آب‌های گرم‌ شفابخش‌

برای رسیدن به شهر چشمه‌های بهشتی باید طولانی بودن راه را به جان بخرید و راهی سفر شوید. این‌جا فقط هوای خنک تابستانی، برف سنگین زمستانی و نمای زیبای طبیعی حرف نمی‌زند، بلکه اردبیل با وجود چشمه‌های آبگرم بزرگ‌ترین مرکز «توریست-درمانی» در کل ایران به شمار می آید. بعد از گذشتن از جاده‌ی کارت پستالی «اسالم-خلخال» در مسیر اردبیل، به سرعین می‌رسید.

‌چشمه های آبگرم و طبیعت بکر «کوه‌های سبلان» و ۱۱۸ چشمه معدنی در اردبیل از جاهای گردشگری و دیدنی استان اردبیل هر سال توریست‌های بسیاری را جذب می‌کنند. آب معدنی از جمله پدیده‌های جذاب گردشگری و پزشکی است که همواره مورد توجه همگان قرار گرفته است. 

به گزارش ایسنا، آب گرم های معدنی موجود در استان اردبیل در شهرهای سرعین، نیر، خلخال، مشگین شهر، گیوی و اردبیل پراکنده‌اند که علی رغم داشتن خواص درمانی لحظات مفرح و شادابی را برای شما و خانواده هایتان فراهم خواهند کرد. 

سرعین

سرعین‌ شهری است که هرسال توریست‌های بسیاری را جذب خود می کند و وجود همین چشمه‌های ارزشمند، علت نام‌گذاری سرعین شده‌ است؛ سرعین در لغت به‌معنی سرچشمه است. خاصیت درمانی مواد معدنی این چشمه‌ها، سرعین را به مرکز توریست-درمانی اردبیل تبدیل کرده است. سرعین در ۲۵ کیلومتری شهر اردبیل واقع است که چشمه های آبگرمش سبب شهرت آن شده و هرساله در فصول مختلف سال بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی برای استفاده از خواص درمانی آب های گرمش به این دیار سفر می کنند. به غیر از آب گرم، دو استخر آب سرد با آبی گازدار نیز در این شهر وجود دارد که می توان از آب گازدارش برای رفع و درمان سنگ کلیه بهره برد. این استخرها در ۵ کیلومتری سرعین قرار دارد و در دره ای به نام ویلا دره واقع شده که طبیعت و چشم اندازی فوق‌العاده دارد. 

گاومیش گلی

آبگرم گاومیش گلی که پرآب‌ترین چشمه معدنی سرعین است که علاوه بر آبدهی بالا، از وسعت زیادی نیز برخوردار است. این آبگرم روی دره‌ای قرار دارد و مراجعه‌کنندگان می‌توانند در استخری روباز به مساحت ۴۰۰ متر با عمق ۱۳۰ سانتی‌متر شنا کنند. دمای آب حدود ۴۶ درجه سانتی‌گراد است و به علت داشتن ترکیب کلرو بیکربناته سدیک و کلسیک، در درمان بیماری‌های عمومی، سیستم حرکتی (دردهای مزمن روماتیسمی)، بیماری‌های زنان، خنازیر و بیماری‌های قلبی و نیز تقویت عمومی بدن سودمند است. 

بِش باجیلار

آب‌درمانی بِش باجیلار که دمای آن ۳۵ درجه سانتیگراداست و کدر و بوداربوده و کمی مزه ترش دارد. از این آبگرم برای درمان بیماری‌های عمومی و تسکین دردهای عصبی و مفصلی استفاده می‌شود. 

چشمه آب چشم یا گوز سویی که دمای آن نسبت به سایر چشمه‌های شهر سرعین کمتر و در حدود ۲۱ درجه سانتی‌گراد است. آب این چشمه از نظر شیمیایی تقریباً اسیدی بوده و مزه گس دارد و بی‌بو است. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های چشم مناسب است. 

