ماندن یا نماندن افشانی در «بهشت»؛ مساله این است. آیا شهردار تهران مشمول قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان می‌شود یا خیر؟ استثنا از قانون یا تمکین به آن؟ سوالاتی که این روزها شورای شهر تهران و محافل سیاسی و اجتماعی را به خود مشغول کرده است. افشانی پس از نجفی، دومین شهردار پایتخت طی یکسال اخیر و پس از روی کار آمدن شورای شهر جدید و اصلاح‌طلبان است. رفتن افشانی می‌تواند تبدیل به یک بحران یا فرصتی برای تجدیدنظر در نوع تصمیم‌گیری‌های کلان شهری باشد. زهرا صدراعظم نوری عضو شورای شهر تهران که اولین شهردار
مناطق تهران هم لقب گرفته است(شهردار منطقه ۵ در اوایل دهه ۸۰) در گفت‌وگو با «آرمان» به ابهامات پیش روی ماندن یا رفتن شهردار تهران پاسخ می‌دهد. نوری مصر است که شورا تابع قانون است و تا ابلاغ نهایی و رفع ابهامات، با تمام توان از افشانی حمایت خواهد کرد. «آرمان» در گفت‌وگو با این عضو شورای شهر و فعال سیاسی اصلاح‌طلب از آینده شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان و رابطه بین جریان اصلاحات و دولت حسن روحانی پرسیده است که می‌خوانید.
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان قرار است دستخوش تغییراتی شود. طی روزهای گذشته خبری مبنی بر انتخاب چهار عضو جدید برای شورای عالی(عبدا... نوری، صفایی فراهانی، معین و محسن هاشمی) مطرح شد که چند ساعت بعد هر چهار نفر این خبر انتصاب را تکذیب کردند. ارزیابی شما از اوضاع این شورا چگونه است؟
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در دور جدید فعالیت خود تغییراتی را خواهد داشت. قرار است اعضای جدیدی به این شورا اضافه شوند. اعضا و شخص رئیس دولت اصلاحات نظرات و پیشنهادات خود را مطرح کردند. تا آن جایی که بنده اطلاع دارم به یک توافقاتی هم رسیده‌اند تا به ترکیبی مناسب و درخور، با حضور فعالان سیاسی اصلاح‌طلب و احزاب این جریان برسند و برای برنامه‌های آتی، اعضای جدید و برنامه‌های تازه شورا به اجرا گذاشته شود. در مورد انتصاب چهار عضو جدید یا تکذیب آن هم اطلاع دقیقی ندارم.
با فرض صحت شایعه منتشر شده، حضور این افراد می‌توانست تا چه اندازه بر قدرت تصمیم‌گیری شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان بیفزاید؟
این افراد در جبهه اصلاحات هستند. پیش از این مباحثی درباره حضور آقای هاشمی به لحاظ جایگاه حقیقی و حقوقی در شورای شهر تهران در شورای عالی مطرح شده بود. سایر آقایان هم از جمله افراد مطرح و باسابقه‌ای هستند که اکنون عضویت آنها در شورای عالی رسانه‌ای شده است.
حضور و ادامه فعالیت شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان در شرایط فعلی را که جامعه نگاه چندان مثبتی به گروه‌های سیاسی ندارد، چقدر لازم می‌دانید؟
تاکنون این شورا عملکرد موفقی داشته است. در انتخابات سال ۹۲ و اجماع بر سر یک کاندیدا یا در انتخابات و لیست بندی‌ها برای مجلس دهم و شورای پنجم، شورای عالی «جبهه‌‌ای» عمل کرد و به‌صورت هماهنگ در سراسر کشور لیست ارائه کرد که منجر به پیروزی و ورود بسیاری از افراد لیست به شوراها و مجلس شد یا در انتخاب مجدد آقای روحانی در سال ۹۶ هم این روند ادامه یافت بنابراین فعالیت این شورا را نباید نادیده گرفته شود. تصور می‌کنم اگر سازوکارهای مناسب‌تری فراهم شود و با یک نظم و انضباط بیشتری وظایف و چارچوب فعالیت‌ها مشخص شود، حتما در آینده نیز حضور شورای عالی می‌تواند موثر و مفیدتر باشد. اساسا برای ایجاد وحدت در جبهه اصلاحات این شورا می‌تواند بسیار تاثیرگذار و مثبت باشد البته باید تقویت شود.
