سوءاستفاده ژن خوب‌ها از بازنشسته شدن مدیران

 «بازنشستگان کرسی‌های خود را به نیروهای جوان بسپارند و از حلقه مدیریتی خارج شوند تا اندیشه و نیروی جدید و تازه نفس مدیریت کشور را بر عهده بگیرد.» هدف قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان در همین چند جمله کوتاه خلاصه شده است. همه مدیران در روز اول تصویب این طرح به‌به و چهچه کردند، اما زمانی که نام خود را در لیست بازنشستگان و جدایی از کرسی مدیریت دیدند تمام هم‌وغم خود را صرف یافتن راهی کردند تا از این قانون مستثنی شوند.

یکی از بازخرید خودش گفت و دیگری از نبود جایگزین مناسب برای پست مدیریتی خودش اظهار نگرانی کرد. اما ظاهرا مسئولان در اجرای این قانون قائل به دلسوزی و همراهی با دوستداران کرسی مدیریتی نیستند؛ چنان‌که حتی بسیاری از جمله علی مطهری با بازنشسته شدن شهرداران مخالفت کردند، اما در نهایت استثنایی برای شهرداران قائل نشدند و افشانی و چند شهردار دیگر با کرسی مدیریت شهری خداحافظی کردند.

مردان همیشه مدیر!

با تمام این نظارت‌ها و سختگیری‌ها اما برخی از مسیر دور زدن قانون وارد شدند و مدیریت خود را در پست دیگر ادامه دادند. فرزند آیت‌ا... هاشمی به این موضوع اشاره دارد و در دو بخش به ملاحظاتی در قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان اشاره کرده است. یاسر هاشمی نوشته است: «این که به نسل جدید و متولدان دهه پنجاه، شصت و هفتاد، فرصت حضور در مناصب مدیریتی و تاثیرگذار داده شود، یک انتظار عمومی و مطالبه درست جامعه است؛

اما باید درباره این موضوع دو ملاحظه مهم درنظر گرفته شود: شاهد هستیم کسانی که مجاز به ماندن در مسئولیت‌های مدیریتی نیستند، به پست‌های دیگر نظیر شرکت‌ها منتقل می‌شوند که این جابه‌جایی هم دور زدن قانون است و هم نشان می‌دهد بعضی‌ها در برابر قانون مساوی‌ترند! اگر قرار است چرخش نسلی و جانشینی افراد رخ دهد، این گونه موارد باعث نقض غرض می‌شود.» آنچه هاشمی به آن اشاره کرده از آفات مدیریتی در کشور است. یعنی فردی بر اساس قانون مجبور به ترک جایگاه مدیریتی خود در نهادهای دولتی و سایر مراکزی می‌شوند که مشمول قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان است، اما پس از این خروج مرحله ورود آنها به شرکت‌هایی آغاز می‌شود که تابع این قانون نیستند و باز هم سیکل معیوب بازنشستگی مدیران ادامه پیدا می‌کند.

جلوس ژن‌های خوب

یکی دیگر از آفاتی که پس از ابلاغ قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان ایجاد شد به مرحله پس از ترک کرسی مدیران بازنشسته بازمی‌گردد. به عبارتی برخی با خالی شدن یک کرسی مدیریتی بلافاصله اقدام به معرفی اقوام یا فرزندان سایر مسئولان و یا خویشاوندان افراد معروف در عرصه‌های مختلف برای جلوس بر این کرسی‌ها می‌کنند که در این شرایط هدف استفاده از نخبگان و شایستگان برای جلوس بر کرسی‌های مدیریتی زیر سوال می‌رود.

یاسر هاشمی به این مورد هم اشاره کرده و نوشته است: «اینکه فرد باتجربه و متخصصی به خاطر قانون بازنشسته شود و برود و با اعمال نفوذ و استفاده از ژن خوب فردی را به جای او بنشانند وضعیت را بدتر می‌کند». فرزند آیت‌ا... هاشمی برای رفع این مشکل پیشنهادی هم ارائه کرده و نوشته است: «چه خوب است که برای جایگزینی هر مدیر بازنشسته، فراخوان گذاشته شود و بعد به صورت شفاف اعلام شود چه فردی با چه تحصیلات، تخصص و تجربه‌ای جایگزین بازنشسته شده است تا مردم نتایج قانون خوب را لمس کنند. برای کاهش مشکلات، هم نیاز به قانون خوب داریم، هم اجرای درست و مدبرانه قانون».

شهرداری شفاف‌سازی کند

شهرداری از جمله نهادهایی است که تشکیک زیادی در مورد حضور بازنشستگان و عدم خداحافظی آنها از این سازمان وجود دارد. هنوز هستند مدیران بازنشسته‌ای که در شهرداری تهران مشغول به کارند. هرچند گفته می‌شود برخی از مدیران شهری، با ۴۶ سال سابقه فعالیت هنوز حکم بازنشستگی آنها صادر نشده است. بر همین اساس روز پنجشنبه علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران اعلام کرده است از معاونت توسعه منابع انسانی درخواست کرده است لیستی دقیق از وضعیت مدیران بازنشسته را به شورا ارسال کنند، زیرا لیست‌های قبلی دارای خطا بوده است.

بازگشت قانون به مجلس

بی‌تردید قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان ایرادهایی دارد که ظاهرا در زمان تصویب به آن توجه نشده است، اما زمانی که به مرحله اجرا رسید این ایرادها یکی پس از دیگری نمایان شد. بر همین اساس است که برخی خواهان بازنگری در این قانون شدند. روز پنجشنبه یکی از نمایندگان مجلس از بازگشت قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان به مجلس خبر داد. بهمن طاهرخانی گفت: خلائی که در قانون منع به کارگیری بازنشستگان بود و مقام معظم رهبری نیز به درستی به این موضوع اشاره کردند، این بود که برخی جایگزین ندارند. او ادامه داد: آنچه در این قانون جزو استثنائات قرار گرفته است منصوبین مقام معظم رهبری درمورد نیروهای مسلح است، اما ظاهرا درخواست‌ها از مقام معظم رهبری این بوده است که در بعضی از پست‌ها و حضور برخی افراد ایشان ورود کنند. با این نگاه که برخی افراد جایگزین ندارند و از تجربه آنها باید در عرصه مدیریتی کشور استفاده کرد.

لذا مجلس برخی از موارد را باید مورد اصلاح قرار دهد تا این قانون، دیگر نیازی به مجوز رهبری نداشته باشد و به این صورت نباشد که هر کسی هرجا کم می‌آورد از رهبری هزینه کند و در واقع متوسل به اجازه ایشان شود. طاهرخانی در خصوص روال اصلاح قانون مصوب نیز گفت: تعدادی از نمایندگان طرح اصلاح می‌آورند و در صحن مطرح می‌شود سپس به کمیسیون اجتماعی که متولی این طرح است ارجاع می‌شود. در آنجا نظرات اخذ می‌شود و پس از اصلاح دوباره به صحن می‌آید.

مطهره شفیعی