«من مجاز نیستم که بودجه جشنواره جهانی فیلم فجر را اعلام کنم، چون با وزارت ارشاد قرارداد بستم و آنها وظیفه دارند اگر خواستند براساس سیاست هایشان این بودجه را اعلام کنند. البته بسیار مشتاقم این بودجه به شکل مقایسه ای با بودجه ۱۰ سال گذشته همه جشنواره ها منتشر شود». این پاسخی مبهم بود که رضا میرکریمی دبیر سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر در قبال پرسش ر بانی فیلم در جریان برگزاری نشست خبری این رویداد سینمایی مطرح کرد. پاسخی کلی که مصداق فرار رو به جلو بود و نشان از آن داشت گوینده اش مصمم است توپ را به زمین دیگری بیندازد و طفره رود.
به تازگی اما مشخص شده که برگزاری این دوره از جشنواره جهانی فیلم فجر هشت میلیارد تومان خرج روی دست وزارت ارشاد گذاشته که طبعاً با توجه به نتایج معمولی و کم دامنه آن رقم به شدت کلان و قابل اعتنایی است. حتی اگر بخش عمده ای از این رقم از سوی اسپانسرهای احتمالی فراهم شده باشد که همچنان در این صورت هم نمی توان از مسئله بررسی نحوه هزینه کرد آن با اغماض گذشت. به ویژه آنکه عباس صالحی وزیر ارشاد نیز اخیراً در این باره با تأکید بر لزوم روشنگری درباره بودجه های صرف شده گفت: «مردم حقشان است در جریان بودجه ها و هزینه ها باشند و همین باعث می شود ما یک ناظر بیرونی در زمینه های فساد داشته باشیم تا هرگونه اشتباه احتمالی را کاهش دهیم».
این در حالی است که دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر ۳۵ در جلسه ای غیرخبری و دوستانه که با تعدادی از اهالی رسانه و مطبوعات داشت، در مواجهه با این انتقاد که اصولاً جداسازی بخش جهانی از ملی در جشنواره فیلم فجر در این چند سال چه دستاوردهایی داشته و زمینه ساز حضور کدامیک از سینماگران مطرح جهانی در ایران بوده است، به استدلالهای کلی رو آورد و ثمربخشی چنین فستیوالی را صرفاً در گرو استمرار آن در بلند مدت دانست و مثال قانع کننده و روشنی نیاورد.
اخیراً با ثبت درخواست ایلنا در سامانه دسترسی آزاد به اطلاعات در روز دوم خرداد سال ۹۶ برای دسترسی به میزان بودجه و هزینه سی و پنجمین دوره جشنواره ملی فیلم فجر که در سال ۹۵ و سی و پنجمین جشنواره جهانی فیلم فجر که در بهار سال ۹۶ برگزار شده است، این سامانه در پاسخ اعلام کرده است: بودجه و هزینه سی و پنجمین دوره جشنواره فیلم فجر در بخش ملی بیش از ۱۱ میلیارد تومان و در بخش جهانی بیش از ۸ میلیارد تومان بوده است. براساس اطلاعات ارایه شده در این سامانه، رقم دقیق بودجه و هزینه سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در بخش ملی ۱۱۶/۷۱۴/۹۹۹/۷۳۲ ریال، معادل یازده میلیارد و ۶۷۱ میلیون و ۴۹۹ هزار و ۹۷۳تومان بوده است. هزینه و بودجه سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در بخش جهانی نیز ۸۴/۲۵۷/۱۳۹/۴۳۷ ریال، معادل ۸ میلیارد و ۴۵۲ میلیون و ۷۱۳ هزار و ۹۴۳ تومان بوده است.