شاهد هستیم افراد یا گروه‌هایی درصدد لابی کردن برای حضور چهره‌های نزدیک به خود در تشکیلات جدید شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان هستند که برخی از اسامی که مطرح شده است در حد و اندازه آن جایگاه نیستند و موجبات نارضایتی را ایجاد کردند. در مواجهه با این آفات چه باید کرد؟
شورا طبق کمیته‌هایی که داشت، قرار بود یک کارگروه ارزیابی‌هایی از عملکرد شورا و اعضا داشته باشد و بر اساس شاخص مشخص این امر انجام شود. قرار این بود که بر طبق معیارهای و شاخص‌های از قبل تعیین شده، افراد برگزیده شوند. بر همین مبنا قرار است تعدادی انتخاب شوند که شامل فعالان سیاسی، صاحبنظران، افرادی از احزاب و گروه‌ها و زنان و جوانان می‌شود. مبنای انتخاب هم همان شاخص‌های مدنظر است؛ گو اینکه افرادی به چهره‌های برجسته اصلاح‌طلب نزدیک هستند، اما سعی بر گزینش افراد بر اساس معیارهای مشخص و مطلوب است.
ارزیابی شما از رابطه بین دولت و اصلاح‌طلبان چیست و آخر و عاقبت این رابطه که بنابر شواهد و دلایلی کمرنگ شده است را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
جریان اصلاحات همواره با یک مصلحت اندیشی، منافع ملی را بر منفعت‌ها و مطالبات جریانی خود ترجیح داده است. همیشه مصالح کشور و نظام در اولویت سیاست‌های جبهه اصلاحات قرار داشته است. تلاش بر این است که در شرایط فعلی عمل یا سخنی در جهت التهاب آفرینی و یا ایجاد تنش و بحران صورت نگیرد. سعی اصلاح‌طلبان بر این است که مشکلات و التهاب جدیدی به جامعه و عرصه سیاسی و مدیریتی کشور وارد نشود. شاهد هستیم که عوامل و عناصر بیرونی که دلسوز کشور و مردم ما نیستند درصدد ایجاد تنش و تشنج درکشور هستند تا منافع خود را دنبال کنند که
اصلاح‌طلبان قطعا خطشان از این افراد و گروه‌ها جداست. اما در عین حال اصلاح‌طلبان نقدها و انتقادهای جدی به دولت دارند و البته تمام این نقدها در جهت بهتر شدن امور و رفع مشکلات کشور است. جبهه اصلاحات با تمام توان خود از دولت روحانی حمایت می‌کنند. حتی انتقادهای آنها هم جهت کمک به دولت و برطرف کردن نقاط ضعف است. تلاش ما برشمردن مشکلات و ارائه راهکار به دولت است تا با تعامل و خردجمعی بر مشکلات فائق آییم.
مشکل این است که برخی معتقدند طرف دولتی و یا شخص آقای روحانی تمایل چندانی به مشورت گرفتن و همکاری مردم با اصلاح‌طلبان ندارد و اخیرا هم آقای روحانی عدم لزوم حمایت از ایشان توسط فراکسیون امید مجلس را به صراحت با آقای علی مطهری در میان گذاشتند. این ادعاها صحت دارد؟
نه به این شکل هم نیست... ممکن است در جریان گفت‌وگوی رئیس‌جمهوری با آقای مطهری، مسائلی مطرح شده باشد و ابتدا و انتهایی هم داشته باشد. باید تمام سخنان رد و بدل شده را شنید و سپس قضاوت کرد. اما وظیفه اصلاح‌طلبان کمک به دولت و حرکت در جهت منافع کشور است. دلسوزی برای مصالح کشور و پیشبرد صحیح امور از جمله تعهدات و وظایف جریان اصلاحات است که همواره برای خود متصور بوده و هستند اما دولت ممکن است در تعامل خود با اصلاح‌طلبان ضعف‌هایی داشته باشد و شرایط را برای خود به شکل دیگری تعریف کند.
تصور می‌کنید تا پایان دولت آقای روحانی، رفتار و سیاست اصلاح‌طلبان همچنان «کج‌دار و مریز» خواهد بود؟
خیر؛ شرایط و اتفاقات را نمی‌توان پیش‌بینی کرد. ممکن است مسائلی پیش آید که این رابطه رنگ دیگری به خود بگیرد بنابراین از امروز نمی‌شود شرایط سه سال آینده را پیش‌بینی کرد. باید منتظر ماند و مشاهده کرد که اوضاع به چه سمتی پیش می‌رود تا درنهایت تصمیمات مقتضی اتخاذ شود.
