به گزارش انتخاب به نقل از یورونیوز، موزه ملی ایران فلوتی حیرت‌انگیز از استخوان پرنده را به نمایش گذاشته است که قدمتی ۸ هزار ساله دارد و احتمالا یکی از کهن‌ترین سازهای موسیقی شناخته‌شده در جهان به شمار می‌رود.
این فلوت پیشاتاریخی در دهه ۱۹۷۰ میلادی طی کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه‌های سنگ‌چخماق، واقع در هشت کیلومتری شهر شاهرود در استان سمنان کشف شد.
شاهرود که در شمال‌شرقی ایران قرار دارد، به دلیل تنوع مناظر طبیعی، آثار باستانی و قرارگیری در مسیر جاده ابریشم شناخته می‌شود. سنگ‌چخماق در این محل یکی از مهمترین سکونت‌گاه‌های نوسنگی در ایران به شمار می‌آید.
فریدون بیگلری، معاون موزه ملی ایران، در گفت‌وگو با تهران‌تایمز اظهار داشته است که این فلوت از استخوان یک پرنده مهاجر بزرگ ساخته شده و دارای چهار سوراخ اصلی و یک سوراخ اضافی در انتهاست. امری که نشانگر مهارت پیچیده انسان‌های نخستین در ساخت سازهای صوتی محسوب می‌شود.
به گفته وی، این استخوان با استفاده از ابزارهای سنگی تراش خورده و نشانه‌هایی از بریدگی روی سطح آن قابل مشاهده است که اطلاعات نادری درباره فرآیند ساخت آن به دست می‌دهد.
در حال حاضر تلاش‌هایی برای بازسازی فلوت با مواد مشابه در جریان است و موزه ملی ایران می‌گوید با کمک یک موسیقیدان حرفه‌ای امیدوار است بتواند صدایی را بازآفرینی کند که شاید انسان‌های نوسنگی با این ساز تولید می‌کرده‌اند.
آقای بیگلری می‌گوید فلوت‌های استخوانی نظیر نمونه سنگ‌چخماق، احتمالا کاربردهای مختلفی در جامعه آن دوران داشته‌اند؛ از جمله مناسک آیینی، مراسم اجتماعی، هدایت دام‌ها یا ارسال پیام از راه دور.
وی می‌افزاید این ابزارها، نشان‌دهنده پیدایش اولیه موسیقی به‌عنوان ابزاری فرهنگی و اجتماعی هستند که اهمیت صدا و ریتم را در زندگی بشر نخستین یادآور می‌شوند.
سنگ‌چخماق شامل دو تپه اصلی شرقی و غربی است. فلوت کشف‌شده در تپه شرقی پیدا شده است که نشانه‌هایی از سفال‌گری و زندگی شهری ابتدایی را در خود دارد.
در مقابل، تپه غربی لایه‌هایی قدیمی‌تر از دوران نوسنگی بی‌سفال را در بر دارد که در آن‌ها سازه‌های خشتی، اجاق‌های آتش و ابزارهای سنگی یافت شده‌اند.
این محوطه، دنباله‌ای پیوسته از فرهنگ انسانی را از هزاره هفتم تا اوایل هزاره پنجم پیش از میلاد به تصویر می‌کشد و آثار گذار از زندگی بدون سفال به جامعه‌های نخستین دارای فلزات را نشان می‌دهد.
آثار به‌دست‌آمده شامل اشیای اولیه مسی، تندیسک‌ها و نوآوری‌های معماری هستند که از یک تحول مهم اجتماعی حکایت دارند.
سنگ‌چخماق به‌عنوان یکی از معدود محوطه‌های کاملا کاوش‌شده نوسنگی در شمال‌شرق ایران، برای شناخت خاستگاه کشاورزی، سفال‌گری و فلزکاری در منطقه اهمیت حیاتی دارد.
موقعیت راهبردی این منطقه، پیوندهای فرهنگی با آسیای میانه و فلات ایران را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد که این محل احتمالا مرکز مهمی در گسترش نوآوری‌های انسانی اولیه بوده است.
امروزه چندین اثر از این محوطه، از جمله فلوت استخوانی، در گالری نوسنگی موزه ایران باستان موزه ملی ایران نگهداری می‌شوند.
- 10
- 3
