خطر بحران در ترکیه و آرژانتین

 برخی از جزئیات مصاحبه جرومی پاول، رئیس فدرال رزرو آمریکا صبح دیروز منتشر شد. وى اعلام کرده که افزایش نرخ بهره در حال حاضر به‌عنوان گزینه مطرح‌شده روى میز قرار ندارد مگر اینکه افزایش خوبى در نرخ تورم رخ دهد. با این حال، شاخص دلار عقب ننشست؛ چراکه سیاست بانک مرکزی اروپا مبنی بر نگه داشتن نرخ‌های بهره نزدیک به صفر تا سال ۲۰۲۰ میلادی، دلار را شارژ کرده بود. تقویت دلار بدون رشد نرخ بهره، فشار را به بازارهای نوظهور باز خواهد گرداند. همان‌طور که ترکیه در فصل آخر سال گذشته رشد منفی ۳ درصدی در تولید ناخالص داخلی خود را تجربه کرد و در آرژانتین نیز شرایط بهتری وجود نخواهد داشت.

ادامه رشد دلار با توقف انقباض

اجراى طرح تعدیل ترازنامه اوراق فدرال رزرو نیز تا فصل آخر سال ادامه می‌یابد، اما روند، شدت و زمان‌بندی آن در دست بررسى است. فدرال رزرو براى اجتناب از وقوع رکود مالی، از هرنوع ابزاری استفاده خواهد کرد. فدرال رزرو از امکان خدشه‌دار شدن اعتماد و اطمینان به سیاست‌هاى فدرال رزرو در اذهان عمومی، نگران است (دخالت ترامپ در امور فدرال رزرو) باید اذعان کرد اقتصادهاى بزرگ دنیا از جمله آمریکا طى ۶ ماه اخیر شاهد افت سرعت رشد هستند. بنابر اظهارات مقامات پولی آمریکا، دلار از پشتوانه نرخ بهره عایدی نخواهد داشت؛ اما توقف سیاست‌گذاری انقباضی، جلوی رشد دلار را نگرفت و شاخص ارزی آمریکا همچنان  در حال تقویت است. این روند به زودی فشار وارد بر بازارهای نوظهور را تشدید خواهد کرد و سیکل صعودی آنها را پس از نوسانات میانه سال قبل از میان خواهد برد. ترکیه و آرژانتین دو نمونه واضح این وضعیت هستند.

افت شدید رشد اقتصادی ترکیه

ترکیه اولین نشانه جدی سندروم رکود را با افت شدید رشد اقتصادی خود تجربه کرد. در انتهای سال ۲۰۱۸ میلادی، سقوط ارزش لیر، همزمان با ثبت تورم ۲۵ درصدی، الزام جهش نرخ بهره را برای بانک مرکزی این کشور ایجاب می‌کرد. هرچند نرخ تورم به زیر  ۲۰ درصد رسیده و وضعیت لیر از رکورد بی‌سابقه نرخ برابری بالای ۷ واحد پول ملی به ازای یک دلار آمریکا دور شده است؛

اما به‌رغم  کنترل برخی از پارامترهای کلان، فضای انقباض پولی در ترکیه با سررسیدهای بدهی‌های کوتاه‌مدت در انتهای سال باعث شدنرخ رشد تولید ناخالص ترکیه در فصل پایانی سال گذشته با نزول ۳ درصدی نسبت به مدت مشابه در سال قبلش رقم بخورد و براساس داده‌های رسمی منتشرشده، تولید رشد ناخالص داخلی فصلی از افت ۴/ ۲ درصدی در سال ۲۰۱۸ حکایت دارد. تضعیف رونق اقتصادی ترکیه حتی فراتر از آنچه تحلیلگران رویترز پیش‌بینی کرده بودند رقم خورد. آنها افت نرخ رشد تولید در فصل آخر سال را ‌قریب ۷/ ۲ درصد پیش‌بینی کرده بودند. با این حال نرخ رشد تولید ناخالص داخلی ترکیه نسبت به نرخ ۴/ ۷ درصدی سال گذشته به ۶/ ۲ درصد رسیده است.

بازگشت نوسانات به آرژانتین

سقوط مجدد ارزش پزو آرژانتین در برابر دلار همزمان با افت رشد تولید ناخالص داخلی این کشور رخ داد. نرخ بالای تورم، نرخ بهره‌ای که باز هم به سقف ۶۰ درصدی چند ماه گذشته بازگردانده شده، همگی پیش از انتخابات بعدی ریاست جمهوری، فضای  اقتصادی در بوئنوس آیرس را نسبتا آماده بروز یک دوره بحران دیگر کرده است. به‌رغم کنترل برخی پارامترهای کلان، کاهش موقت نرخ بهره با آمادگی بازار همراه نبود و هجوم مردم  برای خرید دلار و یورو را موجب شد. همچنین ورود رشد تولید ناخالص آرژانتین به محدوده منفی را برای سال جاری پیش‌بینی کرده‌اند. پزو از ابتدای سال ۸۸ درصد مقابل دلار تضعیف شده است.