به گزارش فرادید، این آثار در دامنه‌های سنگی در کنار دریاچه یووِسی در منطقه ریستیینا قرار دارند؛ در اینجا گوزنی سرخ‌فام که حدود ۵ هزار سال قبل با استفاده از خاک سرخ نقاشی‌شده است، همچنان به ابدیت می‌نگرد. پژوهشگران معتقدند هنوز تصاویر پنهان‌مانده‌ی بیشتری نیز در زیر لایه‌های خزه نهفته است.
تا امروز حدود ۸۰ نقاشی پیشاتاریخی در آستووانسالمی شناسایی شده بود. اما پروژه‌ای تازه به سرپرستی دانشکده علوم رایانه دانشگاه فنلاند شرقی در حال گسترش مرزهای دید انسان است. وِیکو میتینن، هماهنگ‌کننده پروژه، می‌گوید: «تنها سه ساعت است اینجاییم و سه نقش تازه‌ی احتمالی یافته‌ایم. ما در حال آزمایش نوعی فناوری تصویربرداری کاملاً جدید هستیم که تا چند سال پیش اصلاً وجود نداشت».
تیم پژوهشی از دوربین‌های هایپراسپکترال استفاده می‌کند که می‌توانند تفاوت‌های بسیار ظریف در رنگدانه‌های سرخ را تشخیص دهند و ترکیب شیمیایی و سن آن‌ها را تعیین کنند. میتینن می‌گوید: «با تحلیل تصاویر هایپراسپکترال، می‌توانیم این سایه‌ها را از هم جدا کنیم و حتی بفهمیم چند نوع رنگ متفاوت استفاده شده است. این یعنی کاربرد مستقیم علم رایانه در باستان‌شناسی».
تمام داده‌های تصویری به‌طور مستقیم از محل به سرورهای ابری منتقل می‌شود تا نسخه‌ای دیجیتالی و دقیق از سطح صخره ایجاد گردد. این مدل سه‌بعدی به پژوهشگران اجازه می‌دهد کوچک‌ترین جزئیات آثار را بررسی کنند و در عین حال آن‌ها را برای نسل‌های آینده به‌صورت دیجیتالی حفظ نمایند.
پژوهشگران برای بازسازی مناظر دوران باستان از موتورهای بازی رایانه‌ای نیز بهره می‌برند. در روزگار خلق این نقاشی‌ها، سطح آب دریاچه‌های ساما بسیار بالاتر از امروز بود. میتینن توضیح می‌دهد: «وقتی سطح آب را در مدل دیجیتالی تا میزان باستانی‌اش بالا می‌بریم، می‌توانیم ببینیم هنرمندان آن زمان در کجا ایستاده‌اند (مثلا روی قایق یا بر روی یخ) و پیش‌بینی کنیم در چه نقاطی احتمال وجود نقاشی‌های دیگر هست».
در این پروژه، هوش مصنوعی نیز نقش مهمی دارد. دکتر دیمیتری سمنوف، رئیس بخش پژوهش دانشکده علوم رایانه، می‌گوید شبکه‌های عصبی در حال آموزش دیدن‌اند تا شکل‌ها و الگوهای تکرارشونده در تصاویر سنگی را شناسایی کنند.
فرسایش توسط باد، یخ و آب همچنان این نقاشی‌های بی‌همتا را تهدید می‌کند. از همین رو ثبت کامل دیجیتالی آن‌ها ضرورتی حیاتی است. سمنوف تأکید می‌کند: «ممکن است این نقوش تا هزار سال دیگر دوام نیاورند. دیجیتالی‌سازی باعث می‌شود همه بتوانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند، نه فقط کسانی که به محل سفر می‌کنند».
- 11
- 6
