خشکی ۹۷ درصد تالاب بین‌المللی گاوخونی با تامین حقابه رفع می‌شود/وسعت دریاچه ارومیه بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر مربع افزایش یافت

حسین اکبری روز شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: حفظ تالاب بین المللی گاوخونی به تامین حقابه آن وابسته است که باید تدابیری اتخاذ تا نیاز مهم این اکوسیستم طبیعی کم نظیر واقع در مرکز ایران تامین شود. 

وی اظهارداشت: این اداره کل از همه ظرفیت‌های ملی و استانی برای تامین حقابه تالاب گاوخونی استفاده خواهد کرد و در این راستا همه دستگاه‌ها و تشکلهای مردم نهاد باید کمک کنند زیرا چنانچه حقابه تالاب بین المللی گاوخونی داده نشود، ریزگردهای سمی ناشی از این تالاب سلامت ساکنان منطقه مرکزی ایران تا شعاع ۵۰۰ کیلومتری را تهدید خواهد کرد. 

وی با بیان اینکه ۹۷ درصد از وسعت تالاب بین المللی گاوخونی خشک است،  اظهارداشت: بر اساس مطالعاتی که توسط دانشگاه شهرکرد و دانشگاه شهید بهشتی تهران انجام شده، برای حفظ کارکردهای اکولوژی و زیست محیطی زاینده رود حداقل ۱۳۷ میلیون متر مکعب در سال و برای تالاب بین المللی گاوخونی ۱۷۶ میلیون متر مکعب در سال آب نیاز است. 

معاون نظارت و پایش محیط زیست اصفهان اضافه کرد: در مجموع برای حفظ این کارکردها به ۳۱۳ میلیون متر مکعب آب نیاز است. 

وی با اشاره به اینکه از ابتدای امسال تاکنون آبی به تالاب بین المللی گاوخونی نرسیده است، تصریح کرد: اداره کل محیط زیست استان اصفهان چندین بار درخواست کرده که سهمیه امسال تالاب بین المللی گاوخونی مشخص شود اما تاکنون جوابی دریافت نکرده است. 

اکبری با بیان اینکه آب رهاسازی شده برای کشت کشاورزان از سد زاینده رود تا سد رودشتین بوده و آبی به تالاب نرسیده است، تصریح کرد: پیش از این تلاش شده بود تا از سد رودشتین که در ۸۵ کیلومتری تالاب گاوخونی قرار دارد، از پساب زهکش‌های کشاورزی و پساب فاضلاب شهرهای واقع در مسیر آبی به میزان ۳۰۰ لیتر در ثانیه به سمت تالاب گاوخونی رها شود که این میزان آب نیز برای این تالاب موثر نیست. 

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای اصفهان در گفت و گو با ایرنا از افزایش خروجی سد رودشتین خبر داد و گفت: خروجی این سد از روز چهارشنبه هفته جاری افزایش یافت و به سمت تالاب بین المللی گاوخونی سرازیر شد.

حسن ساسانی با اشاره به اینکه میزان خروجی این سد بین سه تا پنج متر مکعب بر ثانیه متغیر است، تصریح کرد: با توجه به اینکه فاصله سد رودشتین تا تالاب گاوخونی طولانی است نباید انتظار داشت که آب به این تالاب برسد. 

وی درباره سهم تالاب گاوخونی از زاینده رود اظهار داشت: سهم رودخانه و تالاب با هم هستند که در مجموع ۱۷۶ میلیون متر مکعب در سال عنوان شده است . 

معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقهای اصفهان اضافه کرد: رهاسازی آب از سد رودشتین موجب می‌شود تا خشکی این مسیر از بین برود و چنانچه آبی در آینده در این بستر جاری شد، روان‌تر حرکت کند و به تالاب برسد. 

وی در پاسخ به اینکه " آینده ای که از آن نام می برید چه زمانی است، گفت: وارد سال آبی جدید شده‌ایم و هرگونه تصمیم گیری برای رهاسازی آب در زاینده‌رود به نظر شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده رود بستگی دارد. 

ساسانی افزود: سازمان آب منطقه‌ای اصفهان برای تشکیل جلسه شورای هماهنگی حوضه آبریز زاینده‌رود درخواست داده اما تاکنون جوابی دریافت نکرده است. 

تالاب بین المللی گاوخونی که منطقه ‌ای به وسعت ۴۷۶ کیلومتر مربع واقع در ۱۶۷ کیلومتری جنوب شرق اصفهان در کنار شهر ورزنه و در مجاورت تپه ‌های شنی واقع و ارتفاع آن از سطح دریا یکهزار و ۴۷۰ متر و بیشینه عمق آن ۱۵۰ سانتی متر است که بیش از یک دهه به جز یک مورد آنهم کوتاه مدت در سال ۹۵، آب را به خود ندیده است.

