گویا موج سینوسی اظهارنظرهای دانلد ترامپ رئیس جمهور آمریکا آن‌هم با تناوب‌های بسیار تمامی ندارد. ترامپ گاهی از گفت‌وگوی مستقیم با جمهوری اسلامی سخن به میان می‌آورد و گاه با تغییر موضع از سخت‌گیری‌های قاطعانه علیه تهران می‌گوید.
البته سخنرانی سالانه او در کنگره می‌تواند بیشتر جنبه «مصرف داخلی» و اقناع رای دهندگان آمریکایی را داشته باشد. در محافل داخلی آمریکا بحث بر این است که ترامپ برا انتخابات بعدی نخست باید به رقابت درون حزبی بپردازد و در این را رقبایی نیز دارد اما هواداران او این نظر را رد می‌کنند و بر این باورند که او تنها باید با رقیب خود در حزب دموکرات برای رسیدن به «اتاق بیضی» کاخ سفید رقابت کند.
هرچند که ترامپ در نظرسنجی‌ها از سناتورهای رقیب خود در حزب جمهوریخواه، پیشیِ چشم‌گیر دارد، با این همه او تلاش می‌کند در سخنانش فضای انتخاباتی را نیز در نظر داشته باشد و به رای آوری هم فکر کند.
علاوه‌بر مصرف داخلی، سخنان ترامپ یک پیام دیگر در بر دارد و آن شاید این باشد که او در قبال موضوع جمهوری اسلامی ایران دچار نوعی سردرگمی نیز شده است. چرا که گاه مواضع او پیرامون دیپلماسی و گفت‌وگو است و گاه سختگیرانه و قاطع.
این موضوع شاید نشان از آن داشته باشد که تهران برای ترامپ هم حکم رویا و هم کابوس را دارد. با این همه تصمیم‌گیرندگان کلان جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی بهتر است بر روی سخنان ترامپ، تامل و دقت و وسواسی بیش از پیش داشته باشند.
شکی نیست که ترامپ در صدد تشکیل یک اجماع منطقه‌ای و جهانی علیه ایران است و می توان گفت که در اجماع منطقه‌ای، تاحدودی موفق عمل کرده است. خروج او از برجام، این توافقنامه را تقریبا از کار انداخته و طرف‌های اروپایی گام‌های موثری برای پابرجایی برجام برنداشته‌اند. همچنین بسیاری از شرکت‌های بزرگ اروپایی و خاور دور از ترس تحریم‌های آمریکا و ضررهای اقتصادی متعاقب آن، خواهان معاملات اقتصادی با ایران نیستند تا جایی که به گفته زنگنه وزیر نفت، حتی کشورهایی مانند یونان و ایتالیا که به طور موقت امکان معامله با ایران را داشته‌اند، طی ماه‌های اخیر از ایران نفت نخریده‌اند.
اما در این میان برگ برنده برای جمهوری اسلامی، انزوای جهانی دولت آمریکا است و دستگاه دیپلماسی و تصمیم‌گیرندگان این حوزه باید از این موضوع امتیازهای لازم را بگیرند.
همدلی در همین خصوص نظر «قاسم محبعلی» دیپلمات ارشد پیشین وزارت خارجه را جویا شده که در ادامه می‌خوانید؛
ترامپ چندی پیش با اعلام خروج نیروهای آمریکا از سوریه و افغانستان به سمت کاهش حضور در منطقه رفت اما بعد این نظر را تغییر داد و حالا صحبت از ماندن در عراق برای نظارت بر ایران می‌کند. به نظر شما آیا این تغییر موضع از ابتدا در برنامه دولت بوده یا بعدتر رخ داده و چرا؟
از ابتدای روی کارآمدن ترامپ، فاصله‌ای بین او و نهادهای بروکراتیک دولت شامل وزارت خارجه، پنتاگون، سیا و بخش‌های دیگر وجود داشته است. صحبت‌های ترامپ الزاماً برآمده از سیستم کارشناسی و بروکراتیک دولت نیست. مواضع حزب جمهوریخواه هم نیست و با سیاست‌های داخلی و خارجی حزب که در پلتفرم حزب در سال ۲۰۱۶ به تصویب کنوانسیون حزب رسیده است، منطبق نیست. ترامپ براساس خصوصیات شخصی و مواضع حلقه اصلی‌اش که در کاخ سفید کنارش هستند اعلام موضع می‌کند، بعد زمان اجرا با بدنه اجرایی دولت و ساختار بروکراتیک برخورد می‌کند و این مواضع شروع می‌کنند به تعدیل‌شدن و تغییرکردن.
