به گزارش دنیای‌اقتصاد،نگرانی‌هایی از جمله اینکه آیا همدان آمادگی پذیرایی چنین مناسبت‌های بین‌المللی را دارد؟ آیا همدان که در سال ۲۰۱۸ به‌عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی شناخته شده است در این مدت توانسته توانایی‌های بالقوه خود را به‌عنوان میزبان بین‌المللی بالفعل کند؟
«۵۲ درصد رشد گردشگر ورودی»، «۳۰ درصد افزایش بازدید از اماکن تاریخی و تفریحی»، «۷ درصد رشد صنایع‌دستی» و «۱۰ درصد صادرات در حوزه صنایع‌دستی»؛ آماری است که علی مالمیر، مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان برای اثبات فعالیت‌های اثربخش در جریان «همدان ۲۰۱۸» اعلام می‌کند؛ آماری که البته عدد و رقم مشخص و قابل بررسی نداشته است. با این حال برخی از فعالان گردشگری معتقدند رویداد «همدان ۲۰۱۸» در توسعه گردشگری این استان بی‌تاثیر نبوده؛ اما آن‌قدر که انتظار می‌رفت مسوولان نتوانستند از این موقعیت استفاده بهینه ببرند. در هر صورت بخش خصوصی بیشتر این فرصت را غنیمت شمرده و به این واسطه فعالیت‌های خود را در حوزه گردشگری بیشتر کرده است.
برگزاری اجلاس، به امید توسعه گردشگری
در فاصله یک هفته تا برگزاری نشست اعضای وابسته سازمان جهانی گردشگری (UNWTO)، روز گذشته نشستی با حضور مسوولان مربوطه برگزار شد. مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان همدان در این نشست با اشاره به اینکه استان همدان تمام ظرفیت‌های گردشگری، طبیعی و تاریخی را دارد، گفت: «همدان می‌تواند به واسطه گردشگری توسعه مطلوبی داشته باشد. همچنین فاصله نزدیک این استان به پایتخت نیز کمک می‌کند همدان پذیرای گردشگران پایتخت‌نشین نیز باشد؛ اما ظرفیت‌ها هنوز شناخته‌نشده و نیازمند شناخت این ظرفیت‌ها هستیم.» علی مالمیر در ادامه با بیان موضوع اولین تجربه پایتختی گردشگری آسیا در سال ۲۰۱۸ و همچنین میزبانی چهلمین اجلاس اعضای وابسته ابراز امیدواری کرد که چنین موقعیت‌هایی چهره بین‌المللی ایران را با توجه به شرایط تحریم بهبود بخشد: «امیدواریم برگزاری چنین اجلاسی در همدان و حضور بخش خصوصی و دولتی در کنار هم ظرفیت‌های استان همدان را به خوبی به نمایش بگذارد و نقطه‌عطفی برای توسعه گردشگری باشد.» او به موضوع افزایش گردشگر ورودی به استان همدان نیز تاکید دارد و گفت: «رشد ۵۲ درصدی گردشگر خارجی به همدان رقم قابل‌تاملی است؛ اما اینکه نسبت به ظرفیت استان تعداد آنها کم است، شکی در این موضوع نداریم و در تلاش هستیم که آن را تقویت کنیم.»
