تخلیه شوک سیاسی دلار ؟

روز یکشنبه، دلار در دامنه ۱۳ هزار و ۳۳۰ تا ۱۳ هزار و ۴۳۰ تومان نوسان کرد و در نهایت روی عدد ۱۳ هزار و ۴۰۰ تومان قرار گرفت. این قیمت ۵۰ تومان بالاتر از روز شنبه بود که اولین افزایش پس از دو روز افت متوالی محسوب می‌شد. دیروز نرخ حواله درهم هم تاثیری بر بازار داخلی نداشت، چراکه به‌طور کلی زیر کانال ۳ هزار و ۷۰۰ تومانی و در محدوده ۳ هزار و ۶۶۰ تومانی در نوسان بود.

آنچه بیشتر از افزایش روز یکشنبه اهمیت داشت، روند قیمتی ۳ روز اخیر بود. دلار در سه روز اخیر زیر مرز ۱۳ هزار و ۵۰۰ تومان نوسان کرده است که پیش از شوک شهادت سردار سلیمانی و افزایش تنش‌ها در خاورمیانه در آن قرار داشت. این موضوع موجب شد که برخی فعالان ادعا کنند، شوک سیاسی به دلار به‌طور کامل تخلیه شده است. پس از افزایش تنش‌ها در خاورمیانه، دلار تا بالای مرز ۱۴ هزار تومانی نیز رفته بود و با کم شدن تنش‌ها به تدریج راه را به سوی قیمت‌های قبلی باز کرد. دیروز در بازار سکه نیز نوسانات چندان زیاد نبود و این فلز گرانبها در کانال ۴ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان تغییرات خود را به ثبت رساند. روز یکشنبه، فلز گرانبهای داخلی ۳۰ هزار تومان افزایش قیمت را به ثبت رساند و به بهای ۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان رسید. برخی فعالان باور داشتند، افزایش قیمتی سکه ناشی از انتظارات افزایشی معامله‌گران برای بالا رفتن رشد بهای طلای جهانی بود.

نقش عوامل موازی در آرامش دلار

برخی از معامله‌گران باور داشتند، تغییر شرایط در سایر بازارها موجب شد که فضای بازار دلار نیز آرام‌تر شود. به گفته این عده، تقویت شاخص بازار سهام یکی از مهم‌ترین عواملی بوده که بار دیگر تمایل برای خرید دلار پایین آمده است. در کنار این، عنوان می‌شود که مردم نسبت به خرید سکه تمایل بیشتری در مقایسه با دلار دارند. در واقع، یکی از عواملی که سبب آرامش بازار ارز شده است، کاهش تقاضا و افت خریدها تحت‌تاثیر ورود سرمایه به سایر بازارها بوده است.

در این میان، عده دیگری از فعالان بیشتر تاکید دارند که سمت عرضه در روزهای اخیر فعال‌تر شده است و از این طریق به آرامش بازار ارز کمک شده است. این عده عنوان می‌کنند که صرافی‌های زیادی در خیابان فردوسی اقدام به عرضه ارز با نرخ مداخله‌ای می‌کنند و افراد به‌راحتی می‌توانند از آنها ارز مورد نیاز خود را تهیه کنند. در واقع اسکناس ارزی اگر به آسانی در بازار یافت نشود، تهیه آن دشوار نیز نیست. البته عده‌ای از مخاطبان عنوان می‌کنند، در صورتی که در سال‌جاری ۲ هزار یورو دریافت کرده باشید، دیگر امکان خرید ارز مداخله‌ای را نخواهید داشت و باید از صرافی‌های آزاد اقدام به خرید کنید.

در کنار این عوامل، شماری از فعالان، برخی متغیرهای بیرونی را نیز در بازگشت آرامش به بازار موثر می‌دانستند. گروهی عنوان می‌کردند، بازار هرات در روز گذشته به دلیل سرما تعطیل بوده است و عده‌ای بر نوسانات محدود نرخ حواله درهم تاکید داشتند. معاملات هر دو بازار توسط معامله‌گران بازار داخلی به دقت رصد می‌شود و هرگونه تغییر قیمت غیرعادی در بازارهای همسایه، موجب می‌شود که رفتار بازیگران داخلی نیز تحت‌تاثیر قرار بگیرد.

