به مناسبت روز جهانی مساجد

مسجد را مسجد می گویند، چون محلی برای سجده کردن و نمازخواندن است اما از همان زمانی که رسول خدا(ص) سنگ اولین مسجد را در حکومت اسلامی بنا نهاد، از این عبادتگاه و محل نیایش مسلمانان بهره های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی برد و بسیاری از کسانی که شاهد پیروزی انقلاب و جنگ نابرابر هشت ساله بودند هنوز به یاد دارند که مسجد نه فقط برای نماز و دعا که سنگری برای دفاع از آرمان های انقلاب و محلی برای اعزام نیروهای تازه نفس به مناطق دفاع مقدس بود.

هنوز بسیاری از کسانی که اوایل انقلاب را به خاطر دارند، صحنه هایی از کارکردهای اجتماعی مسجد را فراموش نکرده اند و به یاد دارند که چگونه مردم تلاش می کردند تا همواره کارهای خود را به مسجد ربط دهند، از توزیع کوپن و لوازم خانگی تا تاسیس صندوق های قرض الحسنه یا تربیت جوانان، پرورش دانش آموزان، رسوایی منافقان، اعزام رزمندگان، تاسیس پایگاه های بسیج مستضعفان و آموزش شیفتگان.

البته امروز هم بعضی از کارکردهای اجتماعی مسجد مورد توجه مسئولان است که از جمله می توان به برنامه های مهم انقلابی و مذهبی مانند روز قدس اشاره کرد که مساجد همه ساله به عنوان محل تجمع راهپیمایان معرفی می شود و بسیاری از نهادهای انقلابی و مذهبی مانند بسیج و کانون های هنری فرهنگی همچنان محور فعالیت های خود را در مساجد قرار می دهند.

اگر قرار باشد امام جماعت و نمازگزاران هر مسجدی در سطح کشور فقط برای حل یک مشکل آستین ها را بالا بزنند، می توانند در حدود ۷۰ هزار مشکل را حل کنند، گرچه ۳۵ تا ۴۰ درصد از مساجد کشور امام جماعت ندارد ولی مردم هر منطقه می توانند در مناسبت های مذهبی مانند ماه رمضان یا ایام محرم که چراغ بسیاری از مساجد روشن است، به مسائل اجتماعی هم اهتمام بورزند.

یکی از مهمترین کارکردهای مسجد که امروزه کمتر به آن اهمیت داده می شود، کارکرد اجتماعی به ویژه در زمینه رسیدگی به وضعیت نیازمندان است و شاهد این ادعا سیره پیامبر اکرم(ص) برای رسیدگی به مردم نیازمند مدینه و مهاجران مکه بود. 

شاید برخی به این کارکرد مسجد اعتراض کنند و بگویند رسیدگی به وضعیت افراد نیازمند در این زمان وظیفه نهادهایی همچون کمیته امداد امام خمینی(ره) یا سازمان بهزیستی و مانند آن است در حالیکه مسجد به عنوان یکی از مهمترین کانون های مردمی می تواند گره های بسیاری از مشکلات اجتماعی از جمله رسیدگی به افراد نیازمند را باز کند.

چند سال پیش کمیته امداد امام خمینی(ره) در همین راستا تلاش کرد تا پنج هزار مرکز نیکوکاری را طی پنج سال در مساجد فعال کشور راه اندازی کند که در بهمن سال ۹۳ بیش از ۸۰۰ مرکز افتتاح شده بود.

بر اساس این طرح مراکز نیکوکاری به صورت شبکه ای منطقه ای، استانی و کشوری به تعامل با یکدیگر می پردازند و ضمن استقبال از ظرفیت نیکوکاران و موسسات خیریه برای رفع مشکلات محرومان و تمرکز بر محله و محله گرایی در امور خیریه با محوریت مسجد تلاش می کنند.

حالا پس از چند سال تعداد این مراکز نیکوکاری در استان های مختلف رو به گسترش است به گونه ای که فقط در استان تهران ۳۶ مرکز به نیازمندان خدمت رسانی می کنند ولی بطور قطع با وجود این همه نیازمند و فقیر این مقدار فعالیت و تلاش کافی به نظر نمی رسد.

کمیته امداد اخیرا نیز برنامه ریزی کرده تا در روز جهانی مساجد با همکاری مرکز رسیدگی به امور مساجد طرح هر مسجد یک جهیزیه را اجرا کند.

بر اساس این طرح که با رویکرد توجه به کارکردهای اجتماعی مسجد شکل گرفته، قرار است برای تشویق جوانان به ازدواج آسان و ایجاد پیوند میان جوانان و مسجد به بازخوانی نقش تاثیرگذار مسجد در ارائه خدمات اجتماعی پرداخته شود.

البته اولویت اصلی این طرح ارائه خدمت به نیازمندان ساکن در محدوده مسجد با حفظ حرمت آنان و با استفاده از پول‌های مردم است و ائمه جماعات مساجد نیز به عنوان مجریان طرح در هر مسجد دست به کار می شوند.

در معرفی نیازمندان، اولویت با مددجویان تحت پوشش کمیته امداد است و در صورتی که نیازمند معرفی شده تحت پوشش کمیته امداد نباشد، پس از انجام تحقیقات و محرز شدن نیازمندی از خدمات این طرح بهره مند می شوند.