حضور ۲۶ کشور در چهلمین اجلاس
ولی تیموری، معاون گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیز در این نشست با تاکید بر اینکه گردشگری وسیله‌ای مناسب برای صلح، تفاهم و تعامل میان ملت‌هاست و به‌خوبی می‌تواند در خدمت دیپلماسی عمومی باشد، گفت: «با توجه به شرایط تحریم‌هایی که آمریکا به کشور تحمیل کرده، گردشگری علاوه بر کارکردهای معمول، نقش موثری در خنثی کردن حربه‌های آمریکا و مقاومت ملی دارد.» او با اشاره به نحوه عضویت در سازمان جهانی گردشگری ادامه داد: «عضویت در سازمان جهانی گردشگری به دو صورت است؛ عضویت رسمی که شامل اعضای اصلی و وزرای گردشگری و دیگری عضویت وابسته که شامل شرکت‌های خصوصی می‌شود.» به گفته معاون گردشگری، در‌حال‌حاضر ۵۵۷ نفر از ۱۵۷ کشورعضو وابسته سازمان جهانی گردشگری هستند که سهم ایران از این تعداد هم‌اکنون ۱۶ عضو است و در رتبه یازدهم بعد از اسپانیا، آمریکا، مکزیک، ژاپن، ایتالیا، پرتغال، روسیه، انگلستان، آرژانتین و برزیل قرار دارد. همچنین ایران جزو ۱۰ کشور برتر از لحاظ تعداد اعضای وابسته است که ۲ مورد آن در رویداد همدان ۲۰۱۸ عضو سازمان گردشگری شدند.
اما براساس آمارهای اعلام شده، اعلام حضور ۶۰ مهمان از ۲۶ کشور از جمله دستاوردهای چهلمین نشست اعضای وابسته سازمان جهانی گردشگری است. علاوه بر ایران کشورهای اسپانیا، آفریقای‌جنوبی، ترکیه، نیجریه، مالزی، آرژانتین، ایتالیا، فنلاند، آمریکا، پرتغال، اندونزی، هند، پرو، یونان، تایلند، کره‌جنوبی، ژاپن، کلمبیا، فیلیپین، پاکستان، ازبکستان، امارات، آذربایجان، اردن و بلغارستاننیز در این نشست حضور دارند. معاون گردشگری به‌صورت جزئی‌تر درباره کسانی گفت که قرار است در این اجلاس حضور داشته باشند که مهمترین آنها دبیرکل سازمان جهانی گردشگری است: «برای نخستین‌بار دبیرکل جدید سازمان جهانی گردشگری به ایران می‌آید که تاثیر بسزایی در ارتباط ایران با UNWTO خواهد داشت. همچنین افرادی از دبیرخانه سازمان جهانی گردشگری، هیات اجرایی دبیرخانه اعضای وابسته سازمان جهانی گردشگری، سفرای کشورهای مختلف و افراد فعال در حوزه گردشگری، هتلداران، توراپراتورها، راهنمایان و دفاتر خدمات گردشگری در این همایش حضور دارند.»
همچنین تیموری از دو رویدادی گفت که در حاشیه این اجلاس قرار است برگزار شود: «سمینار بین‌المللی بهره‌گیری گردشگری فرهنگی از فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات و نمایشگاهی تحت عنوان استارت‌آپ‌های گردشگری از جمله رویدادهایی است که در حاشیه این اجلاس برگزار خواهد شد.» گفته شده هزینه این رویداد کاملا توسط بخش خصوصی پرداخت خواهد شد و دولت هیچ هزینه‌ای متقبل نشده و تنها نقش حمایتی را ایفا کرده است. با این همه، تیموری یکی از مهمترین ضعف‌های گردشگری کشور را عدم اطلاع‌رسانی و تبلیغات در این زمینه اعلام کرد: «متاسفانه هنوز نتوانسته‌ایم ظرفیت‌های گردشگری و جاذبه‌های موجود در کشور را معرفی کنیم. از یک طرف مقاصد گردشگر پذیر در بعد بین‌المللی به خوبی معرفی نشده است و از طرف دیگر در بعد داخلی نیز برای توزیع سفر در بین گردشگران داخلی نیز موفق عمل نکرده‌ایم.»
همچنین معاون گردشگری به این سوال که عضویت در سازمان جهانی گردشگری چه منفعتی برای کشور دارد توضیح داد: «ممکن است ما کمتر از این فرصت استفاده کرده باشیم؛ اما عضویت در سازمان‌های تخصصی یکی از مزایایی است که می‌توان حداقل در جریان اتفاقات و تصمیمات کلان دنیا قرار گرفت. حضور در فضاهای بین‌المللی بستر استفاده از مشورت‌های علمی را فراهم می‌کند. میزبانی از این اجلاس ما را به کشورهای مختلف معرفی می‌کند و اگر قرار بود خودمان این اطلاع‌رسانی را انجام دهیم باید هزینه‌های زیادی را متحمل می‌شدیم.»