این تالاب در سال ۱۳۵۴ در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و نام آن در فهرست تالاب های بین المللی قرار گرفت که همواره یکی از زیستگاههای حیات وحش و پرندگان در فلات مرکزی ایران بود که اکنون خبری از موجودات زنده در آن نیست.

تالاب گاوخونی واقع در شرق اصفهان یکی از بزرگترین و مهم ترین تالاب های ایران است و درطول تاریخ علاوه بر ایجاد فضای فرح بخش در شرق اصفهان، مامنی برای پرندگان مهاجر و جانوران آبی و منبع درآمد و آسایش ساکنان این منطقه بوده است.

کاهش تبعات تغییرات آب و هوایی، تصفیه پساب های جاری شده در زاینده رود، پرکردن سفره های آب زیرزمینی، جلوگیری از سیلاب، گردشگری و مباحث فرهنگی، تثبیت شن های روان و گنجینه متنوع زیستی و ژنتیکی از جمله ارزش ها و کارکردهای تالاب گاوخونی است.

وسعت دریاچه ارومیه بیش از ۱۱۰۰ کیلومتر مربع افزایش یافت
رییس دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌غربی با اعلام اینکه مساحت دریاچه ارومیه به ۲ هزار و ۸۱۴ کیلومترمربع رسیده، بیان کرد: وسعت این دریاچه نسبت به زمان مشابه سال گذشته یک‌هزار و ۱۰۴ کیلومترمربع افزایش دارد.

فرهاد سرخوش روز شنبه در گفت و گو با ایرنا بیان کرد: تراز دریاچه ارومیه نیز طبق آخرین پایش به یک‌هزار و ۲۷۱ متر و ۲۸ سانتی‌متر رسید که در مقایسه با زمان مشابه سال گذشته یک متر و ۲ سانتی‌متر افزایش دارد.

وی با اعلام اینکه تراز دریاچه ارومیه نسبت به کمترین سطح ثبت شده برای آن یک‌متر و ۲۶ سانتی متر افزایش یافته، افزود: این دریاچه به دلیل حل شدن نمک در آب در برخی نقاط عمیق‌تر نیز شده است.

وی با اعلام اینکه دریاچه ارومیه یک حوضه آبی بسته است و تراز آن در فصل گرما کاهش می‌یابد، افزود: هرچند میزان تبخیر در دریاچه ارومیه به دلیل افزایش عمق و میزان ورودی آب نسبت به سال گذشته کم شده است ولی تراز دریاچه تا آغاز فصل بارش‌ها به روند کاهشی خود ادامه خواهد داد.

رییس دفتر استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه در آذربایجان‌غربی با بیان اینکه قبل از تشکیل این ستاد، تراز دریاچه ارومیه سالانه به طور متوسط ۴۰ سانتی‌متر کاهش می‌یافت، بیان کرد: برنامه‌ریزی، تخصیص اعتبار و تلاش دولت تدبیر و امید برای احیای این دریاچه، روند خشک شدن آن را متوقف کرد.

وی با بیان اینکه بارش‌های مناسب سال جاری به همراه اقدامات انجام شده در ستاد احیا باعث افزایش چشمگیر تراز دریاچه ارومیه شد، بیان کرد: هرساله شاهد کاهش نزدیک به ۷۰ سانتی‌متری تراز دریاچه ارومیه در فصل گرما هستیم اما این مقدار در زمان بارش‌ها جبران می‌شود.

سرخوش با اعلام اینکه طرح‌های مهم انتقال آب به دریاچه ارومیه تا پایان سال جاری به بهره‌برداری می‌رسد، افزود: در صورت بهره‌برداری از این طرح‌ها، تراز دریاچه ارومیه سالانه نزدیک به یک متر افزایش می‌یابد.

وی با تاکید بر اینکه طرح‌های انتقال آب به دریاچه ارومیه هنوز به بهره‌برداری نرسیده است، اضافه کرد: امسال چندین طرح انتقال آب به دریاچه به بهره برداری می‌رسد که نقش بسزایی در احیای نگین آبی آذربایجان خواهد داشت.

دریاچه ارومیه در قالب طرح‌های ستاد احیا قرار است ظرف مدت ۱۰ سال /از ۱۳۹۴/ به تراز اکولوژیک خود برسد؛ این دریاچه از اواسط دهه ۱۳۸۰ شروع به خشک شدن کرد و بنا بر آمار بین‌المللی تا سال ۲۰۱۵ میلادی حدود ۸۰ درصد از مساحت آن خشک شد.

همه کارشناسان داخلی و خارجی بر این عقیده هستند که مشارکت جوامع محلی در کنار اجرای طرح‌های مختلف، نقش مهمی در احیای نگین آبی آذربایجان دارد.