مبارزه با یکجانبه گرایی و دستکاری قیمت ها

گاز طبیعی؛ سوخت پاک و مطمئن جهت توسعه پایدار جهانی؛ شعاری است که در چهارمین اجلاس سران کشورهای عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز منتشر شد و در این اجلاس بر موارد متعددی نظیر تایید حق حاکمیت مطلق و دائمی کشورهای عضو بر منابع طبیعی‌شان، نقش کشورهای عضو به عنوان عرضه‌کنندگان قابل اطمینان برای برآورده کردن نیازهای انرژی جهان و اهمیت ارزش گازی منصفانه برای منابع گاز طبیعی تاکید شد.

ابراز نگرانی عمیق در خصوص به کارگیری قوانین و مقررات خارج از مرزهای کشورها، انتقاد از تحریم‌های یکجانبه در تجارت گاز و نیز اهمیت همکاری و هماهنگی میان کشورهای عضو برای تحقیق و توسعه، تبادل اطلاعات و انتقال دانش و به اشتراک گذاشتن تجربیات موفق در صنعت گاز از دیگر مواردی است که در بیانیه این اجلاس مورد تاکید قرار گرفته است.

کنگره آمریکا علیه شماری از اعضای GECF تحریم‌های اقتصادی وضع کرده است. این تحریم‌ها شامل تدابیر اخیر علیه روسیه بوده که هدف آنها جلوگیری از مشارکت شرکت‌ها در پروژه‌های خط لوله روسیه است.روسیه دومین تولیدکننده بزرگ گاز طبیعی جهان پس از آمریکاست که عضو GECF نیست و برای دسترسی به مشتریانش در اروپا به شدت به سیستم‌های خط لوله خود متکی است.

الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه گفت آمریکا نباید اجازه پیدا کند چنین تحریم‌هایی را بدون رای شورای امنیت سازمان ملل وضع کند. روسیه نیز یکی از اعضای شورای امنیت سازمان ملل است.

واشنگتن برای تحت فشار قرار دادن دولت نیکولاس مادورو، رییس‌جمهور ونزوئلا امسال تحریم‌هایی را علیه این کشور وضع کرده و تهدید کرده تحریم‌هایی را که در راستای برجام علیه ایران رفع کرده بود، مجددا وضع می‌کند.

دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا اظهار کرده که ایران روح برجام را نقض کرده است. در حالی که ایران و ونزوئلا تولید گاز دارند و از اعضای GECF به شمار می‌روند، هیچ‌یک صادرات گاز ندارند.

بازار گاز طبیعی امروزه با چالش‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای مختلفی روبه‌رو است و به یک بازار رقابتی تبدیل شده است و قیمت گاز معمولا بسته به نوسانات قیمت نفت بالا و پایین می‌شود اما کارشناسان و مدیران شرکت‌های انرژی معتقدند، قیمت گاز طبیعی دیگر به صورت دقیق از شاخص قیمت نفت تبعیت نمی‌کند و رقابت‌های منطقه‌ای تاثیر قابل توجهی بر نوسان قیمت گاز دارد. از این جهت، قیمت گاز در آمریکای‌جنوبی یا آمریکای شمالی با آسیا متفاوت است.

قیمت‌های گاز در یک دهه گذشته بیش از ۸۰ درصد کاهش یافته و به دلیل عرضه فزاینده گاز شیل و در دسترس بودن فزاینده گاز طبیعی مایع (LNG) که با کشتی به بازارهای خارجی حمل می‌شود، تحت فشار منفی مانده است.

آمریکا با بهبود فناوری حفاری، موفق شده در سال‌های اخیر تولید نفت و گاز خود را افزایش دهد.

این بازار علاوه بر حضور تولید‌کنندگان جدید، تحت تاثیر انرژی‌های تجدیدپذیر و دگرگونی‌های ژئوپلتیکی نیز قرار گرفته است. مجمع کشورهای صادر‌کننده گاز (جی‌ای‌سی‌اف) که ۴۰ درصد از عرضه گاز طبیعی و ۶۰ درصد از صادرات LNG جهان را در اختیار دارد به دنبال آن است که با اتحاد و همکاری کشور‌های عضو این مجمع بتواند امنیت بازار و موازنه عرضه و تقاضای جهانی گاز را تامین کند.

