IUI یا تلقیح داخل رحمی؛ روش کمک باروری

IUI یا تلقیح داخل رحمی

آی یو آی چیست؟

آی یو آی یا تزریق اسپرم های شسته شده به درون حفره رحم می باشد که یکی از روش های کمک باروری محسوب می شود. این روش می تواند احتمال تماس تخمک با اسپرم را در محیط رحم افزایش دهد در نتیجه شانس وقوع بارداری افزایش پیدا می کند. آی یو آی روشی بسیار ساده اما کاربردی است که در درمان ناباروری بسیار گسترده می باشد. 

انجام عمل IUI در چه مواردی به بیمار پیشنهاد می‌گردد؟

آی یو آی اولین خط ناباروری است که بعد از انجام آی وی اف به بیماران پیشنهاد می شود. در شرایطی که در ادامه به آنها اشاره می شود، استفاده از روش آی یو آی پیشنهاد می شود. 

- کم بودن تعداد اسپرم و یا کم‌تحرکی اسپرم‌ها.

- زیاد بودن تعداد اسپرم‌های غیرطبیعی.

- کم بودن حجم مایع منی.

- وجود آنتی اسپرم آنتی‌بادی در مایع منی

- وجود ترشحات کشنده اسپرم در دهانه رحم

- کم بودن مخاط دهانه رحم

- زمانی که موکوس موجود در دهانه رحم بسیار غلیظ است به طوری که اجازه عبور اسپرم را نمی دهد. این مشکل می تواند زمان انجام آزمایشات خاصی مشخص شود. 

- اندومتریوز خفیف یا متوسط

- عدم امکان انزال در واژن زن به دلیل مشکلات جنسی، اختلالات ساختمانی آلت تناسلی، فلج اندام تحتانی مرد یا وجود انزال پس‌رونده

- مشکلات مربوط به تخمک گذاری زنان

- انقباض غیرارادی عضلات واژن به طوری که تماس جنسی را غیرممکن کند. 

- ناباروری با علل ناشناخته

IUI یا تلقیح داخل رحمی؛ روش کمک باروری

نحوه‌ی انجام عمل IUI چگونه است؟

این روش نسبتا ساده و بدون درد خواهد بود، زیر نظر پزشک و بدون نیاز به بیهوشی انجام می شود. در این روش غالبا مایع منی با استفاده از ابزارهای خاصی شسته شده و سپس اسپرم های شسته شده به وسیله یک لوله باریک به داخل رحم زن ریخته می شوند. 

استفاده از آی یو آی با هدف افزایش شانس بارداری همراه با مصرف داروهای تحریک‌کننده‌ تخمدان انجام می شود درنتیجه تعداد تخمک های آزادشده در سیکل مربوطه به اندازه دو یا چهار عدد افزایش می یابد. برای رسیدن به این موضوع پزشک معالج داروهای محرک تخمدان را تجویز می کند که باید با دوز مناسب و در زمان دقیق مصرف شوند.

سپس پزشک به بررسی وضعیت تخمدان ها با سونوگرافی و مشاهده فولیکول ها می پردازد تا از طبیعی بودن وضعیت رحم، تزریق داروی کمک باروری و درنهایت تحریک تخمک گذاری، مطمئن شود. 

معمولا بعد از تزریق HCG حدود ۳۶ تا ۴۸ ساعت بعد آی یو آی نیز انجام می شود، در برخی از موارد پزشک بسته به شرایط موجود به جهت افزایش شانس باروری دو مرتبه عمل آی یو آی را در فاصله یک روز از هم انجام می دهد. 

زمانی که تایم دقیق عمل آی یو آی شخص و به زوجین اعلام شد، مرد باید بعد از ۲ الی ۵ روز خودداری از مقاربت و خروج مایع منی، صبح روز موعود برای انجام عمل نمونه اسپرم خود را به آزمایشگاه تحویل دهد. مایع منی به روش خودارضایی یا با استفاده از کاندوم هایی که فاقد کشنده اسپرم هستند داخل ظرف استریل ریخته می شوند و در آزمایشگاه در اختیار مسئول جمع آوری قرار می گیرد. 

نمونه گرفته شده باید تازه باشد تا در شرایط آزمایشگی بتوان از آنها استفاده کرد. در آزمایشگاه نمونه اسپرم گرفته شده با روش شستشو با مواد خاص از مایع منی جدا می شوند و آماده تزریق خواهند شد. در مرحله بعد با استفاده از یک لوله پلاستکی نازک به نام کاتتر اسپرم را به درون رحم تزریق می کنند. 

بعد از اتمام مراحل عمل، بیمار نیازی به بستری شدن ندارد اما بیشتر پزشکان حدود ۳۰ الی ۶۰ دقیقه بیمار را روی تخت بی حرکت می گذارند. بعد از انتقال به منزل هم نیازی به استراحت مطلق وجود ندارد و پزشک می تواند کارهای روزمره خود را به صورت عادی انجام دهد. دو هفته پس از عمل IUI آزمایش تست بارداری انجام شده و نتیجه‌ عمل مشخص می‌گردد.

IUI یا تلقیح داخل رحمی؛ نحوه انجام

میزان موفقیت عمل IUI چقدر است؟

میزان موفقیت به دست آمده درنتیجه آی یو آی عددی بین ۶ تا ۲۴ درصد می باشد که در هر سیکل درمان متفاوت خواهد بود. موفقیت به دست آمده از این عمل به عوامل مختلفی بستگی دارد. در مواردی که تعداد و کیفیت اسپرم مرد مناسب خواهد بود، درصد موفقیت این روش بیشتر از سایر افرادی است که به دلیل کم اسپرمی به ناچار از این روش استفاده می کنند. 