با این وصف همچنان می توان با رجوع به بودجه های تخمین زده شده که طی دوره های گذشته مصروف برگزاری جشنواره فیلم فجر شده می توان دریافت گریز اغلب مسوولان و مدیران و عدم تمایلشان به اعلام صریح رقم هزینه ها، فضایی مبهم و شائبه برانگیز را پیرامون این قضیه ایجاد کرده و گاه به آن دامن نیز زده است. مثلاً در سال ۹۰ در دوره ریاست جواد شمقدری در سازمان سینمایی، برآوردهای غیررسمی از برگزاری جشنواره فیلم فجر با رقم بودجه ای حدود ۱۲ میلیارد تومان حکایت داشت. رقمی که به گفته مسوولان سینمایی وقت، بیشتر آن با تکیه بر حامیان مالی تأمین شد، اما همچنان سهم بودجه های دولتی نیز در آن مشهود و قابل حدس بود و برای آن مقطع عددی جالب توجه و حتی عجیب به نظر می رسید. در هر حال اهمیت پرداختن به چنین موضوعی و شفاف سازی نسبت به آن را باید امیدوارانه در این نکته جست و جو کرد که در صورت تحقق روشنگری، تصمیم گیری های مدیران در دوره های آتی تابع موارد کارشناسی شده بیشتری خواهد بود. مواردی که قطعاً راه را بر سو استفاده های احتمالی و ریخت و پاشهای بی ضابطه خواهند بست.
بانی فیلم در سلسله گزارشهایی در گفت و گو با تعدادی از مدیران مسوول و دست اندرکار در عرصه سینما و هنرمندان به آسیب شناسی این مسائل خواهد پرداخت که بخش نخست آن امروز از نظرتان خواهد گذشت.
علیرضا تابش:جشنواره ها باید راه را برای آغاز پویشی نو هموار کنند
علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی در پاسخ به این پرسش که آیا صرف بودجه ۱۹ میلیاردی بخش ملی و بین الملل جشنواره فجر متناسب با دستاوردهای آن بوده است یا نه، به بانی فیلم گفت: جشنواره هاى فجر جایگاه اولیه در مجامع بین‌المللی را از این حقیقت کسب کرده اند که محلی مناسب برای شناسایی محصولات جدید سینمای ایران بوده اند. قابلیت‌های غیر قابل انکار امروزی در ورود به حوزه‌های تولید و مصرف داخلی و بین‌المللی گواه آن است که سینما نه تنها از هر حوزه فرهنگی دیگر پیشگام‌تر و راست قامت‌تر گام برداشته، بلکه در حوزه تولید، در چارچوب اقتصاد مقاومتی الگوهایی مناسب را نیز طرح‌ریزی کرده است.
مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی ادامه داد: با این جایگاه ملی و بین‌المللی، ضرورى است که افق‌هایی کمی دورتر را نیز دید. چهار سال دیگر در سال ١۴٠٠ خورشیدی چهل سالگی جشنواره را جشن خواهیم گرفت. باید با توجه به واقعیت‌های موجود، دورنمایی واقع‌گرایانه را از هم اکنون برای جشنواره فیلم فجر و کلیت سینمای امروز ایران ترسیم کرد و بار دیگر بر باز تعریف چرخه اقتصادی و روزآمدی آن در زیر ساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، تأکید کرد.
وی درباره ارزیابی خود نسبت به شفاف سازی صرف این بودجه ها برای عملکرد بهتر مدیران و تصمیم گیریهای شایسته عنوان کرد: سال گذشته از سوى وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامى لزوم شفافیت مالی جشنواره هاى فیلم فجر، به رییس وقت سازمان سینمایی ابلاغ شد، همان زمان آقاى مهندس حیدریان مشاور ارشد وزیر بود و جلسات متعددى در باب ارزیابى و آسیب شناسى جشنواره و حرکت رو به جلوى آن با دست اندرکاران برگزارى، مدیران سینمایى ، مدیرعامل خانه سینما، کارشناسان فرهنگى و هنرى برگزار کردند. این شیوه و روش همچنان در دوره ریاست ایشان بر سازمان سینمایى برقرار بوده و جلسات و نشست هاى مشورت فراوانى برای بهتر برگزار شدن جشنواره ها، پاسخگویى به افکار عمومى و شفافیت لازم و ساماندهى حامیان مالى جشنواره هاى سینمایى و …داشته اند که به موقع خودش نتایج این تصمیمات اطلاع رسانى خواهد شد. ضمن اینکه شفافیت یکی از سرفصل های جدی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامى است و این مساله در دوره جدید نیز مورد تاکید و ابلاغ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامى قرار گرفته است.
