هر مساله‌اي هرچقدر هم پيچيده باشد راه‌حلي دارد. اما نكته آنجاست كه در ضرب‌المثل گفته‌اند گرهي كه با دست باز مي‌شود را با دندان باز نمي‌كنند. براي همين مي‌گويند مي‌شد صداي مردم ورزنه را شنيد پيش از آنكه به اعتراض‌هايي در نماز جمعه تبديل شود. در كردستان نيز سياست‌هاي كلان را مي‌شد به اطلاع مردم رساند و آنها را براي تغيير آماده كرد، پيش از آنكه آنها زندگي اقتصادي‌‌شان به جايي برسد كه بخواهند به صورت نمادين سفره خالي در خيابان‌هاي شهر پهن كنند. حالا بيش از يك هفته است كه مردم استان كردستان به ويژه در شهرهايي چون بانه و مريوان معترضند. وزير كشور خبرهاي خوشي را داده است و اميد مي‌رود كه اين خبرهاي خوش زودتر براي مرزنشينان كردستان ملموس شود.
در همين حال «ابوبكر درويشي» رييس شوراي استان كردستان در تحليل وضعيت موجود كردستان مي‌گويد: برخلاف آنچه گفته مي‌شود مردم اين مناطق تعصب خاصي به كشور و انقلاب‌شان و رعايت قانون دارند. به عنوان مثال اگر كسي بخواهد مشروبات الكلي قاچاق كند يا بخواهد به امنيت منطقه خدشه وارد كند، خود مردم با وي برخورد مي‌كنند. ولي حالا سفره‌هاي اين مردم خالي شده و راهي جز اعتراض برايشان باقي نمانده تا بلكه صداي‌شان به گوش مسوولان برسد و فكري براي معيشت اين شهر كنند.
درويش همچنين تاكيد مي‌كند: حرف ما اين است كه بايد اول صنعت و كشاورزي منطقه را رونق داد و قوي كرد، بعد جلوي مرزها را گرفت وگرنه مردم چطور بايد امرار معاش كنند؟ تازه مي‌خواهند لب مرز يك شهرك صنعتي بزنند. ولي هنوز نه زمين آن اختصاص پيدا كرده و نه كاري در اين زمينه شده است. حالا اين طرح تا كي به مرحله اجرا درآيد، الله اعلم!
با رييس شوراي استان كردستان درباره چگونگي بازگرداندن فضاي كسب و كار و تجارت به منطقه كه در پي آن ذهن مردم نيز آرامش خواهد يافت، گفت‌وگو كرديم كه در ادامه مشروح آن را مي‌خوانيد.
همان‌طور كه مي‌دانيد الان چند روزي است كه شهروندان بانه‌اي و مريواني در اعتراض به مسدود شدن مرزها دست به اعتصاب و اعتراض زده‌اند. برخي از مسوولان معتقدند كه اين تحصن‌ها و اعتراض‌ها حكايت از آن دارد كه مردم بانه به دليل اينكه سال‌ها به شيوه امرار معاش از طريق قاچاق خو گرفته‌اند، نمي‌خواهند بپذيرند كاري كه مي‌كنند به اقتصاد كشور ضربه مي‌زند و حاضر نيستند تن به كارهاي ديگري بدهند. سوال اينجاست كه چرا مردم بانه سراغ حرفه و كار ديگري نمي‌روند و ترجيح مي‌دهند از طريق خريد و فروش اجناس قاچاقي كه از مرز عراق وارد مي‌كنند، امرار معاش كنند؟
اين تحليل‌ها و اظهارنظرها چندان منصفانه و عادلانه نيست! واقعيت اين است كه مردم بانه، مريوان، سيران بند و پاوه و بخشي از آذربايجان و كرمانشاه به عنوان شهرهاي مرزي از ديرباز و زمان‌هاي قديم از راه مبادلات مرزي با كشور عراق امرارمعاش مي‌كردند. يعني ٥٠ درصد از مردم آن از طريق همين مبادلات امرار معاش مي‌كردند. براي همين به آنها خوش‌نشين مي‌گفتند. منتها اين مبادلات به شكل قانوني و شرعي بوده و موضوع قاچاق در اين مناطق كاملا با بحث قاچاق در سيستان و بلوچستان و افغانستان و... متفاوت است.
چه فرقي دارد؟
بيشتر كالاهايي كه مبادله مي‌شود آرد و كشمش و ميوه و سوخت است كه از ايران صادر مي‌شود و وسايل الكترونيكي و خانگي كه از آن سو به داخل مرزها مي‌آيد. دليل تمايل مردم به اين مبادلات هم مشخص است. اولين دليل اين است كه به هيچ‌وجه در اين شهرها فكري براي اشتغال‌زايي و ايجاد صنايع مختلف نشده است. از سويي در طول ٨ سال دفاع مقدس مردم اين شهرها از نوزاد داخل گهواره تا پيرمرد ٩٠ ساله، به‌طور مستقيم در خط مقدم جبهه بوده‌اند و همه‌چيزشان را از دست داده‌اند. به بياني ما ٨ سال به معناي واقعي سپر دفاعي اين مملكت بوديم و خالصانه از آب و خاك كشورمان با گوشت و خون دفاع كرديم.