تکلیف شهردار تهران پس از ابلاغ قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان چه خواهد شد و با توجه به مواضع اخیر رئیس مجلس و برخی نمایندگان که استثنا شدن آقای افشانی از این قانون را منتفی دانسته‌اند و یکی از نمایندگان هم حضور آقای افشانی در شهرداری را مصداق تصرف در اموال دولتی قلمداد کرده است، پیش‌بینی شما چیست؟
شورای شهر به عنوان منتخبان مردم، تابع قانون است و هر آنچه را که قانون مشخص کند، شورا ملزم به رعایت آن خواهد بود. اگر از لحظه تصویب و ابلاغ قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، شهردار تهران مشمول آن باشد، شورا قطعا تمکین خواهد کرد و فرد دیگری را جایگزین آقای افشانی خواهد کرد، اما اگر آقای افشانی مصداق آن قانون نباشد یا شرایط به گونه‌ای باشد که ایشان مستثنی شده باشد، قطعا به کارش ادامه خواهد داد و مورد حمایت و تایید شورای شهر نیز خواهد ماند.
این موضوع به چه شکل و تا چه زمانی مشخص خواهد شد؟
تا قبل از هفته جاری مستثنی نبودن شهردار تهران از این قانون مشخص نبود. البته هنوز هم تردیدهایی در این باره وجود دارد که سنوات ایشان هنوز پر نشده است یا بحث ایثارگر بودن، مطرح است یا شهرداری شامل نهادهای و دستگاه‌های دولتی نمی‌شود و... با توجه به این شرایط بحث‌های مختلفی مطرح شده است. این هفته شورا این مباحث را به‌طور جدی دنبال خواهد کرد و اگر لازم باشد استفساریه‌ای هم خواهیم گرفت و بر مبنای آن عمل خواهد شد.
در حالت شک و تردید نگاه داشتن مدیریت شهری پایتخت و اینکه آیا افشانی می‌رود یا می‌ماند، در کار شهرداری و مدیریت آن خلل ایجاد نمی‌کند؟
تاکنون وقفه‌ای در انجام وظایف و ماموریت‌های شهرداری دیده نشده است و به خوبی وظایف به انجام می‌رسد. خدمات هم به‌نحو احسن به شهروندان ارائه می‌شود. شورا هم طی این هفته به جمع بندی خواهد رسید و تصمیمات مقتضی گرفته خواهد شد. اما آنچه که مشخص است، تعهد و تمکین شورا به قانون و رفتار بر مدار قانون خواهد بود.
از سخنان نمایندگان مجلس چنین بر می‌آید که مصر به اجرای قانون هستند و رفتن آقای افشانی از شهرداری بسیار محتمل خواهد بود که در این صورت شورای شهر پنجم طی یک سال گذشته باید سومین شهردار را تعیین کند. این مساله را چگونه تحلیل می‌کنید؟
این مساله دیگر در اختیار شورا نبوده است و تغییر این دو شهردار از بیرون شورا تحمیل شد. قطعا شورا تمایل دارد که شهرداری را برای چهار سال انتخاب کند و یک نفر که کار را آغاز کرد، آن را به پایان برساند، اما عواملی به‌وجود آمد که در اختیار شورای شهر نبوده است. در این شرایط هم اگر قرار باشد آقای افشانی از شهرداری بروند، شورا به سرعت به دنبال گزینه‌ای دیگر خواهد رفت و انتخاب دیگری خواهد داشت تا مدیریت شهری به دست شخص دیگری بسپارد.
این نقطه ضعف شورای شهر محسوب نمی‌شود که در انتخاب‌های خود دقت لازم را نداشته است؟
خیر؛ چون شورا در به‌وجود آمدن این مسائل نقشی نداشته است و عوامل بیرونی در این امر دخیل بوده‌اند.
شورای شهر نمی‌توانست تحلیلی درباره این مسائل داشته باشد؟
در کشور ما بسیاری از شخصیت‌های باتجربه پا به سن گذاشته مسئولیت دارند. برای پست‌هایی مثل شهرداری تهران که افراد باتجربه در اولویت انتخاب قرار دارند. به هر حال این مسئولیت بسیار پرچالش و با اهمیت است و نیاز به تجربه و کارآمدی زیادی دارد. طبیعی بود که شهردار را از میان چنین اشخاصی انتخاب کنیم. از سویی شورای شهر تهران از تصمیم مجلس مبنی بر منع به‌کارگیری بازنشستگان مطلع نبود. اما اکنون که چنین قانونی به تصویب رسیده است، شورا بر طبق شرایط جدید تصمیم‌گیری خواهد کرد.