تابش در پاسخ به اینکه سرمایه گذاری روی جشنواره هایی از این دست در چه صورت می تواند روی اعتلای سینمای ایران و جریان فیلمسازی مؤثر باشد، خاطرنشان کرد: رسانه ها و افکار عمومى هم به عنوان ناظران در این حوزه سبب مى شوند سیاستگذاران و مجریان رویدادها و فعالیت هاى فرهنگى در همه بخش ها تصمیم و جهت گیرى درست ترى بگیرند، در این راه، تبادل اندیشه با تمام صاحب نظران از جمله نیروهای مجرب و جوان از الزامات است.
وی گفت: جشنواره و سینمای ایران پدیده‌ای دهه شصتی است که در این مقطع، دهه شصتی‌ها خود را مالک آن می‌دانند و خواسته‌های خود را در این زمینه مطالبه می‌کنند. سازمان سینمایى، بنیاد سینمایی فارابی، موسسه رسانه هاى تصویرى، خانه سینما و… در مقام نهادهایی که از سال‌های آغازین تا امروز در کنار نهاد ملی جشنواره از آن حمایت کرده اند، می توانند همچنان در کنار پیشکسوتان و آینده‌سازان، نقش خود را در تعالى سینمای ایران و بسترسازی برای مسیرهای پیش روی آن ایفا کنند. راه فردا در گریز از روزمرگی رقم می‌خورد و جشنواره ها به عنوان نهادهایی که با حمایت مردم و سینماگران پا برجا مانده‌اند، باید راه را برای «آغاز پویشى نو» هموار کنند.
محمد آفریده:ساختارهای جشنواره فجر را بدون رفاقت بازی بررسی کنیم
محمد آفریده تهیه کننده، فیلمنامه نویس و کارشناس سینمایی در پاسخ به این سوال که آیا خروجی جشنواره فجر در بخش ملی و بین الملل متناسب با میزان هزینه های صرف شده در آن بوده است یا نه، به بانی فیلم گفت: به نظرم به هزینه تمام جشنواره هایی که با بودجه های دولتی اداره می شود- این بودجه ها ممکن است مربوط به وزارت ارشاد، تلویزیون یا مجلس باشد- یک سوم اضافه می شود؛ چون بخشی از آن پنهان است و در دل این بودجه دیده نمی شود. علاوه بر این باید بررسی کنیم همه جشنواره هایی که از بودجه دولت- یا نفتی- بهره می برد متأسفانه مشکلات بسیاری دارند. باید بررسی کنید کل بودجه ای که به سینما و حمایت از تولید اختصاص داده می شود، چقدر است و بد نیست ببینیم این بودجه جشنواره چند درصد آن را تشکیل می دهد.
آفریده با اشاره اینکه با یک نگاه کلی به جشنواره فیلم فجر متوجه می شویم که ساختار درستی ندارد، افزود: به دلیل اینکه جشنواره فجر ساختار مناسبی ندارد، چندان در پی آمد و رفت مسئولان و متولیان نیست و چندان نمی توانیم شاهد تأثیرگذاری بلند، طولانی مدت و عمیق در جشنواره فجر باشیم. در دوره هایی هایی به دلیل هماهنگی بخش های مختلف، جشنواره ها تأثیرگذارتر برگزار شدند.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه تمام فعالیت های فرهنگی ما در کشور جزیره ای شده است؛ یعنی همه فعالیت ها در حوزه های فرهنگی به خاطر اینکه از همه ظرفیت های موجود بهره نمی برد و بیشتر شاهد حب و بغض های شخصی و جناحی هستیم، مصالح اصلی فرهنگی سینما متأسفانه در حاشیه قرار می گیرد. بنابراین، بیش از هر زمانی، یکبار بار باید بنشینیم و ساختارهای جشنواره را به روز، پویا و خارج از تعارف ها و رفاقت بازی ها بررسی کنیم، یعنی ساختار جشنواره فجر به گونه ای نیست که بدانیم آدم های آن چه کسانی هستند و چه تخصصی دارند و جشنواره های ما شبیه مهمانی شده است.