بعد از جنگ هم مسوولان نتوانستند كار خاصي براي بهبود شرايط مردم اين شهرها انجام دهند و به نوعي اين شهرها را رها كردند. از طرف ديگر هجوم مردم و اقبال آنها براي خريد گوشي و لوازم خانگي و... از اين شهرها باعث شد تا مردم ترجيح دهند براي امرارمعاش به همين شيوه به كارشان ادامه دهند و به تدريج اين مبادلات غيرقانوني و قانوني رونق گرفت. مردم هم ترجيح دادند هرچه داشتند را براي خريد پاساژهاي گرانقيمت سرمايه‌گذاري كنند و طي چند سال شهر پر شد از پاساژهايي كه به شكل قارچ‌گونه در وجب به وجب اين شهر رشد كرده بودند. در چنين شرايطي به يكباره دولت محترم دستور انسداد مرزها را صادر كرد و باعث شد تا مردم و تاجران و به‌طور كلي چرخه اقتصادي اين شهر به شكل كامل فلج شود.
يعني شما به اين تصميم دولت انتقاد داريد؟
به نظرم اين تصميم كمي عجولانه بود. بايد به تدريج براي انسداد كامل مرز اقدام مي‌كردند و در كنار آن مردم را نيز توجيه مي‌كردند. در عوض عملكرد برخي از مديران ناكارآمد دراستان و انسداد مرزها باعث شده تا سفره خانواده‌ها خالي شود. طبيعي است كه در چنين وضعيتي كاسه صبر مردم بخواهد لبريز شود و دست به اعتراض بزنند و تحصن آرام و مسالمت‌آميز برپا كنند. برخلاف آنچه گفته مي‌شود مردم اين مناطق تعصب خاصي به كشور و انقلاب‌شان و رعايت قانون دارند.
به عنوان مثال اگر كسي بخواهد مشروبات الكلي قاچاق كند يا بخواهد به امنيت منطقه خدشه وارد كند، خود مردم با وي برخورد مي‌كنند. ولي حالا سفره‌هاي اين مردم خالي شده و راهي جز اعتراض برايشان باقي نمانده تا بلكه صداي‌شان به گوش مسوولان برسد و فكري براي معيشت اين شهر كنند. متاسفانه تلاش‌هايي كه استاندار و ساير مسوولان استاني كرده‌اند تاكنون منتج به نتيجه مثمرثمري نشده است. در واقع اعتراض مردم به سيستم و حاكميت و انقلاب نيست بلكه اعتراض فرزندان اين آب و خاك به پدران‌شان است.
ولي فكر كنم كشاورزي داشته باشيد؟
بله، ولي خيلي محدود. زمين‌هاي كشاورزان ما بسيار كوچك هستند حداكثر ٤-٣ هزار متر بيشتر نمي‌شوند. كل زمين‌هاي كشاورزي بانه ٥ هزار هكتار هم نمي‌شود. در حالي كه وسعت زمين‌هاي اراضي ملي آن ٨٠ هزار هكتار است. ولي به هر حال مسوولان نتوانسته‌اند از اين پتانسيل به خوبي استفاده كنند و در جهت رونق كشاورزي در اين شهرها و حاشيه‌هاي آنها بهره برند.
گويا استاندار با وزير كشور جلسه‌اي داشته است از نتيجه اين جلسه اطلاعي داريد؟
راستش را بخواهيد خير ! يعني با اينكه بنده رييس شوراي عالي استان كردستان هستم تازه بعد از اينهمه جنجال و اعتراض، چند ساعت قبل به ما اطلاع دادند كه قرار است عصر روز دوشنبه، جلسه‌اي با استاندار در مورد راهكارهاي حل اين بحران داشته باشيم. من به عنوان يكي از مسوولان استاني و همچنين يكي از شهروندان اين منطقه، انتظار داشتم فرماندار و ساير مسوولان در طول اين مدت از ما براي چاره‌انديشي درخصوص اين مساله، دعوت مي‌كردند كه نگفتند. در عين حال استاندار محترم قول دادند كه مرزداران شهرهاي مرزي استان به جاي كولبري با صدور كارت‌هاي الكترونيكي مرزي تا شعاع ٢٠كيلومتري به صورت پيله‌وري يا بازرگاني اين امر را به صورت محترمانه ساماندهي كنند.
اما در خصوص ميانگين درآمد و تخفيفات گمركي توضيحي ندادند در حالي كه خانوارهاي از دو نفره تا ١٠ نفره داريم.اين امر با هزينه‌هاي روزمره خانواده‌هاي بالاي دونفره همخواني ندارد و اقلامي كه از مرزها وارد مي‌شود، نبايد به صورت عمده خارج شود بلكه به وسيله ميهماناني كه جهت خريد به اين شهرها مي‌آيند به صورت خردخارج شود.اگر مسوولان بين مردم مي‌رفتند و حرف‌هاي‌شان را مي‌شنيدند و قول حل آنها را مي‌دادند، مطمئن باشيد كه مردم هم مي‌پذيرفتند و كار به اين جاها كشيده نمي‌شد!