برهمین اساس اعضای مجمع کشورهای صادر‌کننده گاز در پایان نشست خود در بولیوی ضمن انتقاد از تلاش‌ها برای دستکاری در قیمت گاز خواستار اتحاد بیشتر برای مقابله با این فشارها شدند.در چهارمین نشست سران کشورهای عضو جی‌ای‌سی‌اف که روز جمعه در بولیوی برگزار شد تنها سه رییس‌جمهور (بولیوی، ونزوئلا و گینه استوایی) حضور داشتند و بیشتر کشورها در سطح وزرای انرژی شرکت کرده بودند.

در این نشست که در شهر سانتا کروز بولیوی برگزار شد، اوو مورالس، رییس‌جمهور‌ بولیوی ضمن رد تلاش‌ها برای دستکاری قیمت‌ها گفت که دستکاری قیمت گاز به ضرر کشورش و دیگر کشورهای وابسته به صادرات گاز است. وی افزود: باید بتوانیم برای مقابله با آنهایی که می‌خواهند از طریق دستکاری در قیمت‌ها اقتصاد کشورهای ما را بی‌ثبات کنند همکاری کنیم.

در بیانیه پایانی GECF آمده است اعضای این گروه با همکاری برای داشتن یک بازار گاز طبیعی جهانی پایدار و گسترش استفاده از گاز موافقت کرده‌اند.

گروه GECF از سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) الگوبرداری کرده که اعضایش موفق شده‌اند برای کنترل قیمت‌ها، میزان عرضه را مدیریت کنند. اگرچه GECF خواستار همکاری بیشتر برای دفاع از بازار گاز شده اما مانند اوپک محدودیت‌های تولید را به کار نبسته است.

این نشست در حالی برگزار شد که اعضای GECF با اُفت قیمت‌های جهانی گاز که تا حد زیادی به دلیل افزایش عرضه از سوی آمریکا و کشورهای دیگر روی داده است، دست و پنجه نرم می‌کنند.رییس‌جمهور‌ ونزوئلا در این نشست گفت، دیالوگ و همگرایی در نشست‌هایی نظیر نشست جی‌ای‌سی‌اف و یا نشست اوپک تنها راه برای دفاع از منابع طبیعی کشورهای تولید‌کننده است.

همچنین کمیته نشست کشورهای صادرکننده گاز اعلام کرد که اعضا برای همکاری بیشتر جهت متعادل کردن بازار گاز در جهان همکاری بیشتری خواهد کرد و سطح استفاده از این نوع سوخت را در جهان ارتقا خواهد داد.اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور که به نمایندگی از ایران در این اجلاس شرکت کرده بود، در بدو ورود به بولیوی و در جمع خبرنگاران از ایران به عنوان بزرگ‌ترین کشور با ذخایر گاز طبیعی در جهان نام برد و تاکید کرد: ایران نقش فعالی در مجمع کشورهای صادرکننده گاز و ایجاد هماهنگی در جهت توسعه و ارتقای گاز در سبد انرژی جهان ایفا می‌کند.

وی همچنین آمریکای‌لاتین را منطقه‌ای پراهمیت دانست و گفت: توسعه و ‌گسترش همکاری با کشورهای آمریکای‌لاتین از جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران برخوردار است.

افزایش منافع جمعی

جهانگیری همچنین در اولین روز نشست نمایندگان کشورهای عضو مجمع صادر‌کننده گاز با بیان اینکه به رغم تلاش برخی از دولت‌ها برای ایجاد تنش و بحران در منطقه خاورمیانه، ایران به واقع گرانیگاه ثبات خاورمیانه است و تمامی ظرفیت‌ها و امکانات خود را برای ارتقای امنیت، ثبات و صلح پایدار در سطح منطقه به عمل می‌آورد، گفت: جمهوری اسلامی ایران در این موقعیت، شرایط لازم را برای جذب سرمایه‌گذاری و فعالیت شرکت‌های بین‌المللی فراهم کرده است و تامین منافع کلیه کشورهای عضو و تحقق اهداف مجمع را هدف اصلی فعالیت‌های ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی می‌داند و اتخاذ سیاست‌های هماهنگ و همسو را برای جلوگیری از اعمال تحریم‌های یکجانبه و چندجانبه علیه هر کشوری را بیش از پیش ضروری می‌بیند.