ژنرال

چشمه آبگرم ژنرال که دمای آب این چشمه ۴۳ درجه سانتی‌گراد است و کمی مزه ترش دارد. آب چشمه ژنرال برای تسکین دردهای عضلانی و رماتیسم مناسب است. 

پهنلو

چشمه آبگرم پهنلوکه در شمال شهر سرعین واقع شده است. آب این چشمه ۴۲ درجه سانتی‌گراد حرارت دارد و متمایل به رنگ سبز می‌باشد. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های عمومی و تسکین دردهای مفصلی و اعصاب مناسب است. 

ساری سو

چشمه آبگرم ساری سو که خاصیت اسیدی دارد و دمای آن ۴۵ درجه سانتی‌گراد است. آب این چشمه برای درمان دردهای رماتیسمی و مفصلی مفید است و موجب گشاد شدن رگ‌های خونی و کند شدن ضربان قلب می‌شود. آب معدنی ساری سو فعالیت دستگاه گوارش و کلیه را زیاد می‌کند. 

قره سو

چشمه آبگرم قره‌سو که در مجاورت آبگرم ساری سو قرار دارد و دمای آن ۴۵ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. آب این چشمه بی‌رنگ بوده و مزه گس دارد و برای بهبود دردهای رماتیسمی مفید بوده و موجب آرامش اعصاب و روان می‌گردد. علاوه بر این چشمه های آبگرم ۲۰ مجتمع بزرگ آبدرمانی با امکانات رفاهی و تفریحی آماده پذیرایی از گردشگران داخلی و خارجی است. 

نیر

به شهرستان نیر می رسیم شهری که  ۳۱ کیلومتری شهر اردبیل واقع است و دارای چشمه‌های آب متعدد که معروفترین آن تفرجگاه بولاغلار می‌باشد. این چشمه دارای آبی گواراست که در بخشی از آن پرورش ماهی هم انجام می‌شود. از جمله جاذبه‌های دیگر شهر نیر وجود آبگرم‌های متعدد با خاصیت درمانی است درجه حرارت بعضی از آنها تا ۵۶ درجه سانتیگراد نیز ثبت شده‌است و برای درمان امراض پوستی مفید تشخیص داده شده‌ است. وجود منطقه زیبای بولاغلار در این شهر، آب و هوای خنک و طبیعت سبز و دلچسب فصول بهار و تابستان حاکی از پتانسیل مطلوب شهرستان برای گردشگری و توریسم است.

بوشلی (برجلو)

در ۴ کیلومتری شهر نیر و ۴۰ کیلومتری شهر اردبیل واقع شده است. آب این چشمه ۵۴ درجه سانتی‌گراد حرارت دارد و از نظر ظاهری زلال و بی‌رنگ، بی‌بو و کمی شور است. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های پوستی، بیماری‌های مزمن زنان، دردهای رماتیسمی، بیماری‌های اعصاب و بیماری‌های متابولیکی و گوارشی مفید است. 

قینرجه

در ۴ کیلومتری شهر نیر و بالاتر از چشمه بوشلی در مجاورت جاده اردبیل- سراب در پای کوهی واقع شده است. آب این چشمه به صورت دائمی و جوشان از زمین خارج می‌شود و دمای آن در حدود ۶۵ درجه سانتی‌گراد است. آب از نظر ظاهری زلال و بی‌رنگ بوده و دارای بوی هیدروژن سولفورو است. در آب این چشمه املاحی همچون آهن، سیلیس و مواد رادیواکتیو نیز یافت می‌شود. آب این چشمه برای درمان دردهای سیستم حرکتی (دردهای مزمن رماتیسمی و پا)، بیماری‌های پوستی و زنان مفید تشخیص داده شده است. 

ایستی سو 

در ۴ کیلومتری شهرستان نیر و یک کیلومتری روستای سقزچی قرار دارد و به همین دلیل این چشمه با نام چشمه سقزچی نیز خوانده می‌شود. دمای آب در مظهر چشمه ۳۹ درجه سانتی‌گراد است و ظاهری زلال و بی‌رنگ دارد و بی‌بو و کمی شور می‌باشد. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های گوارشی، بیماری‌های عمومی، اعصاب و سیستم حرکتی مفید تشخیص داده شده است. 