زمانی که بحث خروج از سوریه مطرح شد، گفتم بعید می‌دانم به این شکل پیش برود و این بیشتر عکس‌العمل مناقشه‌ای است که بر سر دیوار با کنگره پیدا کرده است؛ ولی سیاست آمریکا به نظر نمی‌رسد که خروج از سوریه به این سرعت باشد، همین طور از افغانستان. این موضوع هم صرفاً حاصل مسائل داخلی این کشورها و مثلاً بحث داعش در سوریه یا طالبان در افغانستان نیست؛ بلکه بخشی از استراتژی بزرگتر آمریکا برای مهار قدرت‌هایی است که تهدید حسابشان می‌کند، مثل ایران یا بزرگتر از آن مثل چین و روسیه. آمریکا نیاز دارد که در مناطق استراتژیک حضور داشته باشد و حاضر نیست آنها را ترک کند؛ اما ترامپ دید استراتژیک نهادهای حکومتی را ندارد، مثل تقابلش با مقامات اطلاعاتی کشور که آنها براساس اطلاعات کسب‌شده نهادها موضع گرفتند و ترامپ موضع شخصی گرفت.
از صحبت‌های او در کنگره چه برداشتی از سیاست دولتش در قبال ایران دارید؟
درباره ایران، در آمریکا اختلافاتی بین نوع برخورد با ایران بین دمکرات‌ها و جمهوری‌خواهان وجود دارد و اختلافاتی هم بین ترامپ با مواضع هر دو حزب وجود دارد. ترامپ در خصوص ایران، همان طور که در مواضع «نیکی هیلی»، سفیر سابقش در سازمان ملل بود، با صحبت‌های زیاد و ایجاد فضای گفتمانی تند به دنبال رسیدن به فضای مذاکره و امتیازگیری از طرف‌های مقابل است. نظر ترامپ این است که با تندکردن فضا و گفتمان رادیکال، در سایه همان کاری را کند که با کره شمالی کرد تا مذاکره کند.
به نظر نمی‌رسد استراتژی او منطبق با استراتژی تندروهایی مثل بولتون یا پمپئو باشد یا استراتژی جمهوری‌خواهان که نگاه بلندمدت‌تری دارند. الفاظ تند و رادیکالی که او به کار می‌برد، معلوم نیست چقدر با مواضع وزارت دفاع آمریکا که سازمانی حرفه‌ای است یا حتی بدنه وزارت خارجه که حرفه‌ای هستند، منطبق باشد او در صحبت‌هایش عناوینی را به کار می‌برد که بیشتر به مواضع نتانیاهو شبیه و خوشایند لابی اسرائیل در آمریکاست؛ چون او الآن به خاطر مشکلاتی که با کنگره و اف‌بی‌آی و دیگر نهادهای رسمی دارد، خیلی نیازمند این لابی است.
این لابی خیلی استفاده زیادی برای تقویت جایگاهش دارد، جایگاهی که می‌تواند با تحولات پیش رو تهدید شود؛ به‌خصوص که به سمت ۲۰۲۰ هم می‌رویم و ترامپ نیاز به فضایی گفتمانی که افکار عمومی را به سمت گفته‌هایش جلب کند.
آمریکا ایران را زیر نظر دارد
دانلد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در سخنرانی سالانه سه شنبه شب خود در کنگره ضمن اعلام برگزاری دومین نشست با رهبر کره شمالی بر سر تسلیحات هسته‌ای این کشور و پی‌گیری ساخت دیوار در مرز آمریکا با مکزیک باز هم علیه ایران سخنان تندی ایراد کرد.
