توسعه ایرانی نوشت:با آغاز سرد شدن هوا، باز هم پدیده وارونگی گریبان‌گیر تنفس ایرانیان شده و در روزهای اخیر، وضعیت آلودگی هوای کلان‌شهرهای ایران به مرز هشدار رسیده است.
دیروز شاخص آلودگی هوای تهران به عدد ۱۸۱ رسید و در حال حاضر ۳ منطقه در تهران از مرز ۲۰۰ عبور کرده و وارد محدوده بنفش شده‌اند. از ابتدای سال جاری تاکنون نیز هوای تهران ۱۲۳ روز در وضعیت قابل قبول، ۱۰۶ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، ۹ روز هوای ناسالم برای همه گروه‌ها، ۶ روز هوای پاک، ۲ روز هوای بسیار ناسالم و ۲ روز هوای خطرناک داشته است.
هوای تبریز هم اکنون در آلوده‌ترین وضعیت خود قرار دارد. برخی از کاربران در فضای مجازی، هوای تبریز را با فیلم‌های آخرالزمانی و حتی فاجعه چرنوبیل مقایسه کرده‌اند. بنابه اعلام مرکز پایش کیفی هوا، اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌شرقی شاخص هوای تبریز براساس ذرات ۲.۵ میکرون برابر ۱۹۶ بوده که بسیار ناسالم است.
آسمان خوزستان نیز این روزها به رنگ خاک است. داده‌های سامانه‌های پایش کیفیت هوا نشان می‌دهد که شاخص آلودگی در بسیاری از شهرهای خوزستان به سطح بسیار بالا رسیده است. برای نمونه، در یکی از محله‌های اهواز، مقادیر PM 2.5 طی بازه‌هایی به بیش از ۲۰۰ واحد AQI رسیده که نشان‌دهنده وضعیت بسیار ناسالم است. در تازه‌ترین ارزیابی‌ها، ۱۶ شهر از استان خوزستان در وضعیت قرمز یا حتی بنفش قرار دارند که به معنای آلودگی شدید و خطرناک هواست. گفتنی است در شهرهای جنوبی کشور همواره یکی از پدیده‌هایی که به آلودگی هوا دامن می‌زند، پدیده فلرینگ و سوختن گاز مشعل است که با وجود وعده‌های بسیار، تاکنون فکری اساسی برای حل این بحران نشده است.
وضعیت مشهد و شهرهای خراسان رضوی نیز بهتر از دیگر کلان‌شهرها نیست و مدارس این استان در روز سه‌شنبه به صورت غیرحضوری برگزار می‌شود.
برمودای بنزین، خودرو و مازوت
در تبیین علل آلودگی هوای شدید کشور، سه عامل همواره نقشی کلیدی بازی می‌کنند. عامل اول مربوط به کیفیت بنزین تولید داخل است زیرا به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، به دلیل فرسودگی پتروشیمی‌ها و نبود تبادل تکنولوژی به دلیل تحریم‌ها، کیفیت بنزین تولیدی ایران افت بسیار شدیدی را تجربه کرده است. عامل دوم نیز کیفیت خودروهای تولیدی و فرسوده است زیرا علاوه بر وجود خودروهای فرسوده، خودروهای تولیدی نیز آلایندگی بسیاری دارند. البته نباید از نقش موتورسیکلت‌های فرسوده نیز غافل شد. بیش از ۱۱ میلیون موتورسیکلت فرسوده در کشور تردد دارند که سهم قابل‌توجهی در آلودگی هوا، مصرف سوخت و حوادث ترافیکی کلان‌شهرها ایفا می‌کنند.
اما مهمتر از این دو عامل، مسئله مازوتسوزی در صنایع مختلف کشور است. سال گذشته دولت، برق بخش خانگی و صنایع را در پاییز قطع کرد و اعلام داشت که این روند به دلیل جلوگیری از مازوتسوزی نیروگاه‌هاست اما ناترازی گاز آنقدر شدید بود که دولت نیز بالاخره تسلیم شد و مازوت به چرخه سوخت نیروگاه‌های کشور بازگشت. در سال جاری اما مازوتسوزی بسیار زودهنگام آغاز شده و به گزارش فارس، میزان استفاده از این سوخت در نیروگاه‌ها از ۲۱ میلیون لیتر فراتر رفته است.
در ۲۵ آبان نیز علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن سیمان کشور، در گفت‌وگو با مهر، از آغاز زودهنگام محدودیت گاز خبر داده بود. او اظهار کرده بود: «مازوت باید با تانکر حمل شود که در مسیر دچار دخل و تصرف می‌شود و آنچه به‌دست کارخانه‌ها می‌رسد با شرایط پالایشگاه متفاوت است؛ گاه آلودگی‌هایی وارد آن می‌شود که کیفیت مشعل و روند تولید را مختل می‌کند.» این در حالی است که روز ۲۴ آبان، تسنیم از ارسال مازوت باکیفیت برای ۴ نیروگاه بخاری کشور خبر داده بود!
بی‌توجهی دولت به LPG و CNG
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هفتم در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره نقش اقتصاد انرژی کشور در ایجاد آلودگی هوا، عنوان کرد: مجموعه‌ای از عوامل، وضعیت آلودگی هوا را به شکل فعلی خود رسانده است.
حسن مرادی تاکید کرد: تا زمانی که تمام این روندها بهینه و بهنگام نشوند، وضعیت فعلی آلودگی هوا نیز پابرجاست.