خب الان فرض كنيد قرارباشد مسوولان براي حل اين معضل كاري بكنند... به نظرتان بهترين گزينه‌هايي كه مي‌شود هم جلوي قاچاق را گرفت و هم معيشت مردم را تامين كرد چيست؟ خب مردم كه شيوه زندگي مبتني برمبادلات كالاهاي قاچاق خود گرفته‌اند، فكر مي‌كنيد حالا اين شهروندان حاضر مي‌شوند بروند كشاورزي كنند يا در كارخانه‌ها كارگري كنند؟
گفتم كه شايد بهترين گزينه اين باشد كه دولتمردان بيايند و براي يك سال يا چند سال دفترچه‌هاي مرزي پيله‌وري را تمديد كنند و به مردم هم قاطعانه اعلام كنند و بگويند: ما اين كارت‌ها را براي فلان مدت تمديد كرديم ولي بعد از آن به هيچ عنوان اجازه كار به كسي نمي‌دهيم و مسووليتي هم در اين زمينه نخواهيم داشت. ما قبول داريم كه بايد با قاچاقچيان دارو و مشروبات الكلي شديدا برخورد شود ولي بد نيست كه بدانيد به هيچ عنوان اين قاچاقچيان از بين مردم بانه نيستند و از ديگر شهرها هستند.
پس قبول داريد كه كالاهاي قاچاقي كه وارد مي‌شود به اقتصاد ضربه مي‌زند؟
بله. كسي در اين مورد حرفي ندارد. حرف ما اين است كه بايد اول صنعت و كشاورزي منطقه را رونق داد و قوي كرد، بعد جلوي مرزها را گرفت وگرنه مردم چطور بايد امرار معاش كنند؟ تازه مي‌خواهند لب مرز يك شهرك صنعتي بزنند.ولي هنوز نه زمين آن اختصاص پيدا كرده و نه كاري در اين زمينه شده است. حالا اين طرح تا كي به مرحله اجرا درآيد الله اعلم! امروز مردم بانه گرسنه‌اند.
سفره‌هاي‌شان خالي است. كوله بري كه در هفته يك‌بار مي‌رفت و باري را مي‌آورد و ١٥٠ تا ٢٠٠ هزار تومان مي‌گرفت الان چه‌كار بايد بكند ؟ صاحبان اينهمه مغازه‌ها و پاساژهايي كه تمام سرمايه‌شان را داده‌اند و اين مغازه‌ها را خريده‌اند چه بايد بكنند. با اين اوصاف به زودي اين پاساژها همه مخروبه خواهند شد و بلااستفاده! تنها ١٥ درصد مردم بانه وضعيت معيشتي خوب و زندگي متوسط به بالايي را دارند و برخي‌هاي آنها نيز پول دارند وگرنه ٨٥ درصد آنها زير خط فقر هستند. حالا آن ١٥ درصد هم به خاك سياه نشسته‌اند و فقط مغازه‌هاي خالي از جنس روي دست‌شان مانده است.
واقعا مسوولان استاني مي‌توانستند اين وضعيت و چنين روزي را پيش‌بيني كنند و به تدريج مشكلات مردم را حل كنند تا كار به اينجا كشيده نشود؟
بله. مي‌شد چنين كرد. اگر مسوولان استاني عواقب سرمايه‌گذاري درمورد كالاهاي بدون مجوز را به مردم گوشزد مي‌كردند و آنها را قانع مي‌كردند شهروندان به تدريج براي امرار معاش به فكر كارهاي ديگري مي‌افتادند ولي متاسفانه چنين نشده است. اميدواريم از اين پس مسوولان استان، با درايت و اهتمام بيشتري مسائل مردم شهرهاي خود را پيگيري كنند.
بايد اول صنعت و كشاورزي منطقه را رونق داد و قوي كرد، بعد جلوي مرزها را گرفت. وگرنه مردم چطور بايد امرار معاش كنند؟ تازه مي‌خواهند لب مرز يك شهرك صنعتي بزنند. ولي هنوز نه زمين آن اختصاص پيدا كرده و نه كاري در اين زمينه شده است. حالا اين طرح تا كي به مرحله اجرا درآيد الله و اعلم! امروز مردم بانه گرسنه‌اند. سفره‌هاي‌شان خالي است. كوله بري كه در هفته يك‌بار مي‌رفت و باري را مي‌آورد و ١٥٠ تا ٢٠٠ هزار تومان مي‌گرفت الان چكار بايد بكند ؟ صاحبان اينهمه مغازه‌ها و پاساژهايي كه تمام سرمايه‌شان را داده‌اند و اين مغازه‌ها را خريده‌اند چه بايد بكنند.
حميد رضا خالدي
- 14
- 3