آفریده با اشاره به لزوم شفاف سازی عنوان کرد: مسائل ما روشن و شفاف نیست و بسیاری از موضوعات کوچک و بزرگ، پیدا و ناپیدا در این وضعیت دخالت دارد و همه دنبال این هستند که جشنواره را به نحوی برگزار کنند و در فکر این نیستند ساختار جشنواره را به نحوی تبیین کنند که جزو باقیات و صالحات باشد و اگر کسی می خواهد دستمزدی بگیرد، روشن شود و متوجه اصل مطلب شویم و همیشه این مسائل در کنار جریان مدیریت ها وجود دارد.
این کارشناس سینمایی اظهار کرد: جشنواره فجر یک جشنواره ملی با رویکرد همدلی و دعوت است؛ یعنی رویکرد این جشنواره جذب تمام ظرفیت های جامعه از تمام طیف هاست. متأسفانه جشنواره های فجر ما با آمد و رفت جریان ها و سلیقه ها، همیشه انبساط و انقباض پیدا می کند. هرکس اعلام کند این بودجه ها به صورت دقیق است، باز هم سخت است صحت و سقم آن را بررسی کنیم. در جشنواره های ما باید تمام طیف ها و سلیقه های مختلف در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها حضور داشته باشند. به دلیل اینکه نگاه ملی خوبی در زمینه برگزاری جشنواره نداریم، وقتی دولت تغییر می کند، تمام این مسائل بهم می ریزد. همیشه هم این مسائل محبوس می ماند و متأسفانه می بینیم در این جشنواره ها تعداد خاصی جایزه می گیرند و از آنان تقدیر می شود.
وی گفت: نگاه این جشنواره به آینده نیست و معتقدم در جشنواره فجر باید کشف استعدادها اتفاق بیفتد که این موضوع را در جشنواره های خارجی بیشتر و در جشنواره خودمان کمتر می بینیم. جشنواره فجر نگین سینمای ایران است و با توجه به پیشینیه و رویکردی که دارد، باید به سرعت به سمت روزآمدی و تأثیرگذاری بیشتر برود.
محمد حیدری:دبیرخانه جشنواره میزان هزینه ها را اردیبهشت ماه به سازمان سینمایی اعلام کرد
محمد حیدری دبیر جشنواره سی و پنجم فجر نیز درباره شفاف شدن هزینه های بخش ملی و بین الملل جشنواره فیلم فجر در این مقطع از زمان به بانی فیلم گفت: پرده ای در کار نبوده که برداشته شود و قطعن برگزاری جشنواره به مدت ۱۱ روز در تهران و سی استان کشور کاری بس دشوار و پر هزینه است.
وی با تشکر و تقدیر از نقش سازنده رسانه ها در این زمینه بیان کرد: آنچه در سایت های سینمایی آمده است، کمی پس از برگزاری سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر در تهران و سی استان کشور، دبیرخانه جشنواره رسما و به صورت شفاف هزینه های جشنواره را به سازمان سینمایی و دستگاه های نظارتی در اوایل اردیبهشت اعلام کرده است.
محمدرضا عباسیان:مهم ترین کارکرد جشنواره در مملکت ما فراموش شده است
محمدرضا عباسیان، دبیر پیشین جشنواره فیلم فجر در خصوص هزینه های خرج شده برای جشنواره بین الملل فیلم فجر به بانی فیلم گفت: در مورد رقم بخش ملی باید تشکیک کرد. چرا که چیزی که من شنیده ام متاسفانه بیشتر از این ارقام است. هزینه برگزاری جشنواره در بهترین شکل آن هم قطعا این اندازه نیست.
