حفظ برجام در غیاب آمریکا و پیشنهادی که دقیق نبود!

به گزارش رویداد۲۴، «تمام طرف‌ها به گفت‌وگوها ادامه می‌دهند تا راه‌هایی برای حفظ توافق هسته‌ای پیدا کنند.» این جمله فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اروپا است که شاید چکیده‌ای از نتایج گفت وگوها و مذاکرات چندماه اخیر باشد، که در پایان نخستین جلسه نشست ۱+۴ با ایران پس از خروج آمریکا از برجام عنوان شد؛ یعنی توافق بر سر ادامه گفت وگوها برای نجات برجام.

بسته پیشنهادی اروپا در مقابل خروج واشنگتن از برجام به تهران ارائه شده است؛ بسته ای که جزئیات آن هنوز رسانه ای نشده است اما از واکنش مقام‌های کشورمان به آن می‎توان دریافت که بسته‌ای لازم و کافی نبوده است، آن‌چنان که ظریف گفته است: پریروز در تهران بسته‌ای را دریافت کردیم که آقای روحانی گفتند کافی نیست. امروز در این جلسه توضیحات بیشتر شنیدیم و در مورد موضوعات نفتی و بانکی توضیح دادند. 

ظریف همچنین گفته است: بر اساس پیش‌بینی‌ها در مرحله اول برای عملیاتی کردن تعهدات می‌دهیم فرصت تا آنها را در مرحله اجرا ببینیم ضمن این که اقدامات خودمان را هم در نظر داریم که اگر اقدام نکردند ما اقدام کنیم.

با اینکه رئیس جمهور و وزیر خارجه بدون اعلام جزییات، تنها بسته پیشنهادی اتحادیه اروپا ناکافی خوانده‌اند، اما برخی رسانه‌ها پیشتر اقدام به اعلام گمانه‌زنی‌هایی از آن کرده بودند، از جمله اینکه چند رسانه داخلی ادعا کردند که در این بسته عنوان شده است که اروپا خرید یک میلیون بشکه نفت از ایران را تضمین خواهد کرد و در قبال آن از کانال مشخصی به ایران ارز پرداخت می‌شود. بر این اساس اروپا پذیرفته است که میزان ۱۰ میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند.

زیر و بم یک بیانیه مبهم

موگرینی روز گذشته و در پایان نخستین نشست وزرای خارجه کشورهای امضا کننده برجام به جز آمریکا، یک بیانیه قرائت کرد؛ بیانیه‌ای که دارای نکات قابل توجه و البته مبهم و قابل پیش‌بینی است.

در این بیانیه که توسط موگرینی قرائت شد، آمده است: تمام طرف‌های برجام بر لزوم ادامه اجرای این توافق و پایبندی به تعهداتشان تاکید و توافق کردند که صادارت نفت و گاز و تولیدات پتروشیمی ایران باید ادامه یابد و بعلاوه نشست‌های کمیسیون مشترک، ازجمله در سطح وزیران ادامه داشته باشد.

شرکت کنندگان توافق کردند به پیشرفت‌ها (برای حفظ برجام) تحت بازبینی دقیق ادامه دهند و کمیسیون مشترک، از جمله در سطح وزیران کماکان تشکیل جلسه دهد تا تلاش‌های مشترک ادامه یابد. 

در این بیانیه همچنین آمده که طرف‌های توافق بر لزوم ادامه صادرات نفت و گاز و تولید پتروشیمی ایران تاکید کرده‌ و خواستار ترغیب به سرمایه‌گذاری در ایران شده‌اند.

درباره این بیانیه ۲ نکته قابل ذکر است که در ادامه به آن اشاره می شود:

توافق بر حفظ برجام

از این بیانیه می‌توان دریافت که توافق و اجماعی قابل توجه میان کشورهای اروپایی به همراه چین و روسیه برای ادامه همکاری ها با ایران در چارچوب برجام و به دور از فرافکنی و جوسازی کاخ سفید وجود دارد، اجماعی که منجر به توجه به درخواست‌ها و نیازهای ایران برای حفظ برجام و در نهایت تدوین بسته پیشنهادی در همین چارچوب شده است.

اجماع میان اروپا و شرکای آسیایی، برای حفظ برجام منجر به ادامه حیات برجام البته در سایه تهدیدهای آمریکا باشد، حیاتی که می‌تواند کانال‌های مورد نظر ایران برای زنده نگاه داشتن اقتصاد این کشور را در اختیار داشته باشد.

چراغ سبز نفتی و بانکی

حفظ و ارتقای روابط گسترده‌تر اقتصادی در حوزه‌های مختلف با ایران، حفظ و استمرار کانال‌های موثر مالی برای تعامل با ایران، تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی، تداوم روابط حمل و نقل دریایی (از جمله کشتیرانی و بیمه)، زمینی، هوایی و ریلی، تقویت پوشش‌های اعتبار صادراتی، حمایت روشن و موثر از کنشگران اقتصادی که با ایران تجارت می‌کنند، به‌ویژه شرکت‌های کوچک و متوسط که شاکله اصلی بسیاری از اقتصادها محسوب می‌شوند، تشویق سرمایه‌گذاری‌های بیشتر در ایران و حمایت از کنشگران اقتصادی در سرمایه‌گذاری‌ها و دیگر فعالیت‌های تجاری و مالی که با، یا در رابطه با، ایران انجام می‌دهند از جمله موارد مطرح شده در این بیانیه است که بیانگر برنامه قاطع و مدون اروپا برای ادامه روابط تجاری و اقتصادی با تهران و همچنین حمایت از سرمایه گذاری در ایران است؛ امری که می‌تواند به ادامه حیات برجام و همچنین عدم خروج تهران از آن منجر شود چرا که تهران بارها اعلام کرده دو موضوع فروش نفت و روابط بانکی از مهمترین مسائل پیش روی برای ادامه برجام است که باید حل و فصل شود و ادامه آنها از سوی اروپا تضمین شود.