سایه فرش بی‌کیفیت ایرانی بر بازار آمریکا

رضی میری درباره وضعیت صادرات فرش در یک سال گذشته به ایسنا گفت: تنها تغییری که در بازار فرش در سال ۱۳۹۵ ایجاد شد، حصول برجام و بازگشت بازار آمریکا به بازار صادراتی ایران بود که توانست رقم نه چندان چشمگیری را که البته در این شرایط نامناسب هم غنیمت است، به صادرکنندگان فرش تزریق ‌کند، اما در مجموع می‌توان گفت که اتفاق شاخص دیگری در حوزه صادرات فرش به وقوع نپیوست.

وی با بیان اینکه آمارهایی که گمرک از بازار فرش وارد می‌کند، چندان مورد استناد نیست، اظهار کرد: بازار فرش به‌گونه‌ای است که در بسیاری از مواقع حجم قابل‌توجهی از فرش‌های نفیس و دستباف به فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های کشورها و بازارهای هدف ارسال می‌شود و از آنجایی که فرش یک کالای سرمایه‌ای است، در مواردی بخشی از کالای ارسال شده به مبدا برمی‌گردد تا به صورت فروشگاهی یا نمایشگاهی در دیگر بازارها به فروش گذاشته شود.

میری در ادامه با اشاره به مشکلاتی که در حوزه تجارت فرش ایرانی وجود دارد، اظهار کرد: در بازار فرش کالا نیاز به رفت و آمد در بازارهای مختلف دارد در حالی که ممکن است بعد از ارسال در یک بازار به فروش نرسد، اما هنگام بازگشت با آنکه این کالا عملا تولید شده در داخل است و نیاز به بازگشت به بازار داخلی دارد، مشمول تعرفه‌های واردات کالا در گمرک می‌شود و این امر باعث می‌شود تا تاجران فرش رغبت کافی برای ایجاد پویایی لازم در این بازار را نداشته باشند. وی افزود: متاسفانه این مشکلی است که قبلا هم مطرح شده بود اما تا به امروز همچنان پابرجاست و برای بازگشت فرش باید تعرفه کالای وارداتی پرداخت شود.

این فعال فرش درباره موضوع نوع فرش ارسالی به بازار آمریکا گفت: بعد از برجام ایران توانست مجددا ظرفیت‌های صادراتی بازار آمریکا را فعال کند، اما متاسفانه در حال حاضر تقاضا در بازار آمریکا به‌خاطر سلیقه طراحان داخلی و موجی که به‌وجود آمده، به سمت فرش‌هایی نه چندان باکیفیت و با بافت ضعیف رفته که بسیاری از تجار ایرانی نیز با تبعیت از این موج تقاضا اقدام به ارسال این نوع فرش به بازار آمریکا می‌کنند. وی ادامه داد: شاید در بازاری تصمیم بگیرند که گونی را به‌عنوان زیرانداز خود انتخاب کنند آیا ما باید فرش اصیل ایرانی را با کیفیت گونی عرضه کنیم؟ مشخص است که با فروکش کردن این موج عملا بازار ایران نیز مخدوش خواهد شد و تداوم این صادرات بی‌کیفیت به آینده بازار فرش ایران لطمه می‌زند.

عدم برخورداری ۶۰۰ هزار قالی‌باف از پوشش بیمه‌ای

رئیس مرکز ملی فرش ایران نیز به ایرنا گفت: نزدیک به یک میلیون نفر قالی‌باف در کشور فعالیت می‌کند که هم اکنون از این تعداد ۴۰۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه قالی‌بافی هستند. حمید کارگر با اشاره به اینکه قالی‌بافان کشور از خدمات حمایتی سازمان تامین اجتماعی به شکل کامل بهره‌مند نیستند، افزود: امیدواریم اعتبار لازم برای اجرای کامل بیمه قالی‌بافان تامین شود تا حداقل ۵۰۰ هزار نفراز قالی‌بافان بتوانند زیر پوشش این چتر حمایتی قرار بگیرند.

وی ادامه داد: از مجموع یک میلیون نفر قالی‌باف کشور، ۷۰۰ هزار نفر به شکل تمام وقت و مابقی به شکل پاره وقت مشغول قالی‌بافی هستند. قانون بیمه بافندگان فرش و شاغلان صنایع دستی شناسه دار در سال ۱۳۸۸ به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. براساس این قانون، سهم حق بیمه پرداختی از سوی گروه هدف یعنی قالی‌بافان ۷ درصد و سهم دولت نیز ۲۰ درصد حداقل دستمزد قانون کار مشخص شد و ملاک تحت پوشش قرار گرفتن بافندگان قالی، داشتن گواهی مهارت‌آموزی رسمی از سوی مراکز آموزش فنی و حرفه‌ای و اشتغال به کار تعیین شد.

رئیس مرکز ملی فرش ایران در بخش دیگری از سخنان خود به تفاهم‌نامه مرکز ملی فرش ایران و صندوق کارآفرینی امید برای ارائه تسهیلات خرید فرش دستباف اشاره کرد و گفت:‌ متاسفانه به‌دلیل همراهی نکردن و برخی مشکلات زیرساختی از سوی صندوق کارآفرینی امید، این تفاهم‌نامه به مرحله اجرا نرسید. کارگر گفت: ما همچنان امیدواریم که صندوق کارآفرینی امید همت کند و این بستر فراهم شود تا هر چه زودتر شاهد رونق بازار داخلی فرش دستباف در کنار افزایش صادرات باشیم.

براساس این گزارش فرش دستباف در دهه‌های اخیر به‌طور متوسط سالانه ۵۰۰ میلیون دلار صادرات داشت اما در ۱۰ سال اخیر شاهد افت صادرات بودیم و متوسط ۵۰۰ میلیون دلاری دو دهه گذشته به متوسط سالانه ۳۰۰ میلیون دلار تنزل پیدا کرده است. موضوع کاهش صادرات به سال‌های قبل از ۹۴ بر می‌گردد و در پایان این سال با اجرایی شدن برجام روند تغییر کرد. آمار صادرات کل فرش دستباف در ۱۱ ماه نخست ۹۵ را اگر با مدت زمان مشابه آمار سال گذشته مقایسه کنیم بیش از ۱۶ درصد رشد وزنی و ۲۷ درصد رشد ارزشی نشان می‌دهد.