اجرای طرح هر مسجد یک جهیزیه نیز به این شکل است که از تمام ظرفیت های مسجد استفاده می شود تا با کمک نمازگزاران، خیرین و اهل محل و در قالب ارتباط چهره به چهره، تبلیغات و یا سخنرانی، بیشترین مشارکت برای تامین حداقل یک جهیزیه صورت گیرد.

جهیزیه افراد نیازمند توسط کمیته امداد خریداری و در مساجد توزیع می شود و یکی از ویژگی های این طرح استفاده از محصولات کارخانجات ایرانی است تا در راستای اقتصاد مقاومتی به تولید و اشتغال که شعار امسال هم هست، توجه بیشتری صوتر گیرد.

امروز(دوشنبه) که سی ام مرداد ماه و مصادف با روز جهانی مسجد است، طرح هر مسجد یک جهیزیه کلید می خورد تا گامی برای رفع محرومیت از نیازمندان استان تهران باشد و اگر این طرح موفقیت آمیز بود، شرایط فراگیر شدن آن در سطح کشور فراهم شود. 

بهزاد مقیسه کارشناس مسئول معاونت فرهنگی مرکز رسیدگی به امور مساجد به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در استان تهران بالغ بر سه هزار مسجد وجود دارد و بر اساس تفاهمنامه امضاء شده میان این مرکز و کمیته امداد امام خمینی(ره) قرار شده ۵۰۰ جهیزیه در مرحله اول تهیه شود.

البته به گفته مقیسه، درحدود دو هزار و ۵۰۰ مسجد فعال در استان تهران وجود دارد و اگر مساجد فعال و شاخص بتوانند این طرح را با موفقیت پشت سربگذارند، راه برای سایر مساجد نیز باز خواهد شد و مردم محلات مختلف از جنوب تا شمال شهر از آن استقبال خواهند کرد.

بر اساس زمان بندی صورت گرفته در طرح هر مسجد یک هزینه آخرین مهلت واریز وجه و تحویل فیش های واریزی تا آخر۳۰ مهر ماه و آخرین مهلت تهیه جهیزیه توسط کمیته امداد نیز تا پایان آبان ماه خواهد بود و همزمان با میلاد پیامبر اکرم(ص) و امام جعفر صادق(ع) در نیمه آذر ماه جهیزیه ۵۰۰ نوعروس تحویل داده خواهد شد.

اگر شما هم دختر دم بخت داشته باشید، بطور قطع از میزان جهیزیه ها خبر دارید که گاهی مبالغ برخی اقلام جهیزیه، سرسام آور است ولی در طرح هر مسجد یک جهیزیه، ارزشی معادل ۷۵ میلیون ریال را برای هر جهیزیه پیش بینی کرده اند که شامل اقلام ضروری برای یک زندگی معمولی است که ۳۰ میلیون ریال از این مبلغ سهم مسجد، ۱۰ میلیون ریال سهم کمیته امداد و بقیه آن با کمک خیرین و شرکت های داخلی تامین می شود.

یخچال و فریزر، اجاق گاز، فرش، تلویزیون، جارو برقی، ماشین لباسشویی، سرویس قابلمه، پنکه، سرویس چینی، اتو بخار، پتو، سرویس قاش و چنگال، پشتی، کتری، ساعت، کالای خواب و یک ساک فرهنگی تمام آن چیزی است که در این جهیزیه دیده می شود.

اجرای موفق این طرح راه را برای ازدواج ساده فرزندان نیازمند در سایر استان ها فراهم می کند و شاید مقدمه ای برای اجرای سایر طرح های اجتماعی در شبستان های مساجد باشد تا همانگونه که پیامبر اکرم(ص) در مسجد مدینه گره از مشکلات مهاجران و انصار باز می کرد، امروز نیز بتوانیم با کمکی هرچند ساده و ناچیز گامی در رفع آسیب های اجتماعی برداریم و همانگونه که در ماه مبارک رمضان در صبح و شام دست به دعا برمی داریم که «اللهم اصلح کل فاسد من امور المسلمین» در طول سال نیز در تحقق این دعا گام برداریم.

اگر شما هم علاقه مند به شرکت در این طرح خداپسندانه هستید، می توانید به مسجد محل مراجعه کنید و یا با دبیرخانه طرح در معاونت فرهنگی اجتماعی مرکز رسیدگی به امور مساجد ارتباط برقرار کنید.

با توجه به افزایش بهره گیری در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی مسئولان این طرح نیز دست به کار شدند و یک گروه به نشانی @masjedjahizieh در تلگرام راه اندازی کرده اند و پایگاه تخصصی مسجد به نشانی www.masjed.ir نیز راهنمای کسانی است که همواره در کارهای خیر مشارکت کرده و توشه ای برای آخرت خود ذخیره می کنند.

بیایید کم کم این تصور را از ذهن مردم پاک کنیم که درهای مساجد فقط برای برپایی مجالس ختم و برگزاری نمازهای جماعت باز می شود و باور کنیم که کارکردهای اجتماعی و فرهنگی و سیاسی مسجد می تواند در رفع بسیاری از آسیب های جامعه امروزی حرف اول و آخر را بزند.