در این میان، همچنان عده زیادی باور دارند، افزایش قیمت دلار در هفته گذشته ناشی از یک شوک روانی بود و بازار با عادی‌تر شدن اوضاع به سوی قیمت‌های پیشین بازگشت. در این شرایط باید دید از این پس قیمت دلار افت بیشتری را تجربه خواهد کرد یا به نوسان در کانال ۱۳ هزار تومانی کفایت می‌کند. برای وقوع نوسان‌های افزایشی غیرمترقبه نقطه مقاومتی مهم پیش‌روی بازار مرز ۱۴ هزار و ۲۰۰ تومانی است. دلار دوبار در ۴۰ روز اخیر در برابر شکسته شدن این مرز از خود مقاومت سنگینی نشان داده است. در واقع هرگاه قیمت به این مرز نزدیک شد، میزان فروش‌های ارزی افزایش پیدا کرد.

انتقاد از چند نرخی‌بودن دلار

اصغر سمیعی با بیان اینکه فعلا مشکلی در بازار ارز مشاهده نمی‌شود، اظهار کرد: ارز توسط بانک مرکزی به قیمت‌های مختلف از ۴۲۰۰ تومان برای کالاهای اساسی گرفته تا ارز نیمایی حدود ۱۲ هزار تومان و ارز حدود ۱۴ هزار تومان عرضه می‌شود و در حال دادوستد است. به گزارش «ایسنا» رئیس اسبق کانون صرافان افزود: تا زمانی که سیاست‌های دولت اقتضا کند، بانک مرکزی هم به همین روند ادامه می‌دهد، مگر اینکه به هر دلیلی تصمیم دیگری گرفته شود؛ بنابراین اوضاع بازار فعلا به همین شکل است.

وی در عین حال ضمن انتقاد از چند نرخی بودن ارز، تصریح کرد: واقعی بودن قیمت‌ها هم محل تردید قرار می‌گیرد؛ یعنی در زمانی که نرخ تورم در کشور ما و کشورهای حوزه دلار بیش از ۳۰ درصد اختلاف را نشان می‌دهد و وقتی برای مدت بیش از یکسال قیمت‌ها تقریبا ثابت می‌ماند، باید متوجه شد که اشکالی در کار است. سمیعی اضافه کرد: یعنی وقتی مثلا تفاضل نرخ تورم در کشور ما و کشورهای حوزه دلار ۳۶ درصد سالانه باشد، باید روزانه نرخ ارز یک در هزار افزایش یابد، یعنی ارز ۱۴ هزار تومانی روزانه ۱۴ تومان یعنی هفته‌ای ۱۰۰ تومان بالا برود و اگر نرود به این معنی است که فنر قیمت‌ها در حال جمع شدن است و این فنر تا ابد هم طاقت نمی‌آورد و در یک زمانی به یک علتی یا یک بهانه‌ای آزاد خواهد شد.

وی با اشاره به راهکارهای پیش‌روی این معضل، گفت: دو راه حل برای این مساله باقی می‌ماند که دولت تصمیم بگیرد از خیر گرفتن مالیات پنهان که همان ایجاد تورم و خلق پول است، بگذرد و نقدینگی را افزایش ندهد و از دادن بهره‌های عجیب و غریب و خلق پول خودداری کند یا متناسب با نرخ بهره و تورم قیمت ارزها را به‌طور منظم با شیب ملایم تعدیل کند. این کارشناس حوزه ارز خاطرنشان کرد: اگر هیچ‌کدام از این راه‌ها انجام نگیرد و سعی در پایین نگه داشتن ارز با وجود تورم بالا انجام شود، اولا این کار برای دراز مدت عملی نیست و ثانیا زیان‌های اقتصادی فراوانی از این راه به مردم و کشور وارد می‌شود.