
روزنامه جهان صنعت نوشت: در تمام دنیا ۱۰۰روز برای بررسی عملکرد یک دولت زمانی کافی بهشمار میرود و پس از گذشت این مدت معمولا وزرا و دولت شرح بیانی از اقدامات خود به مردم و مجلس میدهند و از آن دفاع میکنند. هفتم مردادماه سال گذشته بود که دولت مسعود پزشکیان به صورت رسمی کار خود را آغاز کرد؛ دولتی که از همان شروع به کار خود با چالشهای گوناگونی روبهرو بود که در صدر آن ناترازیهای گوناگون ارزی، برق، گاز و… قرار داشت و تورمی افسارگسیخته که بازار کالاهای اساسی را به طور کامل تحتتاثیر قرار داده بود. حدود یک سال از شروع به کار دولت جدید میگذرد؛ یک سالی که در آن کشور تجربیات بسیاری را پشتسر گذاشته است. با گذشت این یک سال چندین سوال وجود دارد که کماکان به قوت خود باقی است؛ وضعیت سفره مردم چگونه است؟ آیا سبد معیشت مردم گستردهتر از پیش شده است؟ دولت تا به چه اندازه در تحقق وعدههای خود درباره کنترل تورم موفق بوده است؟
فاجعه دپوی کالا
گفتیم در این یک سال اتفاقات گوناگونی در کشور رخ داد که به طور حتم یکی از تلخترین این وقایع انفجار بندر شهید رجایی بود؛ حادثهای که به کشته شدن ۵۷ نفر و مصدومیت ۱۲۴۲تن دیگر منجر شد. موضوع مورد بحث در این حادثه دلخراش حجم وحشتناک دپوی کالا در این بندر بود؛ موضوعی که حتی خود رییسجمهور را هم به شگفتی واداشت که اصلا چرا باید این حجم کالا در بندر باشد؟ روند ترخیص کالا به چه صورت است که ۱۴۰هزار کانتینر کالا تنها در یکی از بنادر کشور دپو شده است؟
نگاهی به سفره مردم در سالی که گذشت
اخبار افزایش قیمت دیگر به بخشی ثابت از زندگی خانوار ایرانی تبدیل شده است؛ افزایش قیمتی که تا همین جای کار بخش اعظمی از سفرهها را حذف کرده است و باعث حذف بسیاری از مواد غذایی مانند مواد پروتینی شامل گوشت و مرغ شده است.
این کوچک شدن سفرهها تا آنجا پیش رفته است که با آغاز زمزمه گران شدن برنج و نان عملا چیزی از سفره گروههای تهیدست جامعه باقی نمیماند. برنج خود چالشها و حواشی بسیاری را در یک سال گذشته تجربه کرده است که قضیه برنج وارداتی ممنوعه تنها یکی از این موارد است. نان نیز با شکست طرح هوشمندسازی معضلات خود را به همراه داشت که اعتراض نانوایان به قیمت و افزایش قیمت به صورت غیررسمی در بسیاری از نانواییها از جمله این چشها است.
همچنین در سال گذشته برخی کالاها با افزایش قیمتهای نجومی خود ارقام باور نکردنی را ثبت کردند.
برای مثال لوبیاچیتی تنها در فاصله یک هفته با افزایش قیمتی حدود ۱۰۰درصدی، به کیلویی ۵۰۰هزارتومان رسید. دسته صیفیجات نیز از این افزایش قیمتها در امان نماند؛ خصوصا سیبزمینی که صدای کشاورزان را هم با ممنوعیت صادرات درآورد و حتی بسیاری از بارها از لب مرز برگردانده شدند و به کشاورزان خسارت فراوانی وارد شد.
ارزیابی عملکرد دولت
گفتیم که سوالات فراوانی وجود دارد که دولت جدید تا به چه اندازه در کنترل و بهبود وضعیت معیشت مردم موفق عمل کرده است و آیا نمره قبولی را دریافت میکند یا خیر. «جهانصنعت» در گفتوگو با آلبرت بغزیان، کارشناس مسائل اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران تلاش کرده است تا جواب برخی از این سوالات را شفافسازی کند.
