انقلاب دورکاری با تله‌ربات‌ها

تله‌ربات‌ها یا ربات‌های کنترل از راه دور، نوعی از ربات‌ها هستند که از طریق کانال ارتباطی معین و از مسافتی دور توسط یک متصدی انسانی یا ماشینی دستورها و فرمان‌ها را اجرا می‌کنند. متصدی انسانی به این وسیله می‌تواند حرکت‌هایی را در قالب یک ماشین از مسافت طولانی مدیریت کند. این قابلیت ربات‌ها، به زودی زندگی در یک کشور و کار در کشور دیگر را به امری عادی تبدیل خواهد کرد. پروفسور ریچارد بالدوین، استاد اقتصاد بین‌الملل در موسسه مطالعات بین‌الملل و توسعه ژنو در گفت‌وگو با بی‌بی‌سی ورلد، به پرسش‌هایی در این باره که این روند چگونه جهان را تغییر خواهد داد پاسخ داده است.

شما در کتابتان از جهانی شدن جدید سخن گفته‌اید. کلمه جدید به چه معناست؟

جهانی شدن دیگر نه به معنای جهانی شدن تجارت، بلکه به معنای جهانی شدن تجربه و تخصص خواهد بود. امروز انسان‌ها چیزی را نمی‌سازند بلکه تولید آن چیز را سازماندهی می‌کنند. به عنوان مثال، خودروها در جای خاصی ساخته نمی‌شوند، بلکه در همه جا تولید می‌شوند. بخش عمده تولید شاید در بسیاری از کارخانه‌های سراسر جهان انجام شود، اما این صنعت به طور عمده، محدود به کشورهای خاصی است. اما این شرایط قرار نیست زیاد ادامه پیدا کند. با تغییر شرایط از تجارت کالا به تبادل کارایی و تخصص، همه مشاغل ـ نه فقط مشاغل سخت ـ تغییر خواهند کرد.

تبادل تخصص و مهارت با تبادل کالا چه تفاوت‌هایی دارد؟

با تقویت ارتباطات تجاری میان کشورها، هزینه تجارت کالا در جهان در ۲۰۰ سال گذشته کاهش یافته و فناوری اطلاعات ـ از تلفن گرفته تا ایمیل ـ در طول صد سال گذشته، کاهش هزینه ارتباطات را در پی داشته است. با این حال، انتقال تخصص و مهارت در جهان ـ که معمولا با جابه‌جایی افراد و تعاملات فیزیکی یا به صورت ارتباط چهره به چهره یا به شکل تعامل فیزیکی با دستگاه‌ها همراه است ـ همچنان هزینه بر است و این شرایطی است که باید انتظار تغییر آن را داشته باشیم.

چه چیزی تبادل مهارت و تخصص در جهان را متحول می‌سازد؟

بخش عمده تغییرات در تبادل تجربه و تخصص در جهان، به انجام تعاملات از طریق تله ربات‌ها ـ که می‌توانند توسط افرادی در آن سوی کره زمین کنترل شوندـ برمی‌گردد. این تله ربات‌ها تعداد زیادی از مشاغل، حتی مشاغلی را که به مهارت‌های حرفه‌ای بالایی نیاز دارند تغییرخواهند داد. درواقع این مشاغل می‌توانند به شکل حضور از راه دور کنترل و انجام شوند. می‌توان گفت تله ربات‌، نسخه مجازی یک فرد است که می‌تواند در جلسات کاری حضور داشته باشد.

آیا حضور از راه دور به معنای استفاده از اسکایپ است؟

در حضور از راه دور، اسکایپ همه چیز نیست. ما تا عملکرد خوب ویدئوچت فاصله زیادی نداریم. شرکت‌هایی مثل سیسکو پیش از این از اتاق اجلاس مجازی استفاده کرده‌اند و اکنون در حال آزمایش هولوگرام هستند. این نوع جلسات، بخوبی می‌توانند جایگزین سفرهای کاری شوند. در دو دهه گذشته، افراد با مهارت متوسط، شغلشان را از دست دادند؛ این در حالی است که نیاز به تعامل با ماشین‌ها در مشاغل با مهارت پایین و نیاز به تعامل با فرد در مشاغل حرفه‌ای، این مشاغل را برای صاحبانشان حفظ کرده است، اما این شرایط زیاد ادامه نخواهد یافت.