در مورد انتخاب آقای نجفی برای شهرداری تهران که اتفاقا گزینه خوب و مناسبی بودند و طی مدت کوتاهی کارهای برجسته‌ای هم انجام دادند، شنیده شده که در پروسه انتخاب شهردار تهران، کدهایی داده شده بود که شورا از انتخاب وی پرهیز کند و نهایتا شاهد حاشیه‌هایی بودیم که منجر به استعفای ایشان شد. ارزیابی شما چیست؟
همیشه درباره افراد حرف‌هایی زده می‌شود که فاقد سندیت است. این نقل قول‌ها و مواضع نمی‌توانست موجب عدم انتخاب آقای نجفی شود. بالاخره شورا برای اینکه بتواند با فساد و رانت مقابله و شفاف سازی را در شهرداری تهران نهادینه کند، نیاز داشت تا فردی را انتخاب کند که خود و عملکردش شفاف و از روحیه ضدفسادی برخوردار بوده باشد. همچنین سابقه و کارنامه فسادستیزی داشته باشد و از سوی دیگر کارنامه خوب مدیریتی هم داشته باشد. بنابراین از میان چنین افرادی باید شخصی انتخاب می‌شد که نهایتا نظر شورا بر انتخاب آقای نجفی بود. اما اینکه به سخنان و شایعات توجه شود و این مسائل باعث عدم تصمیم‌گیری شوند که اجازه کار را از شورای شهر سلب می‌کند. بنابراین درست این بود که خود اعضای شورا تصمیم‌گیر نهایی باشند و به مسائل حاشیه‌ای توجهی نکنند.
اما همین مسائل حاشیه‌ای باعث شد که آقای نجفی پس از ۶ ماه استعفا بدهد که این امر سبب اختلال مدیریتی شد و به هر حال هزینه‌هایی را بر شهر تحمیل کرد.
خدمات شهری که متوقف نشد و همان زمان هم کارها در شهر طبق روال انجام می‌گرفت.
بله؛ قطعا زباله‌های شهر به موقع جمع شده و رفت و آمد مترو رأس ساعت انجام گرفته است. پرسش با محوریت ایجاد اشکال در مدیریت کلان شهر است. آیا این رفت و آمد مدیران بر امور اصلی بر کلانشهر تاثیر منفی نگذاشته است؟
موضوع را از سطح پایین نگاه نکنید و مباحث شهری را تنزل ندهید. ما نباید شهر را یک کارگاه ساختمانی تصور کنیم. بالا رفتن مداوم برج‌ها، ساخته شدن پل‌ها و زیرگذرها یا انجام پشت سر هم پروژه‌های عمرانی را که نباید نگاه کرد و دنبال انجام چنین مسائلی بود. سال‌ها شهر به یک کارگاه تبدیل شده بود که نتیجه آن را شاهد بودیم. امروز باید رویه دیگری در پیش گرفت و با تدبیر دیگری شهر را اداره کرد. باید کارهای زیربنایی‌تر بنیادی‌تری انجام داد.
کارهایی که شورا طی این مدت انجام داده است، کارهای کوچکی نیست. منتها وقتی گفته می‌شود کارها بر زمین مانده به ثمر نرسیده است، باید ابتدا کار را برای خود تعریف کنیم که به چه چیزی کار گفته می‌شود؟ آیا مدنظر ما این است پروژه‌ای افتتاح نشده است یا برجی ساخته نشده، پلی را افتتاح نکردیم یا جلوی تخریب گسترده باغ را نگرفته ایم؟ ما کارهای نرم افزاری خوبی انجام دادیم. آیا شفاف سازی کار کمی است؟ آیا مجاب کردن شهرداری برای شفاف و علنی کردن قراردادهایش کار کوچکی است؟ آیا مطلع شدن مردم و رسانه‌ها از نحوه بستن قراردادها و مزایده‌ها و... کار کم اهمیتی است؟ در حد توان خود جلوی رانت و فساد را در شهرداری گرفته شد. این مسائل را کوچک تصور نکنید.
بسیاری از این کارها سال هاست قرار است به انجام برسد؛ مثل بحث شفافیت در قراردادها، اما دستگاه‌های مختلف هنوز درگیر آن هستند، اما شورای شهر تهران طی یکسال اخیر این موضوع را نهادینه کرد. انصاف نیست که این کارها را کوچک بیانگاریم. تنزل وظایف و کارهای شهرداری به نظافت و روفت و روب شهر منصفانه نیست، هرچند که این کار هم مهم است و انجام گرفته و می‌گیرد. وظایف و خدمات شهری متوقف نشده و ادامه داشته و دارد.