بغزیان گفت: برای ارزیابی عملکرد هر دولت باید چند شاخص را مشخص کرده و ببینیم آیا در آنها بهبودی حاصل شده است یا خیر و از آنجا که ارقام پس از یک بازه زمانی مشخص جمعآوری میشوند نمیتوان درباره برخی از این شاخصها تا به اینجای کار اظهارنظر کرد.
تورم افسارگسیخته
وی ادامه داد: در بحث تورم باید از خودمان بپرسیم آیا بهبودی حاصل شده است؟ آیا قیمتی کاهش یافته است؟ آیا سفره خانوار بزرگتر شده است و سبد معیشت ارزان در دسترستر شده است؟ که در این یک سال پاسخ تمام این سوالات خیر است و سطح قیمت کالاها خصوصا کالاهای اساسی بالاتر رفته است و سبد خانوار کوچکتر شده است. علاوه بر کالاهای اساسی میبینیم که یک ماراتن قیمتی میان کالاها آغاز شده است و در بحث نظارت بر قیمتها و کنترل قیمت کالاهای اساسی موفقیت چندانی حاصل نشده است؛ از سمت دیگر زمزمه افزایش قیمت بسیاری از کالاها مانند برنج و روغن به وفور شنیده میشود و میتوان آن را نشانه عدم بهبود دانست. تا به اینجا دو وزیر اقتصاد آمدهاند و گفتهاند که میخواهند ارتفاع تورم را کاهش دهند که خود چندان معنایی در شرایط فعلی ندارد چرا که گاهی میبینیم قیمتها طی یک روز بالا میرفتند.
عملکرد بانک مرکزی
بغزیان افزود: بانک مرکزی به هر شکل که بوده است موفق شده با تزریق و سرکوب ارز، کنترل صرافیها و تراکنشهای بانکی قیمت ارز را نگه دارند و میبینیم که از ۱۰۰تومان به کانال ۸۰ومان بازگشته است؛ این یعنی بانک مرکزی ابزار لازم را برای کنترل نرخ ارز دارد و بحث اراده مطرح است. بسیاری گمان میکردند طی جنگ ۱۲روزه ارز به ۱۵۰هزار تومان نیز برسد؛ امری که محقق نشد و بانک مرکزی توانست نرخ ارز را کنترل کند. نرخ ارز کنترل شد اما جهش قیمتی حاصل از آن خیر؛ در حقیقت نرخ ارز تنها بهانهای دست بازار شد. در بحث یارانهها نیز دستاوردی حاصل نشده است؛ یارانهای زیاد یا هدفمند نشده است و افزایش قیمتها نیز به هیچ عنوان با افزایش حقوق همخوانی ندارد.
معضل همیشگی تحریمها
این عضو هیاتعملی دانشگاه تهران ادامه داد: موفقیت یا شکست دولت را میتوان در پرتو یک چیز دانست و آن مذاکرات و رفع تحریمهاست. تا زمانی که دولت به این نتیجه نرسد که انجام مذاکرات یک الزام است، اقتصاد نمیتواند از شرایط غیرعادی تحریم خارج شود و به شکل عادی برگردد.
در این شرایط ناترازیها بیش از پیش بیداد خواهند کرد چرا که رفع آنها نیازمند پول، سرمایهگذاری، محیط امن، تکنولوژی و روابط خارجی است. بسیاری از مشکلات فعلی به این دولت به ارث رسیده است.
وی در خاتمه سخنانش گفت: دپوی کالا مسالهای بود که به علت حادثه غمانگیز بندر شهید رجایی نگاههای بسیاری بر آن دوخته شد. هر امری که در کشور انجام میشود یک متولی خاص دارد و مدیری دارد که باید برای آن پاسخگو باشد. پس از حادثه بندر شهید رجایی و مساله دپوی کالا دیدیم که هیچکس استعفا نداد و معذرتخواهی نکرد. گاهی سهلانگاریهایی صورت میگیرد که میتواند ناشی از یک مساله ساده مانند دپوی یک ماده شیمیایی توسط یک قاچاقچی باشد اما موضوع آنجایی مهم است که وزیر صمت باید پاسخگو باشد؛ وزیر فردی است که با آمدنش هزاران حکم تغییر میکند و اینکه هیچ تغییری در مساله دپوی کالاها صورت نگیرد و حتی یک معذرتخواهی ساده هم گفته نشود به هیچ عنوان قابلپذیر نیست.
فاطمه عباسپور
- 17
- 3