جزئیات جدید از طرح گشایش اقتصادی دولت/ پیش فروش ۲۰۰ میلیون بشکه نفت در بورس

دولت در جلسه سران قوا پیشنهاد داده با استفاده از قرارداد اوراق سلف موازی اقدام به پیش فروش نفت کند.

به گزارش اقتصاد نیوز، جزئیات طرح گشایش اقتصادی رییس جمهور نشان می دهد دولت تصمیم دارد با هدف تامین نقدینگی موردنیاز خود تا سقف ۲۰۰ میلیون بشکه نفت در بورس پیش فروش کند.

انتظار این است با این میزان پیش فروش حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان منابع بر پایه قیمت روز بدست دولت برسد.

رئیس جمهور روز چهارشنبه در جلسه هیأت دولت گفته بود: "در جلسه سران قوا تصمیمات و نتایج مهمی گرفته شد که بعد از به نتیجه رسیدن در هفته آینده و موافقت مقام معظم رهبری اعلام می شود که گشایشی اقتصادی در کشور به وجود می آید و بی تردید دست دولت مقداری باز می شود."

منظور رئیس جمهور از باز شدن دست دولت ناظر به جمع آوری نقدینگی از این مسیر است.

دست دولت چگونه باز می شود؟

اطلاعات رسیده حکایت از آن دارد که دولت در جلسه سران قوا پیشنهاد داده با استفاده از قرارداد اوراق سلف موازی اقدام به پیش فروش نفت کند.

با این سیاست دولت در شرایط فعلی بخشی از نفت صادراتی را به خریداران پیش فروش می کند و یک سال آینده نفت تعهد داده شده را به آنان تحویل می دهد. پیشنهاد دولت این است که در قالب این قرار داد ۲۰۰ میلیون بشکه نفت را برای دوره یک ساله به فروش رسد. البته در پیشنهاد اولیه دولت زمان تحویل دو ساله در نظر گرفته شده است. گرچه امکان دارد در جلسه عصر امروز (سه شنبه) موعد تحویل جابه جا شود.

مردم نفت را چکار کنند؟

اوراق سلف روشی از تامین نقدینگی از راه حذف سرمایه گذاری مالکیتی است. سلف از عقود قراردادی اسلامی و عکس نسیه است بر مبنای این عقد خریدار ابتدا پول را پرداخت می کند و در تاریخ سررسید جنس خریداری شده را تحویل می گیرد.

دولت با استفاده از این ابزار به شرکت ملی نفت مجوز پیش فروش نفت می دهد در این حالت یک نهاد واسط اوراق پیش فروش را بهمراه حواله که نشان دهنده تعهد شرکت نفت است خریداری می کند. این نهاد اوراق را بهمراه تضامین لازم به مردم می فروشد. در زمان سر رسید خریداران اوراق میتوانند نفت خریداری شده را تحویل بگیرند یا به شرکت ملی نفت وکالت دهند تا نفت پیش خرید شده از سوی آنان را بفروشد. براساس پیشنهاد اولیه دولت یک سال مهلت دارد که این ۲۰۰ میلیون بشکه را پیش فروش کند.

دو قیمت کلیدی در طرح دولت

در طرح دولت قیمت دلار و قیمت نفت عناصر کلیدی هستند، دولت بر پایه قیمت زمان پیش فروش نرخ دلار و نفت را در نظر می گیرد. ولی نفت پیش خرید شده در آینده به دست خریداران میرسد و طبیعتا بر مبنای دلار و قیمت نفت آن زمان ارزش گذاری می شود.

اگر در زمان تحویل قیمت نفت یا دلار به هر دلیل پائین تر از زمان حاضر باشد خریداران دچار ضرر و زیان می شوند. ولی دولت با این هدف اوراق سلف موازی را برای اجرای این طرح پیشنهاد داده است. این طرح از طریق آپشن هایی که دارد میتواند نوسان قیمت ها را پوشش بدهد و حداقلی از سود را برای خریداران تضمین کند. گفته می شود قیمت روز تسویه قیمت نفت پایه عمان در روز قبل از سر رسید. دولت پیشنهاد داده که دوره سررسید دو ساله باشد.

گارانتی دولت برای خریداران نفت

برای ضمانت نرخ سود دولت پیشنهاد کرده با هدف پوشش ریسک کاهش قیمت دلار و نفت در این قرارداد نرخ سود سپرده بلند مدت در سر رسید بعنوان کف سود در نظر گرفته شود.

