شرايط بازار ارز در كشور به گونهاي است كه نهتنها با يك نرخ رسمي براي ارز مواجه نيستيم بلكه شرايط از دلار دو نرخي نيز گذشته است و با نرخهاي متفاوتي براي دلار روبهرو هستيم. همين امر باعث افزايش تنشها و نابسامانيها در بازار ارز كشور ميشود. بازاري كه ماههاست رنگ آرامش و ثبات را به خود نديده و با التهاب خود تمام بازارهاي ديگر را نيز دچار تنش كرده است. معاملات دلار نيز در ماههاي گذشته به شكلهاي مختلفي در بازار صورت گرفته است. به گفته فعالان بازار ارز معاملات دلار فردایی یکی از دلایل افزايش نرخ ارز در بازار است؛ در حالي كه چند روزي است نرخ دلار تا اندازهاي در بازار به ثبات رسيده و به گفته فعالان بازار ارز در پی ثبات نسبی این بازار حجم معاملات دلار فردایی نيز كاهش پيدا كرده است.
دلار فردايي چيست؟
دلار فردايي بر اساس تعريفي كه بانك مركزي ارائه ميدهد، معاملهای است که مبادله ارز و ریال به روز یا روزهای آینده موکول شده و به طور عمده توسط اشخاص حقیقی انجام ميگيرد و در بيشتر موارد تحويل ارز به صورت فيزيكي صورت نگرفته و تنها تفاوت قيمت تسويه ميشود.
معاملات دلار فردايي
معاملات دلار فردايي در ميان فعالان بازار ارز به دو صورت انجام ميپذيرد؛ در حالت اول دلاری که فردا تحویل خواهد شد، امروز معامله شده و خریدار بخشی از قیمت را به عنوان بیعانه و بخش دیگر را هنگام اخذ دلار تسویه میکند. حالت دوم به شکل قمار است و بین دو دلال و بدون تبادل هیچ پولی انجام میشود، در این حالت فقط طرفی که بر اساس قیمت دلار روز بعد، ضرر کرده، مابه التفاوت قیمت دلار فردایی با دلار روز را به طرف دیگر پرداخت میکند. طبق گزارش ايبنا، به گفته برخي از دلالان دلار فردایی به معنای قمار چند ماهی از بین رفته است اما معامله واقعی دلار برای تحویل در فردا همچنان وجود دارد. برخي از دلالان نيز حداقل میزان معامله دلار فردایی را ۱۰ هزار دلار اعلام کردند، برخي از صرافان تهران نیز وجود معاملات قمارگونه دلار فردایی را بین دلالان تایید کردند و البته گفتهاند این گونه معاملات در چند ماه اخیر به طرز شديدي كاهش پيدا كرده است.
دلیل کاهش معاملات
در همين راستا رضا ترکاشوند دبیر کانون صرافان ایران در خصوص دلیل کاهش معاملات دلار فردایی گفت: متاسفانه قمار همیشه بین یک گروه متخلف وجود دارد اما مقدار آن با توجه به ثبات نسبی ارز و نداشتن نوسانات شدید، کاهش یافته است. این معامله که طبق مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافیها ممنوع و قابل پیگرد قانونی است، یکی از عوامل افزایش قیمت دلار محسوب میشود. دلالانی که وارد قمار دلار فردایی می شوند اگر میزان قمارشان زیاد باشد برای پوشش میزان ریسک، تمام سعی خود را میکنند تا فردا دلار به قیمت بالاتری به فروش برسد، ضمن آنکه قیمت بالاتر دلار، حتی برای دلالانی که با افزایش قیمت در قمار ضرر کردهاند نیز مطلوب است؛ چرا که آنان میتوانند اندوخته دلارهای خویش را با قیمت بالاتری به فروش برسانند و سود سرشاری نصیبشان شود.
قانوني شدن بخشي از معاملات
پویا جبل عاملی، کارشناس اقتصادی نیز در اين خصوص گفته است: در تمام دنیا با گروههایی که بخواهند با اقدامات خویش قیمت ارز در بازار را دستکاری کنند، برخورد میشود اما نباید با برجسته کردن نقش معاملات فردایی، از نقش سایر عوامل در افزایش قیمت ارز چشمپوشی کرد. بانک مرکزی باید مقررات انجام معاملات آتی را تدوین کند تا بخشی از معاملات فردایی به صورت قانونی در آن قالب انجام شود. البته ناگفته نماند که معامله دلار فردایی را باید از معامله آتی که طبق مقررات مربوطه، قانونی است تفکیک کرد. بر اساس دستورالعمل معاملات آتی که در سال ۸۹ ابلاغ شده بانکها نقش برجستهای در انجام این گونه معاملات دارند و حداقل میزان معامله ۱۰۰ هزار دلار است،.
- 21
- 7
