فضاسازی دلواپسان علیه برجام

روز گذشته و برای چندمین بار طی ماه‌های گذشته، محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه برای پاسخ دادن به سوالی برجامی به صحن علنی مجلس پای گذاشت و از ضرورت‌ها، اجازه‌ها، حدود اختیاراتش در برجام، گزارش‌های هر سه ماه یکبار به مجلس و هیأت نظارت بر برجام و سخنان عمدتا تکراری دیگر را بنا به وظیفه و به خواست یک نماینده سوال کننده، بیان داشت. پرسش این است که یک طیف خاص همچنان با برجام مشکل دارند و اساسا حرف حساب آنها چیست؟ این مساله را می‌توان از دو منظر بررسی کرد.

نخست به نظرمی‌رسد که نخ تسبیح قوی در نظام مدیریتی وجود ندارد تا بتواند فضای سیاسی و روانی جامعه را کنترل و یا حفظ کند و این یک واقعیت است. هر فردی هر گروهی در هر گوشه‌ای حرفی را می‌زند و نهادی هم نیست که توبیخ و یا بازخواستی داشته باشد. مانند آن فردی که در تریبون عمومی گوشت ۱۰۰ هزار تومانی را نتیجه برجام می‌داند که نشان می‌دهد این افراد آگاهی کافی در زمینه برجام ندارند. این یعنی مدیریت کاملا دچار سردرگمی و بی‌سامانی است.

دومین منظر از نگاه جریان دلواپس و مخالف برجام است که دو هدف را پیگیری می‌کنند. اول اینکه صفر تا صد برجام با نظر و تایید مسئولان ارشد نظام و رهبر معظم انقلاب طی شده اما طیف دلواپس قصد دارند تا تمامی هزینه‌های موضوع را بر دوش دولت آقای روحانی و وزیر خارجه بیندازند. درواقع دولت ماندن در برجام و عمل کردن به تعهدات آن از سوی طرف ایرانی را به نفع منافع ملی می‌داند اما چون تلقی برخی از آحاد جامعه این است که برجام برای کشور شرایط مثبتی را ایجاد نکرد از همین روی دلواپسان تمام تلاش خود را برای مسئول دانستن دولت در این باره صرف می‌کنند.

نکته دوم این است که تاریخ نشان داده ‌است که در شرایط بحرانی و پرهیاهو، طیف دلواپس مسائلی را که به نفعشان نیست، پنهان می‌خواهند و چون در فضای بحرانی جامعه دچار اعوجاجاتی می‌شود، از این منظر که در شرایط سخت جامعه برای مثال از انتخابات و صندوق‌های رأی روی بر می‌گردانند. بنابراین چنین فضایی کاملا به نفع دلواپسان خواهد بود، زیرا در صورت پایین آمدن مشارکت مردم در انتخابات، تندروها رأی خواهند داشت.

بر همین مبنا قصد دارند تا با ادامه دادن چالش‌ها و تنش‌ها و در نتیجه پایین آمدن درصد آرا، ابتدا مجلس یازدهم را در اسفند ۹۸ و سپس ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را از آن خود کنند. اما این نکته را هم نباید فراموش کرد که جریان مدنی و اجتماعی وابسته و نزدیک به دلواپسان تا حدود زیادی خموده و پژمرده شده است. البته شاید فضاسازی‌ها علیه دولت و یا FATF بتواند حامیان دلواپسان را کمی به تحرک وادارد.