چرا از ربات‌های کنترل از راه دور درحال حاضر برای کار در خارج از کشور استفاده نمی‌شود؟

یکی از مشکلاتی که وجود دارد، تاخیرات شبکه است. حتی نیم ثانیه هم اهمیت زیادی دارد. تنظیم سیستم‌های کنترل هم زمانبر است. افزون بر این، ربات‌ها بسیار گرانقیمت هستند (قیمت انواع متوسط آنها صدها هزار دلار است). اما زمانی که این ربات‌ها به تولید انبوه برسند قیمت آنها به اندازه قیمت خودرو خواهد بود و در آن شرایط منطقی است که برای نظافت اتاق‌های هتل هم از ربات‌ها استفاده کنیم.

ما با حضور از راه دور چه کارهایی را در آینده انجام خواهیم داد؟

حضور از راه دور- که تعامل چهره به چهره از راه دور را امکانپذیر می‌کند- بسیاری از مشاغل حرفه‌ای را تغییر خواهد داد. در چند سال گذشته این فناوری پیشرفت خوبی داشته است. ما بزودی شاهد رشد ارتباط از راه دور یا مهاجرت مجازی به جای کار چهره به چهره واقعی خواهیم بود. این شرایط به مردم کشورهای درحال توسعه اجازه می‌دهد در اقتصاد جهانی مشارکت بیشتری داشته باشند. مشاغل خوبی ایجاد خواهد شد و استاندارد زندگی بسیاری از مردم ارتقا خواهد یافت. اگر شما مهارت‌هایی دارید که مورد تقاضا هستند، می‌توانید آن مهارت‌ها را از راه دور ارائه کنید و ازهمه جا برای مهارت‌هایتان متقاضی داشته باشید. باید منتظر ظهور اقتصادهایی باشیم که سوپراستار نامیده می‌شوند.

اقتصادهای سوپراستار چه اقتصادی است؟

فوتبال می‌تواند برای آنچه قرار است به طور کلی در جهانی شدن اتفاق بیفتد مثال خوبی باشد. شما دو تیم فوتبال دارید که بازیکنانشان را مبادله می‌کنند. در شیوه قدیمی جهانی شدن، این کار موثر واقع می‌شود، زیرا هر تیم می‌تواند از شر مهارت‌هایی که آنها را زیاد دارد ـ مثلا مهاجمین زیاد ـ خلاص شود. این کار شبیه معامله کالاست. جهانی شدن جدید جایی است که مربی گروه قوی‌تر، گروه ضعیف‌تر را در آخر هفته‌ها آموزش می‌دهد. این برای مربی شرایط بسیارخوبی است زیرا می‌تواند دانش خود را در دو گروه ارائه کند. برای تیم ضعیف نیز قطعا شرایط خوبی است، اما بروشنی نمی‌توان گفت برای تیم قوی که مهارت مربی برایش امتیازی انحصاری به شمار می‌آید نیز شرایط خوبی ایجاد شده است.

برای مربی تیم ضعیف چه اتفاقی می‌افتد؟

او باید کار جدیدی برای خودش بیابد. این آنقدرها هم بد نیست. در دنیای واقعی، فعالیت‌ها در کشورهای درحال توسعه آنقدر سریع گسترش می‌یابند که می‌توان گفت فرصت‌های زیادی برای همه وجود دارد. در تجارت کالا، تغییر قیمت‌ها به این معناست که همیشه گروهی برنده و گروهی بازنده‌اند ـ و عده‌ای نیز نابود می‌شود، اما در تجارت دانش و نوآوری، همه قایق‌ها به ساحل می‌رسند.

به نظر می‌رسد جهانی شدن جدید برای همه خبر خوبی است. واقعا این طور است؟

جهانی شدن بر بسیاری از مردم فقیر سراسر جهان تاثیرات فوق‌العاده‌ای خواهد داشت، اما برای کشورهای ثروتمند می‌تواند وضعیت مخربی باشد. مشاغل با دستمزد پایین دیگر باز نگشته و اگرهم بازگردند مردم آنها را انجام نخواهندداد؛ ربات‌های صنعتی جای انسان‌ها را در این مشاغل ـ مثل صنعت خودروسازی‌ـ خواهند گرفت و ما باید این واقعیت را بپذیریم. اکنون باید به جای توجه به مشاغل به کارگران توجه کنیم؛ کمک به کسانی که مستقیما از جهانی شدن آسیب دیده‌اند. از طریق اعمال سیاست‌های اجتماعی مانند بازآموزی حرفه‌ای مهارت‌ها و کمک به شرایط مسکن این افراد ـ بدون توجه به دلیل از دست دادن شغلشان ـ تنها راهی است که پیش روی ما قراردارد.

