رودخانه وحشی
در حالی كه رودخانه خروشان كرج همچنان بی‌رحمانه قربانی می‌گیرد و اجساد برخی غرق‌شدگان هنوز پیدا نشده است، بسیاری از مردم، بی‌توجه به هشدارهای ایمنی، باز هم به حریم رودخانه نزدیك می‌شوند. براساس آمارها، از ابتدای امسال تاكنون، ۱۶ نفر در رودخانه كرج و یك نفر در رودخانه طالقان جان خود را بر اثر سقوط در آن از دست داده‌اند. تقریبا روزی نیست كه با شنیدن خبر غرق‌شدگی هموطنان‌مان در این رودخانه سركش و یاغی، دلمان نلرزد و آتش نگیرد. انگار هنوز خیلی‌ها عمق فاجعه را درك نكرده‌اند كه وقتی مسیرشان به سمت استان البرز و چالوس و آن آب و هوای دلربایش می‌افتد، تمام غرق‌شدگی‌ها و درد خانواده‌های داغدار را فراموش كرده و یكراست به حاشیه رودخانه می‌روند و می‌شود آنچه كه نباید بشود.
كاری نكردند
حسن خالقی خبر نداشت ۱۴خردادماه، آخرین روزی است كه پسر كوچولوی شش‌ساله‌اش را می‌بیند. قرار بود برای تفریح به آستارا بروند، اما داغ ابوالفضل به دلش ماند. تازه چند روز است كه جسدش را از آب گرفته‌اند و به پدرش داده‌اند. تا ساعت ۱۱ و ۲۰ دقیقه ابوالفضل جلوی چشمش بود، اما ده دقیقه بعد، پسرك ناپدید شد. پدر هنوز هم مرگ پسرش را باور ندارد و با لحنی عصبانی می‌گوید: «همه جا را گشتیم، اما نبود. منتظر هلال‌احمر و غواص‌هایش بودم، اما نیامدند. هیچ‌كس به دادمان نرسید و آخر دست به دامان غواصان محلی شدیم و توانستند جسد پسرم را صد متر دورتر از جایی كه نشسته بودیم، پیدا كنند. نه هلال‌احمر و نه ۱۱۰ كرج هیچ كاری برای ما نكردند. تیپ ۶۵ ارتش هم آنجا بود، اما بخشدار حتی یك نامه به آنها نزد كه به ما غواص بدهند. شكایت اینها را به چه‌كسی ببریم؟»
اثری از دخترم نیست
مادر طهورا توكلی، هنوز هم با دیدن شماره تلفن ناشناس، می‌میرد و دوباره زنده می‌شود. او هم دخترك هشت‌ساله‌اش را ۱۵ خردادماه در محله جیرز درده، از دست داد. مادر طهورا از روز حادثه توضیح می‌دهد: «آن روز دخترم می‌خواست لباس عوض‌كند، اما به خاطر شلوغی آنجا، بین دو آلاچیق ایستاد تا دیده نشود. او فقط نیم متر با رودخانه بسیار عمیق و خروشان فاصله داشت. به من گفت برو از بابا بپرس ناهار آماده شده است؟ تا سرم را برگردانم، یكدفعه همه گفتند دخترت داخل رودخانه سقوط كرد. مردی كه آنجا بود، داخل آب پرید تا دخترم را نجات دهد.
موهای بچه را گرفت، اما آب آن‌قدر سرد بود كه دست‌هایش كرخت شد و طهورا از دستش رها شد. ۲۰۰ متر جلوتر، مرد دیگری هم او را دیده و به حاشیه رودخانه رفته بود تا بتواند دخترم را بگیرد، اما جریان سریع آب او را برده بود. فردای روز حادثه، چند غواص محلی آمدند و گفتند ما سفره‌خانه داریم و وقتی خبر را شنیدیم، دلمان سوخت و برای كمك آمدیم. غواصان ارتش هم آمدند، اما پیدایش نكردند. هلال‌احمر هم گفت سه بار تا الان همه جا را گشته‌ایم، اما نتوانسته‌ایم او را پیدا كنیم. چند وقت پیش هم با چند نفر از اعضای خانواده به محل حادثه رفتیم و همه جا را گشتیم، اما نبود. همه جا عكسش را پخش‌كردیم، بیمارستان‌های چالوس، آگاهی، مساجد، همه جا، اما تا الان كه نزدیك ۴۰ روز می‌گذرد، خبری از او نشده است.»
۱۶نفر غرق شدند
امسال بارش‌ها آن‌قدر زیاد و غیرقابل انتظار بود كه فتح‌ا... هاشمینژاد، رئیس جمعیت هلال‌احمركرج هم به آن اعتراف می‌كند، اما غرق‌شدگی‌هایی‌كه از اول امسال تا الان اتفاق افتاده، كام او را تلخ كرده است. او به جام‌جم می‌گوید: «جریان شدید و سردی بیش از حد آب باعث شد بیشتر افرادی‌كه به هر علتی مانند سلفی گرفتن درون آن سقوط می‌كنند، به دلیل كرختی ناشی از سرما، بیش از چند دقیقه دوام نیاورند. آب آن‌قدر سرد است كه حتی احتمال سكته وجود دارد. حتی اگر نجاتگری هم وارد آن شود، احتمال غرق شدنش وجود دارد. این آب حتی به اجساد هم رحم نمی‌كند.
عمده جسدهایی‌كه پیدا كرده‌ایم، به خاطر برخوردهای متعدد با اجسام درون رودخانه، به‌خصوص سنگ‌ها، شكستگی متعدد داشته‌اند و لباس‌هایشان به خاطر جریان بالای آب كنده شده بود.»