معاون اول رییس‌جمهور در ادامه سفر خود به بولیوی در ملاقات با اوو مورالس رییس‌جمهور این کشور حل موانع بانکی و برگزاری مستمر کمیسیون مشترک همکاری‌ها، برای توسعه مناسبات میان دو کشور را ضروری دانست و بر لزوم توسعه مناسبات اقتصادی تاکید کرد.

رییس‌جمهور بولیوی نیز در این دیدار به نیاز این کشور به دانش و فناوری‌های نوین اشاره کرد و خواستار برخورداری از تجربیات ایران در حوزه‌های مختلف به خصوص نانو تکنولوژی شد.

آمادگی ایران برای همکاری با ونزوئلا

جهانگیری در ادامه و در دیدار با نیکلاس مادورو رییس‌جمهور ونزوئلا نیز با بیان اینکه تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه کشورهایی که سیاست مستقل از این کشور دارند به انحای مختلف اعمال می‌شود، گفت: پیامد مثبت رفتار آمریکا برای کشور ما اتکا به توان داخلی و افزایش ظرفیت تولید ملی برای رفع نیازها بوده است.معاون اول رییس‌جمهور با بیان اینکه شرکت‌ها و صنایع ایران در سال‌های اخیر پیشرفت‌های ملموسی داشته‌اند، اظهار داشت: آمادگی داریم تا تجربیات خود را در همه زمینه‌ها در اختیار کشور دوست ونزوئلا قرار دهیم.

نیکلاس مادورو، رییس‌جمهور ونزوئلا نیز در این ملاقات با ابلاغ سلام گرم به رهبر معظم انقلاب و رییس‌جمهور کشورمان، خواستار تقویت مناسبات در عرصه‌های مختلف با ایران شد.

وی با تاکید بر توسعه همکاری‌ها در چارچوب کمیسیون مشترک همکاری‌های ایران و ونزوئلا، گفت: همکاری شرکت‌های نفت و‌گاز دو کشور می‌تواند بسترهای خوبی برای ارتقای سطح همکاری‌ها فراهم کند.

معاون اول رییس‌جمهور در ادامه با تئودور اوبیانگ رییس‌جمهور گینه استوایی دیدار و بر ضرورت هماهنگی هرچه بیشتر میان کشورهای عضو مجمع کشورهای صادرکننده گاز تاکید کرد.

جهانگیری با استقبال از برگزاری اجلاس آتی سران کشورهای صادرکننده گاز در گینه استوایی، یادآور شد: ایران به عنوان بزرگترین دارنده ذخایر گاز، آمادگی دارد تجربیات خود را در حوزه صنعتی و علمی به ویژه بخش انرژی در اختیار گینه استوایی قرار دهد.تئودور اوبیانگ، رییس‌جمهور گینه استوایی نیز در این دیدار به علاقه‌مندی‌های دو کشور برای توسعه همکاری‌ها اشاره کرد و گفت: ما می‌توانیم با تکیه بر ظرفیت‌هایی نظیر گاز، مناسبات خود را بیش از گذشته در سطح دوجانبه، منطقه‌ای و جهانی ارتقا دهیم.

معاون اول رییس‌جمهور همچنین در حاشیه چهارمین اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز و در دیدار محمد الطاهر سیاله وزیر خارجه لیبی با تاکید بر اینکه لیبی کشوری بزرگ و با اهمیت در جهان اسلام و قاره آفریقاست، اظهار امیدواری کرد با همت مردم و سران اقوام و طوایف این کشور هرچه سریعتر از بحران خارج شود.

وزیر خارجه لیبی هم در این دیدار با اشاره به شرایط کشورش در سال‌های اخیر، گفت: اساس رابطه میان ملت‌هاست و ملت لیبی آرزو دارد که مناسباتش با دولت ایران ارتقا یابد.

وی اجرای برخی طرح‌های مشترک نظیر ایجاد ارتباط دریایی میان دو کشور را گامی در جهت تامین منافع طرفین ارزیابی کرد و افزود: ما برای توسعه صنایع خود به ویژه در حوزه انرژی نیازمند کمک ایران هستیم.