رقابت و پیشرفت علمی، از بسیاری جهات سازنده است؛ ساخت ارگان‌های مصنوعی برای نجات جان افراد، احداث بلندترین و مقاوم‌ترین ساختمان‌ها، تولید محصولات کشاورزی پربازده، خلق آثار هنری و فیلم‌های هیجان‌انگیز، نمونه‌هایی از ثمرات پیشرفت بشر هستند. اما بهای آن، تولید ۱۱.۲ میلیارد تن زباله در هر سال است؛ عدد سرسام‌آوری که هر سال، بیشتر و بدتر می‌شود. البته توانایی بشر در تولید زباله، فقط به زمین محدود نیست و بخشی از این ضایعات، به کره ماه و سیاره مریخ هم رسیده است.
پای انسان در سال ۱۹۶۹ به ماه باز شد و از همان دوران، زباله‌های زیادی هم در آنجا به یادگار گذاشتیم؛ خرت و پرت‌هایی مانند کوله، گاری، مجسمه، پارچه کهنه و…
علاوه بر این‌ها، ماژول‌ها و کاوشگرهای پرشماری را هم به حال خود رها کردیم یا از عمد، به سطح ماه کوبیدیم. تخمین زده می‌شود بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ تن زباله در سطح ماه وجود داشته باشد و حالا که بشر سودای سفر دوباره به این کره همسایه را دارد، این آمار بیشتر هم خواهد شد.
۷ تن زباله در سیاره مریخ
شاید تصور کنید وضعیت مریخ این‌گونه نباشد، چون بشر هنوز روی آن قدم نگذاشته؛ اما این همسایه هم بی‌نصیب نمانده است. ناسا در سال ۱۹۹۷، ربات Pathfinder را روی سیاره سرخ فرود آورد؛ ولی سابقه ماموریت‌های مریخی هم به دهه ۶۰ میلادی برمی‌گردد.
نخستین شی که با برخورد به سطح این سیاره منهدم شد، کاوشگر روسی Mars 2 در سال ۱۹۷۲ بود. البته هدف، نشستن روی مریخ بود؛ اما سیستم ترمزگیری آن هنگام فرود، خوب کار نکرد. از آن موقع، ۱۸ شی دیگر را به سیاره همسایه فرستاده‌ایم.
این ربات‌ها و کاوشگرها، ماژول‌ها و قطعات مختلفی دارند که می‌توانیم به سپر حرارتی، تجهیزات نمونه‌برداری و چتر نجات برای فرود اشاره کنیم. برخی از این قطعات سخت افزاری، طبق برنامه یا به مرور زمان، از آن‌ها کنده و در مریخ جا گذاشته می‌شوند. مثلا چرخ آلومینیومی کاوشگر کنجکاوی از آن جدا شد و کاوشگر استقامت نیز یک دریل را در آنجا گم کرد. فعلا هم هیچ ماشین زباله‌روبی در مریخ نداریم.
از ۱۸ کاوشگر موجود، ۹ تای آن‌ها دیگر فعال نیستند؛ یا خراب شدند، یا انرژی آن‌ها ته کشید و آرام گرفتند. البته ظاهرا چند تصادف هم رخ داده است.
تا جایی که می‌دانیم، وزن تمام کاوشگرهای اعزامی به مریخ، حدود ۱۰ هزار کیلوگرم بوده و آن‌هایی که هنوز در حال فعالیت هستند، در مجموع نزدیک به ۳ هزار کیلوگرم وزن دارند. این یعنی در خوشبینانه‌ترین حالت، بیش از ۷ تن ضایعات روی این سیاره جا گذاشته‌ایم.
- 10
- 4