اگر قیمت نفت در زمان تحویل بالاتر از زمان پیش خرید باشد که سود آن به خریدار میرسد ولی اگر قیمت اوراق پائین تر از زمان پیش خرید باشد دولت به میزان نرخ سود سپرده بلند مدت به خریداران در یک سال آینده مابه التفاوت پرداخت خواهد کرد.

هدف ۸.۸ میلیارد دلاری در گشایش وعده داده شده

با توجه به این که نفت صادراتی ایران بر پایه ارز فروش میرود دولت باید نفت پیش فروش شده را ابتدا در این قالب ارزشگذاری کند.

درصورتی که پیشنهاد دولت برای پیش فروش ۲۰۰ میلیون بشکه نفت نهایی شود باتوجه به قیمت ۴۴ دلاری نفت ایران در بازار جهانی هدف گذاری دولت از این محل ۸.۸ میلیارد دلار برآورد می شود.

ولی به دلیل انتشار اوراق بر پایه ریالی رو لازم است برای تبدیل از یک نرخ ارز استفاده شود.

اطلاعات دریافتی حکایت از آن دارد که پیشنهاد دولت استفاده از نرخ سنا برای تبدیل نفت پیش فروش شده به ریال است.

نفت و گاز

سنا (سامانه نظارت ارز) سامانه ای است که قیمت خرید و فروش ارز در صرافی ها در ان ثبت می شود و نزدیک ترین قیمت مورد تائید بانک مرکزی به قیمت های بازار است.

نرخ روز دلار در این سامانه هم اکنون حدود ۲۲ هزار تومان است باتوجه ارزش ارزی ۲۰۰ میلیون بشکه نفت در حال حاضر برآورد می شود اوراق منتشر شده در حدود ۱۹۰ هزار میلیارد تومان باشد.

چرا اوراق سلف موازی؟

اوراق سلف موازی علاوه بر این که برای خریداران کف سودی در نظر می گیرد امکان معامله در بازار ثانویه ارز را برخلاف اوراق سلف دارد.

بر اساس احکام اسلامی در معاملات تا زمانی که شخصی مالک کالایی نباشد نمی تواند آنرا به دیگری واگذار کند به همین دلیل در اوراق سلف چون خریدار صاحب کالا نشده امکان معاملات ثانویه وجود ندارد.

ولی کمیته فقهی سازمان بورس از طریق قرارداد سلف موازی امکان انجام معاملات ثانویه اوراق را بدون اشکال دانست.با استفاده از این قرارداد خریداران نفت پیش فروش شده در صورتی که قبل از سر رسید نیاز به نقدینگی داشته باشند میتوانند اقدام به فروش اوراق کنند.اگر خریداری برای اوراق نباشد ناشر اوراق یا همان نهاد واسط خرید اوراق را تقبل می کند.

چرا پیش فروش نفت؟

در بودجه امسال حدود ۱۸.۵ میلیارد دلار درآمد ارزی از محل صادرات نفت پیش بینی شده است. به گفته مسوولان سازمان برنامه و بودجه تا کنون تنها ۶ درصد از این رقم که معادل ۱.۱۱ میلیارد دلار می شود محقق شده است.

بنابراین دولت از محل فروش نفت با چالش اساسی رو به رو است. نهادهای رسمی کسری بودجه دولت را پیش از شیوع کرونا ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد می کردند. کرونا علاوه بر تحمیل هزینه های جدید به دولت بخشی از منابع درآمدی پیش بینی شده را نیز تحت فشار قرار داده است.

دولت تا به حال از کانال اوراق توانسته ۵۰ هزار میلیارد تومان کسب درامد کند شورای هماهنگی اقتصاد سران قوا نیز به دولت اجازه داده تا پایان نیمه اول سال از این ابزار استفاده کند.

هدف گذاری دولت از این محل ۷۷ هزار میلیارد تومان است که با منابع مورد نیاز دولت فاصله قابل توجهی دارد.

از سوی دیگر بعضی اعضای تیم اقتصادی دغدغه افزایش نرخ سود در اوراق را دارند.بنابراین دولت به دنبال میانبری رفته تا کسری منابع خود را از محل پیش فروش نفت بر پایه اوراق سلف موازی تامین کند.

چرا فردا؟

مصوبه سران قوا نیازمند تایید رهبر انقلاب است.گفته می شود این مصوبه در جلسه ای که فردا قرار است برگزار تعیین تکلیف می شود. در صورت نهایی شدن دولت برای دوره ای یک ساله اقدام به پیش فروش ۲۰۰ میلیون بشکه نفت می کند.