هر سال هزاران مورد آسیب سرسوزنی در بیمارستانها و آزمایشگاههای ایران و جهان رخ میدهد که میتواند به انتقال بیماریهای خطرناک و مادامالعمر مانند هپاتیت B، هپاتیت C و HIV منجر شود. سازمان بهداشت جهانی هشدار میدهد که بیش از ۶۶٪ این آسیبها دقیقاً در لحظه دور ریختن وسایل تیز اتفاق میافتد؛ لحظهای که با یک انتخاب درست میتوان سطح ایمنی را بالاتر برد. این انتخاب درست چیزی جز استفاده از سیفتی باکس استاندارد نیست، ظرفی که نه تنها الزامی قانونی است، بلکه آخرین و مؤثرترین سد دفاعی در برابر این انتقال بیمارهای عفونی به شمار میرود.
سیفتی باکس چیست؟
سیفتی باکس که با نام علمی Sharps Container نیز شناخته میشود از جنس پلیمرهای مقاوم (عمدتا پلیپروپیلن) ساخته شده و بهطور اختصاصی برای جمعآوری، نگهداری موقت و انتقال ایمن پسماندهای تیز و برنده پزشکی طراحی شده است.
پس از پر شدن تا خط نشانه، درپوش آن کامل و غیرقابل بازگشت پلمپ میشود و سپس طبق استانداردهای مدیریت پسماندهای پزشکی برای امحا (معمولاً سوزاندن در کورههای مخصوص با دمای بالای ۱۰۰۰ درجه سانتیگراد) آماده میشود. مواد بهکاررفته در ساخت سیفتی باکس بهگونهای انتخاب شدهاند که پس از سوزاندن، کمترین میزان گازهای سمی تولید کنند و کاملاً سازگار با محیط زیست باشند.
ویژگیهای کلیدی و استانداردهای ساخت:
- مقاوم در برابر سوراخ شدن، ضربه، نشت مایعات و سقوط از ارتفاع
- مجهز به مکانیزم ضد بازگشت (جلوگیری از خروج مجدد سرسوزن پس از انداختن)
- دارای درپوش ایمنی غیرقابل باز شدن پس از پلمپ نهایی
- علامتگذاری شده با نماد بینالمللی خطر بیولوژیک (Biohazard) و خط حداکثر پر شدن
- تولید شده در حجمها و اشکال متنوع: از مدلهای جیبی (مناسب پرستاران، آمبولانس و مراکز سیار) تا مدلهای بزرگ برای بیمارستانها و مراکز با حجم پسماند بالا
چرا سیفتی باکس در مراکز درمانی غیرقابل جایگزین شده است؟
سیفتی باکس تنها ظرف استاندارد و مورد تأیید سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت است که بهطور همزمان از آسیب سرسوزن کادر درمان جلوگیری میکند و خطر انتقال بیماریهای عفونی را کاهش میدهد.
- پیشگیری از آسیبهای ناشی از اجسام تیز و برنده: طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، هر سال بیش از ۲ میلیون آسیب ناشی از سرسوزن در کادر درمان رخ میدهد که میتواند منجر به انتقال بیش از ۲۰ بیماری خطرناک از جمله هپاتیت B، هپاتیت C و HIV شود. سیفتی باکس این خطر را تا بیش از ۸۰٪ کاهش میدهد.
- رعایت الزامات قانونی و استانداردهای بینالمللی: سازمان بهداشت جهانی، مرکز کنترل بیماریها (CDC)، استاندارد ISO ۲۳۹۰۷
- ایمنی پرستاران، پزشکان، خدمه نظافت و کارگران دفع زباله: سیفتی باکس تنها راه تضمینشده برای حذف این خطر در مرحله جمعآوری است.
پسماندهای تیز و برنده در دستهبندی پسماندهای پزشکی در گروه «پسماندهای خطرناک عفونی تیز» قرار میگیرند و باید جدا از سایر پسماندها جمعآوری، حمل و امحا شوند. سیفتی باکس این جداسازی را از لحظه تولید تضمین میکند.
