قیمت کالاهای اساسی در آینه آمار

سال ۹۸ که ماه پایانی آن را آغاز کرده ایم، یکی از دشوارترین سال های اخیر برای خانواده ها بود. سالی که تورم (نقطه به نقطه) از قله بلندی که در سال ۹۷ و اوایل ۹۸ طی کرد آرام آرام پایین آمد. پیشتر، خانواده هایی که حداقل از فروردین ۹۵ نرخ تورم نقطه به نقطه تک رقمی را دیده و تا اردیبهشت ۹۷ به آن خو گرفته بودند، به یکباره و از خرداد ۹۷  تلاطمی شدید را در دخل و خرج خود مشاهده کردند. کار تا جایی پیش رفت که با رشد ۵/۱ برابری قیمت ها در انتهای سال گذشته نسبت به اسفند ۹۶، مواجه شدند. این روند ناگوار تا پیک خود در اردیبهشت ۹۸،  زمانی که تورم یادشده به ۱/۵۲ درصد رسید، ادامه پیدا کرد. اما پس از آن و تا لحظه تنظیم این گزارش آرام آرام پایین آمده و به عنوان مثال در دیماه به ۳/۲۶ درصد رسیده است.

با این حال، این سوال پیش روی سرپرستان خانوار خواهد بود که قیمت ها چه می شود؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت آن چه از روند کلی قیمت ها و تحولات اقتصادی قابل مشاهده است، این است که این روند نزولی ادامه می یابد. چرا که افسار بازار ارز به عنوان متهم اصلی تلاطم تورم، این روزها تا حد زیادی تحت کنترل بانک مرکزی درآمده است. بر همین اساس هم هست که رئیس کل بانک مرکزی به تازگی تازه ترین پیش بینی های موجود را این طور بیان کرده که برای سال آینده، نرخ تورم (۱۲ ماهه) بیشتر از ۲۰ درصد نخواهد بود.

به زبان تورم خانوار (تورم نقطه به نقطه)، این یعنی ضمن تایید کاهش سرعت قیمت ها، قیمت ها در سال آینده نسبت به امسال، کمتر از ۲۰ درصد اضافه می شوند. با علم به این مسئله، در گزارش امروز دخل و خرج نگاهی به وضعیت قیمت برخی کالاهای خوراکی در امسال (تا انتهای دی ماه) می اندازیم. پیگیری روند کلی قیمت این کالاها که برخی از آن ها جزو خوراکی های پرمصرف خانوار نیز به شمار می روند، کند شدن سیر صعودی قیمت ها را تایید می کند. با این حال، جزئیاتی درباره آینده قیمتی این اقلام وجود دارد که در حد امکان به آن ها اشاره خواهیم کرد.

برنج

در بازار برنج داخلی، غیر از یک رشد قیمت در ماه های ابتدایی سال، اتفاق قیمتی خاصی نیفتاده است و هم اکنون متوسط قیمت این کالا در محدوده ۲۳ هزار تومان قرار دارد. با این حال، رشد قیمت این کالا از ابتدای امسال بیش از ۴۰ درصد و از دی ماه سال قبل تاکنون ۴۵ درصد افزایش را نشان می دهد. از طرف دیگر قیمت برنج داخلی بعد از یک دوره افزایش حدود ۱۰ هزار تومانی از شهریور تا آذر امسال که به نظر می رسد به دلایلی نظیر کفایت تولیدات داخل و حمایت از آن انجام شد، هم اینک مقداری روند نزولی به خود گرفته است. در هر حال، با توجه به وضعیت ثبات بازار ارز و نیز تداوم تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات برنج در سال آینده، احتمال زیادی نمی رود که بازار این محصول نوسان زیادی را در آینده به خود ببیند.  

گوشت

گوشت گوسفند نیز از آن دسته کالاهای خوراکی است که سال گذشته قیمت آن جهش داشت. اما از ابتدای امسال تا دی ماه، روند نزولی در پیش گرفت و به زیر ۹۰ هزار تومان هم رسید. با این حال در هفته های اخیر، قیمت این محصول دوباره رو به افزایش نهاده و گزارش های میدانی، نرخ های بیش از ۱۰۰ هزار تومان را برای این کالا ثبت کردند. تاکنون اظهارات ضد و نقیضی درباره افزایش قیمت گوشت مانند افزایش قاچاق دام به دلیل افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر و تکذیب آن مطرح شده است. اما یک احتمال موجود، ادامه نیافتن این روند است. چرا که به گفته رئیس شورای تامین کنندگان دام کشور، مازاد دام در ایام پایانی سال افزایش خواهد یافت. ضمن این که هم اینک ذخایر مناسب گوشت منجمد در بخش دام سبک و سنگین در کشور وجود دارد. 