دور از انتظار نبود که ترامپ در کنگره بر لزوم ساخت دیوار مرزی در مرز آمریکا و مکزیک تاکید و هدف از ساخت آن را مقابله با موج تازه مهاجران غیرقانونی عنوان کند. او هدف دیگر از عزم خود در ساخت این دیوار را مقابله با تبهکارانی خواند که از مرز‌ها، جرم و جنایت به آمریکا می‌آورند و دفاع از آمریکایی‌ها را یک «وظیفه اخلاقی» دانست.
بحران در ونزوئلا و موضع آمریکا
آمریکا و چند کشور مطرح اروپایی و آمریکای جنوبی خواهان برکناری «نیکلاس مادورو»، رئیس جمهوری فعلی ونزوئلا از قدرت هستند و ریاست جمهوری خوان گوایدو، رهبر خودخوانده ونزوئلا را به رسمیت می‌شناسند.
رئیس جمهور ایالات متحده با بیان این که آمریکا در کنار مردم ونزوئلا ایستاده، افزود که واشنگتن از خواست اصلی مردم ونزوئلا که رسیدن به «آزادی» است حمایت می‌کند.
دیدار با «اون»
او همچنین گفت که دومین دیدارش با «کیم‌جونگ‌اون»، رهبر کره شمالی را در روزهای ۲۷ و ۲۸ فوریه در ویتنام برگزار می‌کند. ترامپ رویکرد دولت در قبال پیونگ یانگ و گفت‌وگوهای هسته‌ای با کره شمالی را یکی از دستاورد‌های بزرگ خود می‌داند.
++همه راه‌های ترامپ به تهران ختم می‌شود
ترامپ بار دیگر با سخنانی علیه ایران، بر موضع سرسختانه خود در مقابل جمهوری اسلامی تاکید کرد و گفت که عزم واشنگتن در مقابله با ایران قاطع است.
او بار دیگر با تاکید بر کارآیی و بازگشت تحریم‌های یک‌جانبه علیه ایران گفت: برای این که ایران به سلاح هسته‌ای دست نیابد از توافق اتمی کشور‌های قدرتمند جهان با ایران، از آن خارج شده است.
ترامپ ادامه داد: «از ایران که مرگ بر آمریکا می‌گوید و تهدید به نسل‌کشی علیه یهودیان می‌کند، چشم بر نمی‌داریم».
سوریه، افغانستان و مذاکرات با طالبان
رئیس جمهوری آمریکا با ابراز تردید در به نتیجه رسیدن مذاکرات کشورش با گروه طالبان، آن را تلاشی خواند برای دستیابی به صلح و توافقی سیاسی که می‌بایست انجام شود. وی هدف از به نتیجه رسیدن این مذاکرات را هم راستا با کاهش حضور نظامیان آمریکایی در افغانستان دانست.
ترامپ با بیان این که آمریکا بعنوان کشوری بزرگ نباید وارد «جنگی بی پایان» شود از تصمیم خود در خارج کردن نظامیان آمریکایی از سوریه نیز دفاع کرد.
منتقدان دموکرات و نیز جمهوریخواه تصمیم آقای ترامپ به خروج کامل نظامیان آمریکایی از افغانستان و سوریه را شتابزده می‌خوانند و با آن مخالفت می‌ورزند.
دونالد ترامپ قرار بود سخنرانی سالانه خود در کنگره آمریکا را یک هفته پیش در ۲۹ ماه ژانویه ایراد کند که به دلیل مخالفت دموکرات‌ها بر سر ساخت دیوار مرزی مکزیک و همچنین تعطیلی ۳۵ روزه بخشی از دولت به تعویق افتاد. نانسی پلوسی، رئیس دموکرات مجلس نمایندگان، با ایراد این سخنرانی پیش از باز شدن بخش‌های تعطیل شده دولت، مخالفت کرده بود.
- 13
- 1