دبیر سی و یکمین جشنواره فیلم فجر افزود: هزینه برگزاری بخش ملی و بین الملل فیلم فجر در سال ۹۱ پنج میلیارد تومان شده است که اسناد آن هم موجود است. آن طور که دولت اعلام می کند تورم در چهار سال گذشته آنقدر نبوده است. حال اگر تورم حداکثر سالی ده درصد بوده باشد و چهل درصد هم بخواهیم به آن اضافه کنیم، جشنواره فیلم فجر در بخش ملی و بین الملل باید با رقمی حدود هفت میلیارد تومان برگزار می شد.
عباسیان در خصوص اینکه آیا هزینه اعلام شده متناسب با محتوا و خروجی جشنواره است یا خیر، افزود: این که بخش ملی و بین الملل از هم جدا شده و من با آن مخالفم بحثش جداست. وقتی این دو بخش را جدا می کنید دو ستاد دارد و دو هزینه دارید. در طول سال برای دو ستاد هزینه پرداخت می شود که من نمی خواهم اکنون به آن بپردازم. اما در مقایسه با جشنواره ای که ما در سال ۹۱ برگزار کردیم، اکنون این رقم بسیار بیشتر از آن چیزی است که باید باشد و به نظر می رسد رئیس سازمان سینمایی، آقای حیدریان با توجه به روحیه ای که دارند و پیگیری که در این خصوص می کنند باید برای اصحاب رسانه این پرسشگری را ایجاد کنند که ریز این رقم را به صورت واقعی اعلام کنند. این که این رقم به چه شکلی، در قالب چه قراردادهایی و با چه افرادی با چه سابقه ای و به چه میزان پرداخت شده و همان رقم با سال های قبل هم مقایسه شود که اگر افزایشی در ماده خاصی بوده دلیل افزایش آن چه بوده است. وی ادامه داد: باید مسئولین آن یک بار رسما ریز هزینه ها را اعلام کنند که اگر فردای آن سند دیگری رو شد بابتش پاسخگو باشند یا بگویند واقعا یازده میلیارد تومان بوده است. ولی همین یازده میلیارد تومان هم بسیار بیش از نیاز جشنواره ملی است. برگزاری جشنواره فیلم فجر که چندان مبتنی بر تورم نیست. حتی اگر بر اساس تورم هم باشد حداکثر باید دو بخش ملی و بین الملل روی هم ۷ میلیارد تومان می شد. هم اکنون این رقم سه برابر است. یعنی اگر بگوییم در سال ۹۱ دو میلیارد تومان هزینه بخش بین الملل و سه میلیارد تومان هزینه بخش ملی شده است، اکنون که هزینه جشنواره ۱۲میلیارد تومان شده است، چهار برابر شده است!
عباسیان با بیان اینکه متاسفانه مهم ترین کارکرد جشنواره در مملکت ما فراموش شده است، ادامه داد: جشنواره فجر، جشنواره مادر است که چنین پولی در آن خرج می شود. در سال ده ها میلیارد تومان بودجه فرهنگی نهادهای مختلف هزینه مجموعه جشنواره های بلامصرف دیگر می شود که هیچ فایده ای برای سینمای ایران ندارد. پولی که باید برای تولید محتوا هزینه شود برای جشنک هایی در گوشه و کنار ادارات، وزارتخانه ها و نهادها هزینه می شود. همچنین گروه خاصی از این جشنواره به آن جشنواره نقل مکان می کنند و برای برگزاری جشنواره ها پول می گیرند. اولا وضع جشنواره بازی در کشور به صورت یک بحران جدی است، دوما اصلا یادمان رفته که جشنواره فیلم برای چه برگزار می شود. جشنواره فیلم فجر حداقل در سه چهار سال گذشته تنها کارکردی که نداشته کمک به ارتقای محتوای سینمای ایران بوده است. کاری که وظیفه یک جشنواره است و باید بگوید من فیلمی با فلاان محتوا و فلان چارچوب محتوایی می خواهم ولی هر آنچه که آماده شده را در جدول قرار داده اند و تنها محلی برای نمایش دادن فیلم ها به صورت یک جا برای مردم بوده است.
- 10
- 3