میوه

گروه دیگر کالاهای پرمصرف خوراکی است که بازار آن به خصوص در ایام پایانی سال، حساسیت بیشتری پیدا می کند. تعقیب روند قیمت میوه ها و صیفی های منتخب تا دیماه امسال حکایت از به آرامش رسیدن تدریجی وضعیت قیمت ها دارد، به طوری که به عنوان مثال ،قیمت هر کیلو سیب درختی زرد از حدود ۱۰ هزار و ۳۰۰ تومان در ابتدای سال، به حدود ۷ هزار تومان در دی ماه کاهش یافت. پرتقال تولید داخل که متوسط قیمت آن در فروردین ماه امسال حدود ۸ هزار تومان ثبت شد و در شهریورماه به حدود ۱۳ هزار و ۳۰۰ تومان هم رسید، در دیماه تا ۵ هزار و ۳۰۰ کاهش یافت.

با این شرایط، کمتر از یک ماه مانده به سال جدید، قیمت میوه هم اینک دستخوش نوساناتی شده است. این در شرایطی است که تولید محصولات باغی به دلیل بارندگی های چشمگیر، امسال نسبت به سال قبل، چند برابر شده و ذخیره سازی آن نیز به همین نسبت زیاد شده است و بنابراین شایعاتی نظیر رشد قابل توجه میوه در شب عید با واقعیات کنونی (طبق اظهار نظر مسئولان اتحادیه های مربوطه) هم خوانی ندارد. در هر حال، بازار میوه است و هزار اما و اگر و باید منتظر ماند و دید آیا تدابیر اندیشیده شده برای تنظیم بازار میوه شب عید، ثبات آن را به همراه خواهد داشت یا خیر؟ 

مرغ و تخم و مرغ

نگاهی به سوی دیگر بازار مواد پروتئینی یعنی مرغ و تخم مرغ نیز هم اینک نشان می دهد که هر دوی این محصولات نسبت به دی ماه سال قبل، افت قیمت نسبی دارند. هر چند هر کیلوگرم تخم مرغ ماشینی از ابتدای امسال تا انتهای دی ماه، حدود ۱۰ درصد افزایش داشته و به ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است. هم اینک قیمت هر کیلو مرغ در بازار در حدود ۱۲ هزار تومان گزارش شده و پیش بینی می شود مازاد تولیدات کنونی، قیمت این محصول پرمصرف را تا پایان سال در همین حدود نگه دارد. هر چند تولیدکنندگان از این نرخ بسیار ناراضی هستند. در خصوص تخم مرغ نیز وضعیت تولید مانند مرغ بالاست به طوری که گفته می شود تولید ۹۰ تا ۹۵ هزار تن تخم مرغ در ماه در شرایط کنونی بی سابقه است. همین موضوع باعث شده تا به رغم روند رو به رشد تقاضا برای این محصول برای تولید شیرینی در انتهای سال، کماکان وضعیت باثباتی را در قیمت تخم مرغ شاهد باشیم. 

لبنیات

لبنیات یکی از معدود محصولاتی است که امسال، اقلام منتخب آن شامل شیر، پنیر و ماست، رشد قیمت بیش از ۲۰ درصد داشته است. البته با توجه به کنترل های موجود بر قیمت این محصولات در مراحل مختلف مانند نرخ شیر تولید شده توسط دامداران و نیز قیمت فراورده های لبنی کارخانجات، شاید چندان غیر عادی هم نباشد.

با این حال، نگاهی به روند قیمت محصولات منتخب یادشده، این گروه تا دی ماه امسال نشان می دهد که روند افزایش قیمت این محصولات هم اینک به کندی پیش می رود. به خصوص این که به گفته دبیرانجمن صنایع لبنی کشور به نقل از مصوبات دولت،  هرگونه افزایش قیمت لبنیات تا پایان سال ممنوع است. بنا بر این اطلاعات در پایان دی ماه، قیمت هر کیلوگرم شیر به حدود شش هزار و ۱۰۰ تومان، هر کیلو ماست به ۷ هزار و ۷۰۰ تومان و پنیر به حدود ۱۱ هزار تومان رسیده است. به نظر می رسد در سال آینده با توجه به رشد هزینه های تولید، این ارقام به طور متناسب، افزایش خواهند یافت.

محمد حقگو