دیپگل یا دیپ سیز گل

در ۴ کیلومتری شهر نیر و یک کیلومتری روستای سقزچی در نزدیکی چشمه ایستی سو واقع شده است. دمای آب در مظهر چشمه در حدود ۳۰ درجه سانتی‌گراد است و ظاهری شفاف، بی‌رنگ دارد و بی‌بو و کمی شور می‌باشد. از آب این چشمه برای درمان بیماری‌های مفاصل، گوارشی و متابولیکی و دردهای عصبی استفاده می‌شود. 

قره شیران 

این چشمه در روستای قره شیران در ۵ کیلومتری شهر نیر واقع شده است. آب این چشمه تقریباً کدر، کمی شور و بودار است. آب این چشمه برای درمان دردهای مفاصل، رماتیسم و امراض پوستی توسط اهالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. 

مشگین شهر

به شهرستان مشگین شهر می رسیم  شهری کهن در استان اردبیل، با قدمتی برابر با حکومت ساسانیان که در کنار جاذبه‌های تاریخی، طبیعتی سرسبز با چشم‌اندازهایی خارق‌العاده آب گزم معدنی زیادی دارد که آن را پیش‌کش گردشگران می‌کند. 

قینرجه

این آبگرم در دامنه‌های ییلاقی کوه سبلان در ۱۲ کیلومتری جنوب مشگین شهر واقع شده است. این چشمه با دمای آب ۸۶ درجه سانتی‌گراد، گرم‌ترین چشمه آب معدنی در جهان است. تفاوت دمای آب این چشمه با آب خنک رودخانه مجاور آن در فصل زمستان و خلق مناظر زیبایی از یخ، برف و بخار، انسان را به شگفتی وامی‌دارد. 

در سال‌های اخیر با احداث مجتمع آب‌درمانی قینرجه، استفاده از این چشمه از حالت سنتی خارج شده و به صورت مدرن انجام می‌شود. 

دودو 

دودو در ۱۶ کیلومتری مشگین شهر قرار دارد. دمای آب این چشمه ۴۳ درجه بوده و ظاهری شفاف و بی‌رنگ دارد و بی‌بو و بی‌مزه است. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های رماتیسمی و عصبی مفید است. 

شابیل 

شابیل در ۲۷ کیلومتری لاهرود شهرستان مشگین شهر قرار دارد. حرارت آب این چشمه ۴۸ درجه بوده و ظاهر آن شفاف، بی‌رنگ، کمی بودار و کمی ترش مزه است. آب این چشمه مقدار زیادی اسید کربنیک دارد و به همین جهت برای درمان دردهای پا و کمر مفید است و بیشتر مورد استفاده کوهنوردان است. 

ایلاندو

در ۱۵ کیلومتری مشگین شهر و در نزدیکی چشمه دودو قرار دارد. دمای آب این چشمه ۳۶ درجه است و از نظر ظاهری بی‌رنگ، بی‌مزه و کمی بودار است. از آب این چشمه برای درمان بیماری‌های چشم، مفاصل و پوست استفاده می‌شود. 

موئیل 

در ۱۶ کیلومتری مشگین‌شهر قرار دارد. دمای آب این چشمه ۴۵ درجه سانتی‌گراد است و از نظر ظاهری بی‌رنگ، شفاف، بی‌بو و کمی شور است. اهالی روستای موئیل از آب این چشمه برای درمان بیماری‌های عمومی، ترمیم زخم‌ها، سیستم حرکتی، اعصاب و بیماری‌های گوارشی استفاده می‌کنند. 

آق سو

در ۳ کیلومتری مشگین شهر و در ۶ کیلومتری روستای وله زیر در سه راه قنیرجه به ملک سویی واقع شده است. از آب این چشمه برای درمان دردهای عصبی و بیماری‌های دست و پا و نیز تقویت عمومی بدن استفاده می‌شود. 

