم در فرایند توسعه ، لزوم دارا بودن برنامه مناسب ، از بین رفتن انحصار ، تعامل با دنیا و اهتمام برای بهبهود زندگی همه شهروندان و همچنین توسعه معنوی و بسط عدالت ، در کانون گفتمان رفاهی بنیان گذار جمهوری اسلامی قرار دارد .
- 16
- 2