او یادآور شد: زمانی که قانون هوای پاک، در زمان ریاست خانم ابتکار تصویب شد، سیاست‌گذار تاکید بسیاری بر گاز LGP داشت اما دولت در عمل توجهی به این مسئله نکرد. در آن زمان تنها ۲ جایگاه LPG در تهران و ۲ جایگاه در قم و اراک دایر شدند و تا زمانی که من در مجلس هفتم بودند، این جایگاه‌ها نیز سرپا بودند و اجازه ندادم آنها را تعطیل کنند اما بلافاصله پس از مجلس هفتم، این جایگاه‌های LPG نیز جمع شدند و حتی دیگر توصیه‌ای هم درباره مصرف آنها نشد. بعد از LPG، گاز CNG به مرکز توجه‌ها تبدیل شد و حول آن تبلیغات گسترده‌ای آغاز کردند اما متاسفانه ترویج مصرف این گاز نیز به صورت ناقص ادامه پیدا کرد و ریشه‌دار نشد.
ترک فعل دولت در تمام زمینه‌ها
این کارشناس حوزه انرژی مطرح کرد که سایر تکالیف دولت مانند گازسوز کردن اتوبوس‌ها و یا واردات اتوبوس‌های برقی نیز انجام نشد.
مرادی درباره اتوبوس‌ها افزود: مسئول اتوبوس‌ها شهرداری است و سپس بخش خصوصی، که همان کارکنان شهرداری یا دیگر دستگاه‌ها هستند، این اتوبوس‌ها را به ثمن بخس می‌خرند و سپس در شهر آغاز به کار می‌کنند.
او با اشاره به اینکه مجموعه تمام این عوامل معضل آلودگی هوا را بدتر می‌کند، درباره دیگر عوامل اظهار کرد: ما باید موتورسیکلت‌ها را، که بعضا بیشتر از یک اتومبیل مصرف دارند و آلودگی ایجاد می‌کنند، از رده خارج کنیم. همچنین باید کشنده‌ها را از مدار خارج کنیم چرا که کشنده‌های ما آلودگی بسیار زیادی ایجاد می‌کنند و هزینه و صرفه‌جویی خارج کردن آنها از مدار مصرف، از کل قیمت خرید چند ده هزار دستگاه کمتر هست.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: بنابراین ما باید تدابیر ویژه‌ای را به کار بگیریم تا به این وضعیت خاتمه بدهیم و این تدابیر مربوط به یک بُعد و یک مورد نیست و در تمام موارد باید عمل شود اما متاسفانه اکثر کارگزاران وظایف خود را خوب انجام نمی‌دهند که با این آلودگی هوای شدید روبه‌رو هستیم.
حرکت لاک‌پشتی در توزیع بنزین سوپر
مرادی درباره کیفیت بنزین‌ها، بیان داشت: در وضعیت بنزین نیز ناهماهنگی بسیاری وجود داشت زیرا زمانی از بنزین پتروپالایشی‌ها استفاده می‌کردیم و زمانی دیگر از بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها. اکنون نیز بنزین یورو۴ توزیع می‌شود که به نسبت کیفیت خوبی دارد، اما باز هم با کیفیت مطلوب فاصله بسیار زیادی دارد.
او عنوان کرد: چندین ماه است که دولت درباره عرضه بنزین سوپر وعده‌های سر خرمن می‌دهد اما مشخص نیست عرضه قطعی آن چه زمانی صورت می‌گیرد چرا که به تازگی عرضه آن در بورس آغاز شده و مشخص نیست چه زمانی به دست مصرف‌کننده می‌رسد. دولت باید تکلیف وعده‌های خود را روشن کند؛ مگر واردات بنزین سوپر و توزیع آن چقدر هزینه داشت که چندین ماه طول کشید؟ این تحلیلگر مسائل انرژی تاکید کرد که مردم دسترسی به بنزین سوپر باکیفیت ندارند و نتیجه حرکت لاک‌پشتی دولت در عرضه این بنزین، آلودگی شدید هواست.
۲۵ میلیون بخاری غیراستاندارد در کشور وجود دارد!
به گفته مرادی، با توجه به کسری و ناترازی شدید گاز، مازوتسوزی و به تبع آن افزایش آلودگی شهرها طبیعی است.
او ادامه داد: بر اساس مصوبه هیات وزیران در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، ۲۵ میلیون بخاری غیراستاندارد در کشور وجود دارد. این بخاری‌ها هم حجم گاز بسیار بالایی را مصرف می‌کنند و هم آلایندگی بسیار بالایی دارند اما کسی به فکر اصلاح و جمع‌آوری آنها نبوده است.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هفتم خاطرنشان کرد: اکنون حدود ۱۰ تا ۱۱ هزار شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت داریم، اما ادعا می‌شود که این شرکت‌ها مقصرند و به فکر تاسیس سازمان «بهینه‌سازی و مدیریت راهبردی انرژی» افتاده‌اند؛ اما تاسیس این سازمان هم دردی را دوا نمی‌کند و با صرف بودجه تنها اوضاع را بدتر می‌کند.
مرادی در آخر، درباره فلرینگ و تاثیر آن بر آلودگی هوای شهرهای جنوبی، اظهار داشت: باید جلوی هدررفت گاز مشعل را گرفت و اگر این مهم انجام پذیرد، هم به درآمدزایی کشور کمک بسیار شایانی می‌کند و هم جلوی سوختن ثروت ملی را می‌گیرد.
- 13
- 2