ملک سویی

در ۲۳ کیلومتری مشگین شهر و بالاتر از موئیل واقع شده است. آب این چشمه ۳۵ درجه حرارت دارد و برای درمان دردهای روماتیسمی مفید است. 

قوتور سویی 

قوتور سویی یکی از مشهورترین چشمه‌های مشگین شهر می‌باشد که در ۲۵ کیلومتری لاهرود و ۴۸ کیلومتری مشگین شهر قرار دارد. آب این چشمه از نظر ظاهری زلال، شفاف، کمی ترش مزه، بی‌رنگ و بودار است. دمای آب این چشمه ۳۵ درجه و به دلیل داشتن گوگرد، بسیار اسیدی است و برای درمان بیماری‌های پوستی و چربی مفید است اما استفاده بیش از ۴۵ دقیقه از این آب در هر نوبت به دلیل وجود گازهای سمی خطرناک است.

یدی بلوک 

این چشمه در ۳ کیلومتری وکیل‌آباد واقع شده است. آب این چشمه به طور دائمی و جوشان جریان دارد و دمای آن ۳۲ درجه بوده و مزه آن گس و رنگ آن مایل به آبی و بودار است. آب این چشمه برای درمان بیماری‌های پوستی و دردهای مفصلی مفید است. چشمه آب معدنی یدی بلوک دارای ۷ دهانه می‌باشد. 

خلخال

شهرستان خلخال منطقه کوهستانی با طبیعتی بکر زیبا که در جنوب استان اردبیل واقع شده است و مرکز آن شهر خلخال یا هروآباد است .

ازناو یا ازنو 

چشمه ازناو یا ازنو منطقه‌ای کوهستانی است که در جنوب شهر خلخال واقع شده است. بلندترین نقطه این محدوده قله ازنو می‌باشد که در ۲۳۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و از دامنه ضلع غربی این قله و از ارتفاع حدود ۱۹۰۰متری چشمه آبی گوارا و خنک خارج می‌شود که به چشمه ازناو شهرت دارد. به سبب وجود ۵ غار طبیعی بزرگ و کوچک در سازه‌های آهکی، شرایط زیستگاهی بسیار مناسب برای کبک، کل و بز وحشی وجود دارد.

میرعدیل 

چشمه میرعدیل یا میرعادل از جمله چشمه‌های پرآب و گوارا همراه با مناظر و چشم‌اندازهای بدیع شهرستان خلخال است که در شمال شرقی روستای اندبیل قرار دارد. چشمه میرعدیل در ارتفاع حدود ۲۰۰۰ متری ضلع غربی رشته ارتفاعات باغرو واقع شده است. 

آبگرم خلخال 

چشمه آب گرم خلخال در ۲۲ کیلومتری شمال غربی هروآباد به فاصله ۹۶ کیلومتری میانه از زمین خارج می‌شود. آب گرم خلخال از دسته آب‌های بی‌کربناته سدیک گرم و گازدار است که در درمان بیماری‌های مفصلی و رماتیسم مؤثر است. 

گیوی

آبگرم گیوی که در شهرستان کوثر اردبیل واقع شده، دارای خواص درمانی برای مریضی‌های پوستی و مفصلی مثل رماتیسم و درد مفصل است. این آبگرم در نزدیکی شهرستان زیبای خلخال است و اطراف آن مناظر طبیعی و باغ‌های زیبایی وجود دارد که این مکان را به محلی مناسب برای اقامت تبدیل کرده است. 

اردبیل 

آبگرم و آب درمانی سردابه، در دامنه زیبای کوهستان سبلان در ۲۰ کیلومتری شهر اردبیل واقع شده. این آب درمانی قبلا به صورت سنتی استفاده می شده، ولی اخیراً به صورت مجتمع آب درمانی مورد بهره برداری قرار گرفته است. مهمترین خاصیت این آب گرم درمان زردی پوست یا یرقان است. 

گزارش از: سمیه درازی، ایسنا