به گزارش فرادید، متون و آثار هنری رومیان پر از تصاویر گلادیاتورهاست؛ مردانی که برای سرگرم کردن تماشاگران فراوان در آمفی‌تئاترها با یکدیگر یا با حیوانات وحشی مبارزه می‌کردند. اما به این دلیل که رومیان مدت‌زمانی طولانی مردگان خود را می‌سوزاندند، باستان‌شناسان تاکنون بقایای زیادی از گلادیاتورها پیدا نکرده‌اند.
اکنون پژوهشگران می‌گویند نخستین مدرک فیزیکی نبرد بین انسان و حیوان را در اروپا کشف کرده‌اند: آثار دندان روی اسکلت مردی جوان و عضلانی که احتمالاً توسط یک شیر ایجاد شده است.
در این پژوهش، دانشمندان بقایای انسانی که سال ۲۰۰۴ در منطقه‌ای به نام دریفیلد تراس نزدیک شهر یورک در شمال انگلستان کشف شده بود دوباره بررسی کردند. باستان‌شناسان در این محل بیش از ۸۰ اسکلت کشف کردند که متعلق به قرن اول یا اوایل قرن دوم میلادی تا اواخر قرن چهارم میلادی بودند.
کم و بیش تمام این اجساد متعلق به مردانی بین ۱۸ تا ۴۵ سال بودند که از نقاط مختلف امپراتوری روم آمده بودند. آثار جراحت‌های شدید در آن‌ها دیده می‌شد و بسیاری نیز سر از تنشان جدا شده بود.
برای رومیان، یورک با نامEboracum شناخته می‌شد که پادگان و شهر مهمی در شمال بریتانیا بود که بین سال‌های ۷۱ تا ۴۰۰ میلادی رومیان آن را بریتانیا می‌نامیدند. بر مبنای شواهد، باستان‌شناسان گمان می‌کنند دریفیلد تراس گورستان گلادیاتورها بوده است.
اسکلت این گلادیاتور اکنون به‌عنوان بخشی از نمایشگاهی درباره ریشه‌های رومی شهر یورک به نمایش گذاشته شده است.
به‌تازگی پژوهشگران یکی از اسکلت‌ها که نشانه‌های عجیبی روی لگن داشت، دوباره بررسی کردند. پژوهشگران با استفاده از تکنیک‌های پزشکی قانونی مدرن، از جمله اسکن سه‌بعدی آثار فرورفتگی روی استخوان، این اسکلت را تحلیل کردند. آن‌ها با همکاری باغ‌وحش‌های انگلستان، استخوان‌هایی که توسط یوزپلنگ‌ها، شیرها، ببرها و پلنگ‌ها جویده شده بودند را هم بررسی و اسکن سه‌بعدی کردند.
مقایسه این نشانه‌ها با آثار روی اسکلت گلادیاتور رومی فرضیه‌شان را تأیید کرد: این گلادیاتور توسط یک گربه‌سان بزرگ (احتمالاً شیر) گاز گرفته شده است. اما شیرها معمولاً طعمه خود را از ناحیه گردن یا سر گاز می‌گیرند. چطور ممکن است شیر، لگن این مرد را گاز گرفته باشد؟
تیم تامپسون، انسان‌شناس دانشگاه مِینوث در ایرلند گفته: «ما فکر می‌کنیم این گلادیاتور در جریان یک نمایش زخمی یا از حرکت افتاده و شیر از ناحیه لگن او را گاز گرفته و کشیده!»
این تحلیل نشان می‌دهد آثار گاز گرفتگی احتمالاً هم‌زمان با مرگ ایجاد شده‌اند و به گفته تامپسون: «این‌طور نیست که حیوان پس از مرگ او از جسدش تغذیه کرده باشد. این گاز گرفتن بخشی از اتفاقی بوده که به مرگ او منجر شده است.»
سر این مرد نیز بریده شده است، یا برای رهایی از درد و رنج یا به‌منظور پیروی از آداب معمول. پس از مرگ، او به همراه دو نفر دیگر دفن شده و سپس محل دفن با استخوان‌های اسب پوشانده شده است.
فراتر از سرنوشت این گلادیاتور بدشانس، آثار دندان نشان می‌دهند آمفی‌تئاترهای رومی در بریتانیا نیز محل نمایش‌های خشن و قدرت‌نمایی بوده‌اند. جان پی‌یِرس، باستان‌شناس کالج سلطنتی لندن و نویسنده همکار این پژوهش گفته: «این یافته‌ها نقش مهمی در افشای جنبه‌های گذشته رومی ما دارند.»
کاترین مارکلاین، انسان‌شناس دانشگاه لوئیزویل نیز با این نظر موافق است. او به نیویورک تایمز گفته که آثار گاز گرفتن شیر نشان‌دهنده نقش برجسته خشونت دولتی در فرهنگ و جامعه روم است. نمایش‌هایی مانند نبرد گلادیاتورها به تثبیت نقش‌ها و هنجارهای اجتماعی کمک می‌کردند.
او می‌افزاید: «میزان منابع انسانی و حیوانی که صرف این نمایش‌ها برای برجسته کردن معنای رومی بودن و رومی خوب بودن می‌شده، حیرت‌آور است.»
تا کنون باستان‌شناسان آمفی‌تئاتری در یورک کشف نکرده‌اند، اما احتمال می‌دهند زیر بخش‌هایی از این شهر تاریخی پنهان شده باشد. با توجه به اهمیت یورک، وقوع نبرد گلادیاتورها در آنجا چندان بعید نیست. اما این پژوهش شواهد جدیدی ارائه کرده مبنی بر اینکه چنین نبردهایی خارج از رم نیز رخ می‌داده‌اند.
مالین هولست، استخوان‌شناس دانشگاه یورک و نویسنده دیگر این پژوهش می‌گوید: «ما معمولاً تصور می‌کنیم این نبردها فقط در مکان‌هایی مجلل مانند کلوسئوم رم برگزار می‌شدند، اما این یافته‌ها نشان می‌دهند این نوع رویدادها دامنه گسترده‌ای داشته‌اند.»
این اسکلت داده‌هایی نیز درباره زندگی این مرد ارائه می‌دهد. او عضلات بزرگی داشته و سنش بین ۲۶ تا ۳۵ سال بوده است. آسیب‌های مشاهده‌شده در ستون فقرات و شانه‌اش نشان‌دهنده زندگی کوتاه اما سرشار از مبارزه و کار سخت فیزیکی او هستند.
آنا اوستِرهولتس، زیست‌باستان‌شناس دانشگاه ایالتی می‌سی‌سی‌پی می‌گوید: «چنین بقایایی نمایانگر داده‌های از زندگی افرادی هستند که آن‌قدر مهم تلقی نمی‌شدند که نامشان در تاریخ ثبت شود.»
ری لارنس، مورخ دانشگاه مَک‌کوآری استرالیا این شواهد را «بسیار قانع‌کننده» می‌داند و می‌گوید: «این یک داستان کارآگاهی عالی درباره کشف حضور یک گربه‌سان بزرگ است.»
اما این یافته‌ها پرسش‌های جدیدی نیز مطرح می‌کنند. مهم‌ترینشان اینست: «چطور یک شیر را از آفریقا به یورک آوردند؟»
- 15
- 1