تیموری در ادامه این نشست و در پاسخ به این سوال که تا چه حد برای معرفی همدان و برگزاری چنین اجلاس بین‌المللی اطلاع‌رسانی داخلی و خارجی شده، گفت: «در سطح تخصصی در مراکز علمی و پژوهشی اطلاع‌رسانی شده و افراد نخبه و متخصص در این همایش حضور دارند و مقالات را ارائه می‌کنند، اما باید با توان مضاعف رسانه‌ها این همایش‌ها اطلاع‌رسانی بهتر و مناسب‌تری داشته باشند، فهرست کاملی از چهره‌های شناخته شده علمی از تمام دنیا در این همایش‌ها حضور خواهند داشت، این افراد صاحبنام در حوزه علمی گردشگری هستند. هنوز یک هفته وقت داریم و در این یک هفته قطعا اطلاع‌رسانی خوبی انجام می‌شود.» به اعتقاد معاون گردشگری، با یک یا دو اجلاس بین‌المللی نمی‌توان انتظار داشت که گردشگری متحول شود. ما باید در بعد اطلاع‌رسانی و تخصصی پویا و فعال باشیم، به روزترین مقالات در این همایش ارائه می‌شود و افراد فعال حوزه گردشگری باید از این فرصت استفاده کنند.
آخرین فرصت «همدان ۲۰۱۸»
سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که چطور می‌توان تاثیر برگزاری چنین اجلاس‌های بین‌المللی را در بهبود وضعیت گردشگری داخلی و خارجی متوجه شد؟ بهنام افتخاریان، رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری همدان در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «گردشگری موضوعی نیست که به سادگی بتوان عوامل مختلف و اثرات آن را مورد بررسی قرار داد؛ اما قطعا تاثیر ناگهانی نخواهد گذاشت. در حال حاضر رویدادهای ۲۰۱۸ در همدان همچنان ادامه دارد و باید منتظر ماند و سپس درباره بازخوردهای آن به نتیجه‌گیری پرداخت.» او درباره آمادگی استان همدان برای میزبانی بین‌المللی ادامه می‌دهد: «از نظر هماهنگی مدیریتی شرایط بسیار فرق کرده و خوب شده است. مسوولان با برگزاری اتاق فکر به این موضوع به‌صورت جدی می‌پردازند که یک حسن محسوب می‌شود. همچنین شرکت‌های خصوصی نیز در این زمینه بسیار خوب عمل کرده‌اند و دفاتر خدمات مسافرتی زیادی نسبت به سال‌های گذشته شکل گرفته و پدیده بوم‌گردی در استان همدان به خوبی جا افتاده است.»
به گفته رئیس انجمن صنفی راهنمایان گردشگری همدان، زیرساخت‌های گردشگری این استان در شرایط فعلی مناسب است؛ مگر آنکه پذیرش گردشگر در این استان و در طول سال افزایش یابد. در این صورت نیاز به مراکز تفریحی و اقامتی بیشتری خواهد داشت. به باور افتخاریان، به‌طور کلی ایران چندان میزبان مهمان‌های بین‌المللی نبوده و برای همین طبیعی است که با برخیمشکلات روبه‌رو شود اما با این حال از آنجا که این اجلاس سومین برنامه بین‌المللی است که در استان همدان برگزار می‌شود به نظر می‌رسد این استان آمادگی میزبانی را داشته باشد. بی‌شک برگزاری چنین اجلاسی فرصتی خواهد بود تا «همدان ۲۰۱۸» آخرین تلاش‌های خود را برای بازاریابی گردشگری انجام دهد و بتواند بهترین استفاده را از شرایطی که برایش مهیا شده ببرد؛ به خصوص اگر تمام کشورهایی که معاون گردشگری از آنها نام برد در ایران حضور پیدا کنن
- 11
- 4
