عوامل ناباروری در زنان/درمانِ غیرمتعارف، ممنوع

اعظم محمداکبری در گفت‌وگو با ایسنا، درباره قرص‌های پیشگیری از بارداری و این سوال که آیا این قرص‌ها می‌توانند باعث ناباروری دائمی شوند؟ گفت: گاهی به علت استفاده طولانی مدت از این قرص‌ها مثلاً در طول چند سال، اگر فرد بلافاصله پس از قطع مصرف قرص، اقدام به بارداری کند، ممکن است با مشکل مواجه شود که البته این مشکل دائمی نیست. قرص‌های اورژانسی نیز به دلیل ماهیت هورمونی که دارند، می‌توانند در سیکل‌های قاعدگی اختلال کوتاه مدت ایجاد کنند که این امر نیز باعث ابتلاء به ناباروری نمی‌شود.

وی درباره علل ناباروری در زنان افزود: هر علتی که باعث بهم خوردن آناتومی لگن خانم‌ها شود مانند عفونت‌های مزمن لگنی، درجات متوسط و حاد آندومتریوز که سبب چسبندگی در لگن شود یا عملکرد لوله‌های رحمی را مختل کند، انجام جراحی‌های وسیع بر لگن، مشکلات دوره کودکی مانند آپاندیس‌هایی که به موقع تشخیص داده نشود و هرگونه جراحی بر روی تخمدان‌ها که به بافت فعال آن آسیب زند، می‌تواند باروری زنان را تحت تأثیر قرار دهد.

وی با بیان اینکه برخی افراد هم مبتلا به نارسایی زودرس تخمدان یا یائسگی زودرس می‌شوند که علت شناخته شده‌ای ندارد، گفت: این امر نیز باعث کاهش غیر عادی تخمک‌ها می‌شود که این هم از عوامل منجر به ناباروری است.

محمداکبری عوامل محیطی از جمله تغذیه را از عوامل مهم در ایجاد ناباروری خواند و گفت: این عوامل نمی‌توانند به شکل مستقیم ایجاد نازایی کنند، اما تأثیرگذارند. در خانم‌هایی که زمینه عدم تخمک گذاری و اختلالات هورمونی دارند، معمولا افزایش وزن و چاقی شدید می‌تواند با اختلالی که در تولید هورمون‌های بدن ایجاد می‌کند، بر روی عملکرد تخمدان اثرگذار باشد، زیرا بافت چربی در بدن می‌تواند محل تولید استروژن باشد و هنگامی که میزان این هورمون در بدن به شکل غیر عادی بالا رود، می‌تواند فعالیت تخمدان را تحت تأثیر قرار دهد. در مورد پارازیت‌ها و سایر عوامل محیطی، مطالعه‌ ثابت شده‌ای وجود ندارد، اما ممکن است در سالیان آینده ثابت شود که این عوامل هم اثرگذار بوده‌اند.

وی با ابراز خرسندی نسبت به افزایش تعداد مراکز درمان ناباروری در سطح کشور نسبت به گذشته گفت: در حال حاضر در بیشتر مراکز استانی این مراکز حضور دارند. بخش مهمی از بهداشت باروری و مسایل مرتبط با آن، به آموزش وابسته است و خیلی از آموزش‌ها به دختران و والدین باید از زمان بلوغ آغاز شود تا اگر شاهد یک روند غیر طبیعی در بلوغ بودند، بلافاصله از طریق پزشک اقدام به درمان کنند.

وی در ادامه با تاکید بر به تعویق نینداختن بارداری از سوی زوجین، گفت: از آنجایی که یک خانم در مسیر دوره بارداری می‌تواند با مشکلاتی مواجه باشد، بهتر است بارداری هرچه سریع‌تر اتفاق افتد؛ چراکه زمان فهمیدن مشکل در باروری خانم‌ها بسیار مهم است تا پروسه تشخیص، درمان و رفع علت با سرعت پیگیری شود.

این متخصص زنان با اشاره به اقدامات انجام شده جهت درمان ناباروری در قالب طرح تحول سلامت، با بیان اینکه طرح تحول سلامت برای تشویق زوج‌ها به فرزندآوری اقدامات مطلوبی را انجام داده، گفت: البته من فکر می‌کنم بهتر است این تشویق بیشتر برای زوج‌هایی خاص اتفاق افتد.

وی افزود: بخشی از هزینه‌های تشخیص و درمان ناباروری مانند آزمایش‌ها و داروها را بیمه متقبل می‌شود، ولی برخی اقدامات درمانی نیز پوشش بیمه‌ای نداشته و یا در مراکز غیر دانشگاهی و غیر دولتی مشمول بیمه‌ها نمی‌شوند. بنابراین لازم است پوشش‌های بیمه‌ای بازنگری شوند تا اقدامات مؤثرتری در زمینه درمان ناباروری اتفاق افتد. بحث پوشش بیمه‌ای و در دسترس بودن داروها از دغدغه‌های جدی ما است.

وی در ادامه گفت: در حال حاضر ناباروری بین زنان و مردان تقریباً مساوی است و باید به این نکته توجه داشت که هنگام درمان ناباروی ما با یک زوج نابارور مواجهیم، نه با یک مرد یا زن نابارور. توجه به این نکته ضروری است که زوجین برای درمان ناباروری به درمان‌های غیر متعارف روی نیاورند تا زمان و هزینه‌ای اتلاف نشده و سریع‌تر از طریق اقدامات مؤثر پزشکی درمان شوند.