تهدید خاموش در بیمارستانها و آزمایشگاهها
هر سال در ایران هزاران مورد آسیب ناشی از اجسام تیز و برنده در میان پرسنل درمان بهصورت رسمی گزارش میشود. این آسیبها معمولاً در لحظهای کوتاه رخ میدهند: لحظه جدا کردن سرنگ، خم کردن سرسوزن، پر کردن بیش از حد سطل معمولی زباله، یا حتی افتادن تصادفی یک سرسوزن از روی سینی. اما عواقب آن میتواند مادامالعمر باشد. ویروسهای هپاتیت B، هپاتیت C و HIV تنها بخشی از پاتوژنهای قابل انتقال از طریق خون هستند که از همین مسیر وارد بدن پرستار، تکنسین آزمایشگاه یا پزشک میشوند.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، بیش از ۶۶٪ آسیبهای سرسوزنی در زمان «دور ریختن وسیله تیز» اتفاق میافتد، دقیقاً همان لحظهای که سرسوزن باید داخل سیفتی باکس استاندارد انداخته شود، نه سطل زباله معمولی یا کیسه پلاستیکی. کیسههای زباله عفونی معمولی بهراحتی پاره میشوند، کارتنها سوراخ میشوند و حتی کیسههای ضخیم هم در برابر فشار سرسوزن مقاومت نمیکنند.
یک سرسوزن آلوده به ویروس هپاتیت B میتواند تا ۳۰ روز در محیط زنده بماند و تنها ۰.۰۰۰۱ میلیلیتر خون آلوده کافی است تا عفونت منتقل شود. این یعنی حتی یک لحظه سهلانگاری میتواند زندگی یک انسان را برای همیشه تغییر دهد.
در آزمایشگاهها هم وضعیت بهتر نیست. تیغهای بیوپسی، لانست، پیپتهای شیشهای شکسته و سرنگهای انسولین روزانه حجم بالایی پسماند تولید میکنند. بدون وجود سیفتی باکس استاندارد، این پسماندها یا در سطلهای معمولی انباشته میشوند یا توسط نیروهای خدماتی در زمان حمل با دست تماس پیدا میکنند؛ دو سناریویی که هر دو به فاجعه ختم میشوند.
این تهدید خاموش است، چون درد اولیهاش فقط یک خراش کوچک است، اما پیامدهایش ممکن است سالها بعد خودش را نشان دهد. تنها راه قطع این چرخه خطرناک، استفاده اجباری و بدون استثناء از سیفتی باکس استاندارد در تمام بخشهای درمانی است.
ضرورت استفاده از سیفتی باکس
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بخشنامههای متعدد و آییننامه مدیریت پسماندهای پزشکی (مصوب ۱۳۸۷ و اصلاحیههای بعدی) صراحتاً اعلام کرده که جمعآوری، حمل و امحای پسماندهای تیز و برنده فقط و فقط باید داخل ظروف مخصوص مقاوم به نشت و سوراخشدگی انجام شود. هرگونه تخلف از این موضوع، علاوه بر جریمه سنگین، میتواند منجر به تعلیق مجوز مرکز درمانی شود.
اما فراتر از الزام قانونی، ضرورت واقعی در حفظ جان و سلامت پرسنل نهفته است. بیشتر آسیبها در بخشهایی رخ میدهد که کارکنان بهطور مداوم با سرنگ، الکترود نوکتیز یا سنسورهای مانیتورینگ سر و کار دارند، مانند بخشهای مراقبت ویژه، اتاق عمل، دیالیز و واحدهای ECG. در این محیطها، کوچکترین خطا میتواند به انتقال بیماریهای خونی غیرقابل درمان منجر شود.
در همین راستا، مراکزی که به ایمنی کامل فکر میکنند، همزمان با تأمین سیفتی باکس استاندارد، به سراغ تجهیزات جانبی باکیفیت و ایمن نیز میروند، برای مثال خرید ژل الکترود با هدایت الکتریکی بالا و چسبندگی استاندارد، هم دقت نوار قلب را افزایش میدهد و هم خطر جدا شدن ناگهانی الکترود و برخورد نوک تیز آن با دست پرستار را به حداقل میرساند.
جمعبندی
هر مرکزی که هنوز از سطل معمولی یا کیسه زباله برای پسماند تیز استفاده میکند، در واقع دارد با جان کارکنان و بیماران خود بازی میکند. سیفتی باکس استاندارد، مؤثرترین خط دفاع در برابر آسیبهای سرسوزنی و انتقال بیماریهای خونی است.
اگر به دنبال سیفتی باکسهای استاندارد، باکیفیت و دارای تأییدیههای لازم هستید، میتوانید انواع مدلها را در دیجی مد مارکت ببینید و مقایسه کنید. یک انتخاب درست امروز، میتواند جان بسیاری از همکارانتان را برای سالهای طولانی حفظ کند.
- 11
- 5