آیا انتظار می‌رود سیاست‌هایی علیه استخدام کارگران مجازی اعمال شود؟

مطمئنا تا حدودی شاهد نوعی جهش به عقب خواهیم بود. ابتدا، اشتباهات احتمالی کارکنان مجازی، اعتراضاتی را درپی خواهد داشت. جهانی‌شدن جدید، بسیار ناگهانی‌تر، غیرقابل پیش‌بینی‌تر و غیرقابل کنترل‌تر از چیزی است که در گذشته شاهد آن بودیم. شما نمی‌دانید شغلتان را از دست خواهید داد یا فرصت‌های بهتری به دست خواهید آورد. این موضوع، هر آدمی را کمی می‌ترساند. از آنجا که ما همچنان تلاش می‌کنیم این شرایط را به عبور کالاها از مرزها - که کاملا با درنوردیده شدن مرزها توسط مهارت‌ها و تخصص‌ها متفاوت است ـ معنا کنیم، آنچه اتفاق خواهد افتاد برای همه گیج‌کننده خواهدبود!

ربات‌های کنترل از راه دور چه تغییراتی ایجاد خواهند کرد؟

ربات‌ها معمولا برای انجام کارهایی مثل امور منزل آموزش داده می‌شوند، اما حتی در انجام کارهای اساسی توسط ربات‌ها هنوز چالش‌هایی وجود دارد. اگر افراد بتوانند ربات‌ها را هدایت کنند دیگر چنین مشکلاتی وجود نخواهد داشت. این امکان وجود دارد که فردی در کنیا رباتی را در اروپا کنترل و هدایت کند. شرایط خوب ترجمه زبان نیز امکان ترجمه همزمان را فراهم می‌کند، به این معنا که فردی با زبان سواحیلی می‌تواند با مدیر هتلی که به زبان اسلاوی صحبت می‌کند گفت‌وگو کند، بدون آن که هیچ کدام زبان یکدیگر را بدانند.

تا حضور تله ربات‌ها در محل کار چقدر فاصله داریم؟

این اتفاق سریع‌تر از چیزی که فکر می‌کنیم در حال رخ دادن است. اکنون پزشکان با کیلومترها مسافت، اعمال جراحی را با دستیار جراح ربا‌تیک انجام می‌دهند و البته پهپادها هم نوعی تله ربات‌ هستند. سربازان می‌توانند از جایی در جهان، فعالیت‌های نظامی خود را در قاره‌ای دیگر انجام بدهند. بزودی در مشاغل دستی نیز همین اتفاق خواهد افتاد. حوزه ساخت و ساز را در نظر بگیرید. دیگر کارگران در داخل جرثقیل حضور ندارند، بلکه جرثقیل‌ها به شکل کنترل از راه دور و از روی زمین هدایت می‌شوند و دلیلی وجود ندارد که نتوانید از کشور دیگری، کار ساخت و ساز را به صورت کنترل از راه دور هدایت کنید.

چه نوع مشاغلی از تله‌ربات‌ها و «انقلاب دورکاری» کمترین تاثیر را می‌پذیرند؟

مشاغلی که تعاملات چندگانه‌ای با دیگران دارند، مشاغلی که شبکه‌ها و روابط فردی متعددی را شامل می‌شوند، یا مشاغلی که خدمات بسیار سفارشی ارائه می‌کنند. همین طور مشاغلی که مذاکره و معامله گری زیادی را دربردارند. حضور از راه دور به هیچ وجه ـ دست‌کم تا مدتی ـ نمی‌تواند این مشاغل را جایگزین کند. مشاغلی که به حساسیت فرهنگی بالایی نیازدارند نیز احتمالا وابسته به محل‌های خاصی خواهند بود.