هاشمینژاد از رفتار غیراصولی و اشتباه برخی خانواده‌ها گله دارد كه به محض سقوط فرزند یا اطرافیانشان به درون آب، یكی پس از دیگری وارد آن می‌شوند تا او را نجات دهند. «مثلا در موردی، چهار نفر پشت سر هم برای نجات دیگری وارد آب شدند كه دو نفر نجات پیدا كرده و دو نفر دیگر غرق شدند. البته من به آنها حق می‌دهم، اما این كار بسیار اشتباه است و باعث مرگ دو نفر می‌شود. باید صبورانه اجازه دهند غواصان و امدادگران با رعایت نكات ایمنی عملیات خود را انجام دهند.»
نقاط كور
بسیاری از خانواده‌ها با سقوط فرزند یا اطرافیانشان به درون آب، زمین و زمان را به‌هم می‌دوزند كه زنده یا مرده‌اش را به دست آورند. آنها در حالی روی خواسته‌شان پافشاری می‌كنند كه به گفته هاشمینژاد، نمی‌دانند بعضی نقاط رودخانه اصلا قابلیت جست‌وجو ندارد. «تعدادی غواص محلی داریم‌كه در كنار ما و آتش‌نشانی، اقدامات امدادی را انجام می‌دهند، اما جست‌وجو به این سادگی نیست. گاهی اجساد، به‌خصوص جسد كودكان، زیر كنده درخت، سنگ یا نقاط دیگر پنهان شده و با كم و زیاد شدن آب، از جایش رها می‌شود.
برای طهورا، پنج بار از قسمت درده تا ورودی سد را گشته‌ایم، ولی پیدایش نكرده‌ایم. ۱۶ مفقودی داشتیم كه اجساد ۱۵ نفرشان پیدا شده و فقط همین دختر هشت‌ساله همچنان مفقود است. مردم نمی‌دانند، اما ما و تمام نهادهای امدادی تا جایی‌كه توانسته‌ایم سعی كرده‌ایم امكانات لازم را برای نجات یا پیدا كردن اجساد فراهم كنیم. الان ما، پنج لباس وت سوت و دو لباس غواصی و انواع امكانات در اختیار غواصان محلی قرار داده‌ایم تا بهتر اقدام‌كنند. سد قایق داده و در مجموع، همه و حتی تیپ ۶۵ نوهد ارتش نیز سعی می‌كنند به نحوی كمك كنند.»
گروه دیگری كه به پیدا كردن اجساد كمك می‌كنند، افراد غیرفنی هستند كه به گفته رئیس جمعیت هلال‌احمر كرج، به طور بصری و با توجه به ابزارآلات و تجربه خود، حاشیه رودخانه را جست‌وجو می‌كنند تا نشانه‌ای از اجساد پیدا كنند. اگر جسدی پیدا شود، آتش‌نشانان با استفاده از كارگاه فنی و ریختن طناب، جسد را در حالت ایمن از آب خارج می‌كنند. او دوباره به وظیفه ذاتی هلال‌احمر یعنی جست‌وجو و نجات افراد زنده تاكید می‌كند و می‌گوید: «تا اینجا ما پای كار هستیم، اما براساس مصوبات موجود، تامین غواص برای جست‌وجوی اجساد در پشت سد و رودخانه به عهده آب منطقه‌ای البرز و تهران است‌كه مدیریت سد و رودخانه را عهده‌دار است. الان هم پذیرفته‌اند و قرار است با یك شركت غواصی قرارداد ببندند تا مردم بدانند برای انجام غواصی در قسمت‌های عمیق، باید سراغ چه شركتی بروند.»
غرق‌شدگی در سفره خانه صحت ندارد
عده‌ای می‌گویند غرق‌شدگی بیشتر در مسیر سفره خانه‌ها و رستوران‌هایی اتفاق افتاده كه در مسیر رودخانه‌ها قرار دارند و ایمن‌سازی نشده‌اند، اما هاشمی نژاد، این ادعا را تكذیب می‌كند و می‌گوید چنین گزارشی از مكان‌هایی كه رسمی و زیرنظر سازمان گردشگری فعالیت می‌كنند، دریافت نكرده است. به‌گفته او این مكان‌ها، نرده‌كشی شده است و افراد آنجا، نكات ایمنی را به مسافران گوشزد می‌كنند تا سمت آب نروند. اگر فردی در چنین مناطقی در آب سقوط كند، غواصان محلی فرد را نجات می‌دهند، عمده مشكل به اعتقاد او، در محله پل خواب، درده و بعضی نقاط بعد از سد است كه مردم ماشین را پارك و كنار رودخانه اتراق می‌كنند.
اتراق نكردن خانواده‌ها كنار آب رودخانه بخصوص در زمانی كه كودكی همراه خود دارند، اولین نكته‌ای است كه رئیس هلال‌احمر كرج بارها روی آن تاكید می‌كند و ادامه می‌دهد: «هنگام غرق‌شدگی، اطرافیان از ورود به رودخانه خودداری کنند و اجازه دهند همكاران و غواصان كار تخصصی خود را انجام دهند. حدود صد بنر حاوی هشدار مرگ در سراسر چالوس نصب شده است تا مردم به آب نزدیك نشوند. دیگر چه باید بكنیم تا مردم متوجه خطر شوند. خود مردم هم باید به هشدارها توجه كنند.»
- 11
- 3
