تبعات لغو برجام توسط واشنگتن

 

در صورت لغو یکجانبه برجام، اروپا به ایالات متحده به دید یک نظام حکومتی درهم شکسته نگاه می کند که ارزشیابی ها و گزارش های سازمان های اطلاعاتی خود را نیز نادیده می گیرد.

مخالفان توافقنامه هسته ای ایران (برنامه جامع اقدامات مشترک یا برجام)، در داخل و خارج دولت ایالات متحده، زمینه را برای ترامپ، مبنی بر عدم تایید پایبندی ایران به قرارداد هسته ای در ماه اکتبر، فراهم می کنند. در نتیجه، این افراد ادعا دارند که متحدان اروپایی آمریکا نیز در نهایت با رهبری دولت ترامپ هم سو شده و ایران را وادار به  مذاکره دوباره و بستن توافق های جدید می کنند. مخالفان برجام معتقدند می توانند واکنش اروپا را مبنی بر اعلام عدم پایبندی ایران، با درجه بالای اطمینان و دقت زیادی پیش بینی کنند.

اما در صورتی که بدون وجود شواهد قانع کننده مبنی بر نقض برجام، ترامپ عدم پایبندی ایران را اعلام کند، احتمالا تأثیر جدی بر دیدگاه دنیا از توانایی ایالات متحده برای ورود به توافقنامه های بین المللی خواهد داشت. به عبارت دیگر، به احتمال زیاد، بقیه کشورها، اقدامات ایالات متحده را با دیدی که نومحافظه کاران پیشنهاد می کنند، نخواهند دید.

در واقع، تکنوکرات ها، تحلیل گران و کارشناسان وزارتخانه های اروپا و در سراسر جهان چنین اقداماتی را محکوم خواهند کرد. هرچه باشد، برجام باعث کاهش تنش در خاورمیانه شده، با پشتوانه شورای امنیت سازمان ملل امضا شده، و هنوز هم حامیان بسیاری از بازیگران، کشورها و سازمان های بین الملل دارد.

ارزیابی اتحادیه اروپا از تلاش ایالات متحده برای لغو این معامله نسبتا قابل پیش بینی است.

اول از همه، احتمالا اروپا و جامعه بین الملل، استقرار سیاسی ایالات متحده را بیش از پیش ناقص و قدیمی و ناتوان در پیروی از اصل پایه "تمامیت کشور" در روابط مدرن بین الملل خواهد دید. از نگاه آنها، سیستم سیاسی آمریکا، به یک دولت، اختیار می دهد تا تعهدی مهم و تایید شده از سوی شورای امنیت، داده و سپس به راحتی و بدون تن دادن به روند عقب نشینی ذکر شده در توافقنامه یا بر اساس قوانین بین المللی جدید، تعهد خود را زیر پا بگذارد.

آنها ایالات متحده را به چشم کشوری خواهند دید که  به راحتی الزامات بین المللی خود را نقض می کند تا دیگر احزاب را وادار به مذاکره مجدد یا پذیرفتن خواسته های جدیدش کند، یا آنچه مارک دوبوویتز، مدیر اجرایی بنیاد دفاع از دموکراسی از آن با نام "ایجاد فضای بالقوه ای برای رسیدگی به توافقنامه ناقص باراک اوباما" یاد کرد.

کشورهای اروپایی پست مدرن با سیستم بسیار پیشرفته حکومت داری و قوانین رفتاری خودگردان، به احتمال زیاد ایالات متحده را با دید کشوری نامتناسب خواهند دید که رهبرانش عقیده دارند قوانینشان ارجح بر قوانین بین المللی است؛ و نه تنها از این امر شرمسار نیستند، بلکه وقیحانه از این دیدگاه به عنوان بهانه ای قانونی برای خروج از قراردادها یا حمله به توافقنامه های بین المللی استفاده می کنند.

نیکی هیلی، نماینده ایالات متحده در سازمان ملل، طی سخنرانی خود در موسسه امریکن اینترپرایز گفت: باید مستحضر باشیم که "قانون کورکر-کاردین آمریکا، "ستون سوم" توافقنامه برجام است. وی بدون در نظر گرفتن اینکه قانون داخلی آمریکا نمی تواند به صورت یک جانبه بر دیگر کشورها تحمیل شود و به توافقنامه "الحاق" شود، این سخنان را ایراد کرد.

در صورت لغو یک جانبه برجام، اروپا به ایالات متحده به دید یک نظام حکومتی درهم شکسته نگاه می کند که ارزشیابی ها و گزارش های سازمان های اطلاعاتی خود را نیز نادیده می گیرد. اتحادیه اروپا، سازمان های اطلاعاتی معتبر آمریکا را می بیند که "در کمال اطمینان" گزارش ارزیابی پشت گزارش ارزیابی، مبنی بر در اختیار نداشتن سلاح هسته ای از سوی ایران صادر می کنند ولی باز هم این کشور اصرار دارد که باید تحریم های سنگین بر ایران تحمیل کند تا بالکل آرزوی استفاده هرچند صلح آمیز از انرژی هسته ای را فراموش کند.

در نهایت، اروپا به ایالات متحده به چشم یک کشور ناکارآمد و کهنه نگاه می کند که رئیس جمهور منتخبش می تواند به راحتی دروغ گفته و با وجود تمام شواهد موجود، ارزیابی های عینی و گزارش های رسمی صادر شده، یک کشور دیگر را در خصوص عدم پایبندی کشور سوم به یک توافقنامه، فریب دهد و تمامی این اقدامات را بدون برخورد با هرگونه مانع یا اتهام و یا اعلام جرم انجام می دهد.

از نظر کشورهای اروپایی و بسیاری دیگر از کشورهای سراسر جهان، یک چنین "ایراداتی" در تدوین توافقنامه های بین المللی و تمام پیامدهای منفی ای  که به دنبال خواهد داشت، نه به شخص ترامپ، بلکه به طور کل، به سیستم حکومتی آمریکا وارد است.