باید اشاره کرد که زنان نقش مهمی در میزان موفقیت ایفا خواهند کرد، سن زن، شرایط فیزیولوژیکی وی در این زمینه تاثیر بسیار زیادی خواهد داشت. برای مثال اگر زن بیشتر از ۳۵ سال سن داشته باشد احتمال بارداری در این روش به طرز چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد. 

در صورت عدم موفقیت در درمان بعد از انجام ۳ الی ۶ مرتبه سیکل آی یو آی از روش های دیگر ناباروری مانند لقاح مصنوعی استفاده می شود. 

پیگیری‌های لازم بعد از انجام عمل IUI:

غالبا با گذشت ۶ الی ۱۲ روز از تخمک گذاری، لانه گزینی جنین در هرقسمتی از رحم می تواند ایجاد شود تنها لازم است دو هفته بعد از انجام آی یو آی تست حاملگی از طریق آزمایش خون انجام می شود. 

درصورتی که تست خون مثبت باشد، لازم است بعد از ۴۸ ساعت، آزمایش حاملگی مجددا دریافت شود. این تست می تواند روند افزایش هورمون های بارداری را بررسی کند. 

IUI یا تلقیح داخل رحمی؛ احتمال موفقیت

توصیه‌های عمومی جهت افزایش موفقیت IUI:

درصورتی که بعد از آی یو آی مقاربت جنسی انجام گیرد، شانس باروری افزایش پیدا می کند، به شرطی که زمان این عمل بیمار لکه بینی یا خونریزی نداشته باشد، در این صورت مقاربت بعد از ۴۸ ساعت توصیه می شود. 

درصورتی که از داوهای شیاف مانند بعد از ای یو ای استفاده می شود، باید از شنا کردن خودداری کنید، در غیر این صورت هیچ محدودیتی وجود نخواهد داشت. 

توصیه می شود از روز بعد از آی یو آی مصرف مکمل و ویتامین ها را آغاز کنید. 

استفاده از رژيم غذایی مناسب، تمرینات ورزشی، عدم استفاده از دخانیات و الکل همچنین کاهش مصرف کافئین می تواند شانس موفقیت آی یو آی را در زنان افزایش دهد. 

مردانی که رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان مانند، میوه و سبزیجات دارد، مولتی ویتامین روتین مصرف کرده و وزن خود را در محدود مناسب نگه می دارند، ورزش های مرتب انجام داده و از استرس پرهیز می کنند همچنین در عدم مسمویت با فلزات سنگین، حشره‌کش‌ها و مواد شیمیایی موجود در حلال‌ها اطمینان دارند. میزان موفقیت آی یو آی را هم بالا خواهند برد. 

استعمال دخانیات در مردان می تواند با دو مکانیزم بر روی اسپرم ها تاثیر بگذارد که شامل موارد زیر می باشد: 

منجر به تغییر شکل اسپرم و درنتیجه اختلالات مربوط به نفوذ اسپرم در تخمک خواهد شد. 

منجر به تخریب دی ان ای اسپرم می شود، این موضوع می تواند مشکلات جدی مانند عقب‌ماندگی‌های رشدی- ذهنی برای جنین ایجاد کند، از طرفی حتی جویدن تنباکو هم می تواند منجر به کاهش تعداد اسپرم و اختلالات نعوظی در آلت تناسلی مرد شود. 

مردان باید از استحمام با آب داغ، حمام داغ یا پوشیدن لباس های تنگ که منجر به محدودیت جریان گردش خون در بیضه ها می شود خودداری کنند، این موضوعات می توانند سلامت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهند. 

مصرف آنتی بیوتیک های می تواند بر روی کیفیت اسپرم تاثیر بگذارد. پس باید با پزشک متخصص ناباروری در رابطه با عدم مصرف این آنتی‌بیوتیک‌ها از چند هفته قبل از انجام IUI مشورت شود.

IUI یا تلقیح داخل رحمی؛ توصیه های مناسب برای عمل

عوارض IUI:

بسیاری از افرادی که از آی یو آی استفاده می کنند، دردی شبیه به تست پاپ اسمیر را تجربه می کنند. با این حال عبور کاتتر از گردنه رحم می تواند جراحت های ریزی که موجب لکه بینی، خونریزی و دردهای شکمی می شوند را به همراه داشته باشد. بسیاری از متخصصین معتقد هستند که دردهای شکمی ناشی از تخمک گذاری می باشند، در بیشتر موارد گردنه رحم زمان تخمک گذاری مقداری باز شده و عبور کاتتر احساس نمی شود.

درصورتی که اسپرم های تلقیحی آلوده باشند؛ احتمال انتقال عفونت‌های منتقله از طریق تماس جنسی وجود دارد. از طرفی زمان عبور کاتتر احتمال آلودگی کاتتر توسط عوامل میکروبی در این نواحی وجود دارد، در نتیجه این عوامل میکروبی به رحم منتقل می شوند و درنهایت موجب انتقال عفونت خواهند شد که با مانیتورینگ صحیح و ریسک انتقال عفونت کاهش می یابد. 

درصورتی که شستشوی اسپرم به صورت دقیق صورت نگیرد مقداری از مایع سمینال که دارای پروستاگلاندین‌ها (انقباض کننده عضلانی) می‌باشد وارد رحم می شود و انقباضات شدید رحمی، دردهای شکمی و حتی بی هوشی و کلاپس های رحمی ایجاد می کند. در صورت تداوم درد، فقط استفاده از مسکن‌های حاوی استامینوفن مجاز است و از مصرف مسکن های گروه NSAIDs مثل Ibuprofen باید خودداری شود.

IUI یا تلقیح داخل رحمی؛ عوارض

گردآوری: بخش زناشویی سرپوش