مسعود تجریشی روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با ایرنا درباره وضعیت آینده دریاچه ارومیه توضیح داد: مطالعات مشاوران خارجی که برای وزارت نیرو انجام دادند نشان داد که دریاچه ارومیه حدود ۵۰۰ سال آینده، صاف و به یک پلایای طبیعی، خور و بیابانک و یا دریاچه نمک تبدیل می‌شود و دیگر دریاچه عمق به خودش نمی‌بیند یا اینکه آب می‌آید و پخش می‌شود و سریع هم تبخیر می‌شود.
** پلایا
پلایا مهمترین حوضه رسوبی در محیط تبخیری است، در واقع حوضه رسوبی بسته‌ای است که در پست‌ترین نقطه بیابانی و یا فرورفتگی‌های طبیعی به وجود می‌آید، در پلایا زهکش مشخصی وجود نداشته و شیب توپوگرافی آن نزدیک به صفر است.
با اینکه در پلایا سطح آب بالا است اما به علت اقلیم خشک و ویژگی قلیایی زیاد، پوشش گیاهی بسیار کم بوده و یا اصلاً وجود ندارد، پلایاها در فصل‌های مرطوب پر آب می‌شوند اما در فصل خشک آب خود را از دست می‌دهند، برخی پلایاها نیز همیشه خشک هستند.
در مورد شکل‌گیری پلایا نیز نظریات متفاوتی وجود دارد، برخی از پژوهشگران پلایا را باقیمانده دریاچه‌های بارای (pluvial lake) می‌دانند که در دوره‌های یخچالی و به دلیل بارش فراوان تشکیل شده‌اند و سپس با شروع هولوسن که با افزایش دما و کاهش باران همراه بوده، این‌گونه دریاچه‌ها، به‌تدریج تحلیل رفته و در نهایت به پلایا تغییر شکل داده‌اند.
مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: در چند سال گذشته به علت کاهش تراز آب دریاچه ارومیه درصد نمک در بستر آن بالا رفته است ازاین‌رو برداشت آن نه‌تنها خللی در کار ستاد احیا ایجاد نمی‌کند بلکه کمکی به احیای دریاچه خواهد بود.
وی تأکید کرد: بر این اساس برداشت نمک از بستر دریاچه با مجوز سازمان حفاظت محیط‌زیست امکان‌پذیر است اما باید این برداشت از مکان‌های تعیین‌شده انجام شود تا آسیب بیشتری به دریاچه وارد نشود.
تجریشی گفت: تمام دریاچه‌های موجود در دنیا به لحاظ طبیعی عمر مشخصی دارند، در واقع دریاچه‌ای که الآن می‌بینیم قبلاً دریا بوده است، مثلاً دریای خزر و دریاچه وان هزاران سال قبل به هم متصل بودند اما آب موجود در آنها به‌تدریج عقب‌نشینی کرده و از هم جدا شدند، در واقع به‌مرور رسوب‌گذاری انجام شد و فرسایش‌ها اتفاق افتاد و از همدیگر جدا افتادند.
معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: از نظر علم زمین‌شناسی دریاچه‌ها عمر مشخصی دارند و تمام آنها در آینده خشک می‌شوند و ما برای اینکه این زمان را در خصوص دریاچه ارومیه طولانی‌تر کنیم اقداماتی در قالبی ستاد احیای دریاچه ارومیه انجام می‌دهیم.
وی تأکید کرد: البته تمام این اقدامات باید کاملاً علمی و مطالعه شده باشد، یکی از کارهای پیشنهادی برای نجات دریاچه ارومیه انتقال آب خزر به آن بود که در این راستا اگر قرار بود آب دریای خزر به سمت دریاچه ارومیه منتقل شود؛ در این صورت عمر دریاچه به ۵۰ سال می‌رسید یعنی کوتاه می‌شد، چون نمک‌های خزر با وارد شدن به ارومیه در کف آن ته‌نشین می‌شد از این‌رو پروژه انتقال منتفی شد.
تجریشی گفت: بر این اساس محاسبات و مطالعات برای انتقال آب را انجام دادیم مخصوصاً بعد از مطالعاتی که مشاوران خارجی برای انتقال آب خزر به دریاچه ارومیه برای وزارت نیرو داشتند به این جمع‌بندی کارشناسی رسیدیم که باید مقداری از نمک‌های دریاچه ارومیه را از کف آن برداشت کنیم تا بیلان نمک به سمتی نرود که دریاچه صاف و مسطح شود.
البته به علت بارش‌های اخیر کشور تراز آبی دریاچه ارومیه اکنون تا حدودی بهبود یافته است، آخرین وضع تراز دریاچه ارومیه در اردیبهشت‌ماه نسبت به زمان مشابه سال گذشته ۱.۰۸ متر و نسبت به ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه سال گذشته) ۱.۶۱ متر افزایش یافته که با این افزایش تراز، اکنون حجم آب دریاچه به بیش از ۵.۱۹ میلیارد متر مکعب رسیده است درحالی‌که این میزان در روز مشابه سال قبل ۲.۱۳ میلیارد مترمکعب بود.
تراز دریاچه ارومیه از سال ۱۳۴۴ تا سال ۱۳۷۲ در حد فاصل یک هزار و ۲۷۴ متر تا یک هزار و ۲۷۸ متر متغیر بود، اما از این تاریخ به بعد روند کاهشی تراز دریاچه آغاز شد و تا سال ۱۳۹۳ کاهش متوسط سالانه ۴۰ سانتی‌متر و در مجموع ۸ متر از تراز دریاچه ارومیه به ثبت رسید.
پس از تصویب طرح نجات دریاچه ارومیه و با وجود تغییر چشمگیر نداشتن بارش‌های حوضه در چهار سال گذشته تراز دریاچه ارومیه نسبت به تراز احتمالی از روند گذشته با افزایش همراه شد که این نشان‌دهنده توقف روند کاهشی و تثبیت وضعیت دریاچه است.
به‌واسطه بارش‌های مناسب سال آبی جاری امیدواری به احیای این گنجینه آبی شمال غرب کشور و تحقق اهداف برنامه‌ریزی برای بازگشت به تراز واسط دریاچه (۱۲۷۲ متر) بیشتر شده است.
دریاچه ارومیه در سال ۱۳۵۴ به‌عنوان سایت رامسر (تالاب بین‌المللی) ثبت و در سال ۱۳۵۶ از سوی یونسکو جزو مناطق حفاظت‌شده اعلام شد.
حوضه آبریز این دریاچه با مساحت ۵۱ هزار و ۸۷۶ کیلومترمربع یکی از ۶ حوضه آبریز اصلی کشور است.
- 15
- 5