منظور این نیست که یک پل دو طبقه دیگری افتتاح شود یا نمایش‌های مدیریتی دوره محمدباقر قالیباف تکرار شود. سوال بنده این است که آیا این جابه‌جایی مدیران ارشد شهرداری به خصوص شهردار طی یک سال اخیر با عنایت به اینکه مشخص بود برای ادامه کار نجفی در شهرداری تهران مشکلاتی به‌خود خواهند آورد. چرا اعضای شورای شهر به وقت انتخاب خود این روزها را تحلیل نکرده بودند. قبول دارید که این رفت و آمد مدیران، وقت شهرداری و شورا را برای انجام امور مهم‌تری به هدر داده است؟
بله قبول دارم این رفت و آمدها زمان‌بر است و انرژی و وقت شورا و مدیریت شهری را می‌گیرد. اما ایده‌آل شورا این بود که شهرداری را که از ابتدا انتخاب کرده بود تا انتهای کار باقی می‌ماند و خدمت می‌کرد. اما حواشی و موضوعاتی پیش آمد که خارج از اختیارات و توان شورا بود. اما شورا در این موارد خیلی زود انعطاف نشان داده و شرایط جدید را پذیرفته و توانسته فضا را مدیریت کند و با انتخاب فرد دیگری بر کارها مسلط شود تا خللی در مدیریت کلان شهر ایجاد نشود.
فرض را بر این می‌گیریم که آقای افشانی هم با قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان از شهرداری بروند، نفر بعدی باید انتخاب شود، زمان و انرژی باید صرف شود و شهردار جدید هم مدیرانی منصوب می‌کند و حرف‌ها و حاشیه‌ها و همان چرخه سابق را شاهد خواهیم بود و نهایتا این مسائل باعث می‌شود برای مشکلات و دغدغه‌های اصلی مردم مثل حمل و نقل و آلودگی پایتخت، انرژی لازم باقی نماند.
خیر به این شکل نیست و مسائل در جای خود پیگیری می‌شود. در بخش حمل و نقل شهری، معاونی که از ابتدا انتخاب شده است همچنان مشغول فعالیت است و همه برنامه‌ها را پیش می‌برد. شورا هم که حضور دارد و فعالیت می‌کند. سیاست‌ها و رویکردهای شورا هم تغییری نکرده و در جای خود ابلاغ و اعمال می‌شوند. هر شهردار دیگری هم بیاید، موظف است برنامه‌های شورا را پیگیری کند و در آن جهت گام بردارد. مثل مصوبات کمیسیون محیط زیست و سلامت در بحث برج‌باغ‌ها که با همکاری کمیسیون شهریاری به این آسیب شهری ورود کردند، این بحث از ابتدا دنبال شده و تغییری نکرده است.
خوشبختانه شورا با ثبات و همدلی و همکاری اعضای خود کارها و برنامه‌ها را پیش می‌برد. برخی مسائلی هم که به‌رغم میل شورا روی می‌دهد هم در رویکردها و برنامه و سیاستگذاری‌های کلان شورا تاثیری ندارد. شورا هم به دنبال انتخاب فردی بوده و هست که به سیاست‌های اتخاذ شده پایبند باشد و آنها را اجرا کند.
این مسائل را اصلاح‌طلبان و حامیان شورای شهر تایید می‌کنند اما در مقابل یک مدیریت ۱۲ساله‌ای قرار دارد که نیروها و ابزارهای رسانه‌ای خود با بهانه‌هایی درصدد تخریب و جوسازی علیه شورا هستند. به هر حال جریان اصلاحات برای روی کار آمدن این شورا هزینه داده و مردم هم مطالباتی دارند.
بله درست است اما نباید به جوسازی‌های رقیب اهمیتی داد. ما باید در جهت تنویر افکار عمومی تلاش کنیم و مردم را از فعالیت‌های خود آگاه کنیم. نباید خودمان دست به تخریب مجموعه بزنیم یا خودزنی کنیم. باید دستاوردها و اقدامات ارزشمند شورا و شهرداری را به اطلاع مردم برسانیم. مثل تغییرات موفق در طرح ترافیک. بنابراین کارهای مثبت خود و دستاوردها را نباید نادیده بگیریم و کم اهمیت جلوه دهیم. تمام پتانسیل و ظرفیت جریان اصلاحات باید از دستاوردهای مدیریت جدید شهری تهران حمایت کنند و کمک کنیم تا مردم از این امور مطلع شوند. رقیب ما درصدد ایجاد یأس و ناامیدی در بین مردم و جامعه است و ما نباید در زمین آنها بازی کنیم و اجازه ندهیم که در جهت ناکارآمد نشان دادن شورای شهر پنجم تهران فضاسازی کنند.
فرهاد فدایی
- 13
- 5
