اقتصاد آنلاین نوشت: در ماه‌های اخیر و با توجه به شرایط اقتصادی کشور، انتشار اخبار و گزارش‌های مختلف درباره احتمال اصلاح قیمت بنزین، این موضوع اساسی را بار دیگر به صدر خبرهای اقتصادی و سیاسی کشور بازگردانده است.
گمانه‌زنی‌ها درباره زمان و میزان افزایش نرخ سوخت، موجی از واکنش‌ها و دیدگاه‌های متفاوت را میان مردم، کارشناسان و نمایندگان مجلس برانگیخته است. در همین حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت چهاردهم چندین سناریو برای بازنگری در نظام قیمتی بنزین در دست بررسی دارد؛ سناریوهایی که هدف آنها کنترل مصرف، جبران ناترازی انرژی و حرکت به سوی توزیع عادلانه‌تر یارانه‌ها عنوان شده است.
قیمت بنزین چقدر می‌شود؟
بر اساس برآورد کارشناسان، با در نظر گرفتن میانگین تورم سالانه ۴۰ درصد طی سال‌های گذشته، مجموع تورم این بازه به حدود ۲۴۰ درصد رسیده است. بر همین اساس، قیمت بنزین که پیش‌تر ۱۵۰۰ تومان بود، اکنون حدود ۵۰۰۰ تومان خواهد بود تا متناسب با تورم تعدیل شود.
همچنین نرخ آزاد بنزین که پیش‌تر ۳۰۰۰ تومان بود، در صورت محاسبه با همین معیار تورمی، به حدود ۱۰ هزار تومان نزدیک می‌شود. این محاسبات باعث شده است که افزایش قیمت به این سطوح، یکی از سناریوهای جدی مورد بحث در دولت و مجلس باشد.
سناریوهای اصلی دولت برای اصلاح قیمت بنزین
دولت در حال بررسی چند سناریو همزمان برای اصلاح قیمت و مدیریت مصرف سوخت است که هر یک هدف مشخصی را دنبال می‌کنند.
۱. سیستم چندنرخی:
یکی از اصلی‌ترین سناریوها، تعیین قیمت بنزین در سه سطح متفاوت است. بنزین دولتی با نرخ ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ تومان برای مصرف عمومی در نظر گرفته می‌شود تا فشار مالی روی خانوارها حداقل باشد و رضایت مردم حفظ شود. بنزین نیمه‌دولتی با نرخ ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ تومان برای مصارف غیراستراتژیک و کاهش مصرف غیرضروری عرضه خواهد شد و در نهایت بنزین آزاد وارداتی با نرخ حدود ۱۰ هزار تومان برای خودروهای لوکس و مصارف غیرضروری در نظر گرفته شده است. این سیستم چندنرخی می‌تواند هم عدالت در دسترسی را تقویت کند و هم انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی و کاهش قاچاق سوخت ایجاد نماید.
۲. گسترش استفاده از سی‌ان‌جی:
دولت همچنین قصد دارد زیرساخت‌های سوخت جایگزین، به ویژه سی‌ان‌جی، را در خودروهای عمومی و تاکسی‌ها توسعه دهد. هدف از این اقدام کاهش فشار مالی خانوارها و استفاده بهینه‌تر از انرژی است. با این اقدام، خودروهای عمومی می‌توانند هزینه سوخت خود را کاهش دهند و همزمان مصرف بنزین آزاد محدودتر خواهد شد، که اثر مستقیم بر کنترل تورم و بهبود کیفیت هوا دارد.
۳. طرح «بنزین به نفر»:
این سناریو برای توزیع عادلانه یارانه سوخت طراحی شده است. بر اساس آن، هر فرد ماهانه ۳۰ لیتر سهمیه بنزین دریافت می‌کند و در صورت عدم استفاده، امکان فروش آن به قیمت تجاری وجود دارد. این روش باعث می‌شود افراد به مصرف بهینه سوخت ترغیب شوند، خانوارهای فاقد خودرو بتوانند درآمدی کسب کنند و از سوی دیگر، قاچاق و استفاده غیرمجاز از سوخت کاهش یابد.
۴. توسعه خودروهای برقی و سوخت‌های جایگزین:
دولت در راستای کاهش وابستگی به بنزین و مقابله با افزایش مصرف، به توسعه وسایل نقلیه برقی و سایر سوخت‌های جایگزین اهمیت می‌دهد. تشویق به استفاده از خودروهای برقی در حمل و نقل شهری و عمومی، ضمن کاهش آلودگی هوا، مصرف سوخت فسیلی را کاهش داده و به تدریج بار اقتصادی ناشی از اصلاح قیمت بنزین را سبک‌تر می‌کند.
کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که اجرای همزمان این چهار سناریو می‌تواند تورمی بین ۵ تا ۱۰ درصد ایجاد کند و در عین حال به کنترل مصرف، جبران کسری بودجه و کاهش قاچاق سوخت کمک شایانی نماید.
زمان دقیق افزایش قیمت بنزین
با نزدیک شدن به ارائه لایحه بودجه سال ۱۴۰۵، افزایش قیمت بنزین به‌عنوان یک تصمیم اقتصادی اجتناب‌ناپذیر بار دیگر در صدر تصمیمات دولت قرار گرفته است. تجربه اصلاح قیمت بنزین در سال ۱۳۹۸ نشان داده است که اجرای اینگونه تصمیمات بدون اطلاع‌رسانی شفاف و گفت‌وگو با مردم می‌تواند با واکنش‌های اجتماعی و چالش‌های اقتصادی همراه شود.
از این رو، انتظار می‌رود دولت پزشکیان با برنامه‌ریزی دقیق و مشارکت کارشناسان، این تصمیم مهم را به گونه‌ای پیش ببرد که هم عدالت اجتماعی رعایت شود و هم آثار تورمی و فشار بر خانوارها به حداقل برسد. حالا که به زمان تدوین بودجه ۱۴۰۵ نزدیک می‌شویم، این تصمیم اهمیت بیشتری یافته و مسیر نهایی آن در هفته‌های آینده مشخص خواهد شد.
- 18
- 4
